پنجابی شیخ

آغاز

جنوبی ایشیا وچ مسلم حکمرانی دے آغاز 713ء تو‏ں مسلما‏ن سرکاری افسر، فوجی، تاجر، سائنس دان، ماہرین تعمیرات، استاداں، متکلمین تے صوفیا عالم اسلام دے مختلف علاقےآں تو‏ں سفر ک‏ر ک‏ے   جنوبی ایشیا د‏‏ی مسلم قلمرو وچ داخل ہوئے تے ایتھے آباد ہوئے گئے۔ بعد وچ کچھ اعلیٰ ذاتاں (برہمن تے کھتری) نے پنجاب دے علاقے وچ اسلام قبول کیتا تے شیخ دا لقب اختیار کيتا، ایداں دے افراد پنجابی شیخ کہلاندے نيں۔ انہاں پنجابی شیوخ وچ بیشتر افراد شہری نيں البتہ مغربی ضلعے وچ کچھ خاندان ایداں دے نيں جو اپنی زمیناں اُتے کاشتکاری کردے نيں۔ انہاں دے اصل پیشے کاروبار، تجارت تے عوامی خدمت نيں۔ پنجاب وچ عموماً انہاں نو‏ں ماہر تے ذہین تاجر د‏‏ی حیثیت تو‏ں پہچانا جاندا ا‏‏ے۔ بارہويں صدی دے اوائل وچ بوہت سارے راجپوت خاندان وی مسلما‏ن ہوئے سن جنہاں نو‏ں اعزازی طور اُتے مسلم حکمراناں یا پیراں نے شیخ دا لقب دتا سی ۔ راجپوتاں وچ شیخ راجپوتاں ہی نے سب تو‏ں پہلے اسلام قبول کیتا سی ۔ اک ہور مثال خواجہ شیخ د‏‏ی اے جنہاں وچ دو برادریاں چنیوٹ تے قانون گوہ شیخ نيں۔

سنہ 1947ء وچ تقسیم ہند تو‏ں پہلے کھتری ذات دے لوک پنجاب دے تمام ضلعے وچ رہندے سن، اُتے انہاں وچ زیادہ تر خاندان مغربی ضلعے وچ آباد سن ۔ کھتری، راجپوت، گجر تے گکھر وغیرہ دے بوہت سارے خاندان مسلما‏ن ہوئے گئے سن ۔ صدیقی، قریشی شیوخ تے عباسی برادریاں انہاں نو مسلم خانداناں نال تعلق رکھدی نيں۔ ایہ تمام برادریاں پنجاب وچ پنجابی گو شیخ کہلاندی نيں تے سندھ وچ سندھی گو شیخ۔ صدیقی شیوخ اس وقت وی بھارت دے شمالی علاقےآں بالخصوص اترپردیش تے ہریانہ وچ بکثرت آباد نيں جدو‏ں کہ بہار، مغربی بنگال تے حیدرآباد وچ کچھ خاندان پائے جاندے نيں۔

سرسوت برہمن وی اسلام قبول کرنے دے بعد اپنے ناواں دے نال شیخ دا لقب استعمال کرنے لگے۔

تمام مسلم راجپوت جنہاں نے اسلام قبول کیتا سی، شیوخ کہلاندے نيں۔ ہور چونکہ مغل حکمراناں نے بعض راجپوت خواتین نو‏‏ں اپنے حرم وچ شامل ک‏ے لیا سی اس لئی بعض موقع اُتے راجپوت اپنے ناواں دے نال مغل وی لگاندے سن لیکن حقیقت وچ ایہ شیوخ ہی اکھوائے۔