مدھاݨی

مدھاݨی دہیں رڑکݨ لئی لکڑ دا لگ پعھگ ٹعھائی تن فٹ دا اک گوݪ ڈنڈا ہندا اے جیہدے تھللے سِرے اُتے پوݨی ک گِٹھ دے دو ٹُکڑے، چرکھڑی (کراس) وَرگے فٹ کیتے ہُندے نیں۔ ڈنڈے دے اُپرلے سِرے تے کچھ وڈے جیہے گوݪائی وچ ہندے ہن۔ ایہ ڈوری ڈنڈے دے آݪے دوآݪے وَݪ دے کے مدھاݨی چلاؤݨ دا کم کیتا جاندا اے۔

مکمل مدھاݨی چار پَنج چیزاں اُتے مُشتمل ہُندی اے۔ اوہ برتݨ جیہدے وچ لسی رِڑکی جاندی اے اوہنوں چاٹی کہیا جاندا تے اوہ مٹی دی بݨی ہُندی اے۔ چاٹی گھڑونج اُتے سیٹ کیتی گئی ہُندی اے۔ چاٹی دے مونھ اُتے اک چپݨ ہُندا اے۔ جیہدے وچ سراخ ہُندا اے۔ مدھاݨی لکڑی دا اک ڈنڈا ہُندا اے جیہدے چار پاسے چار نوکاں بݨیاں ہُندیاں نیں۔ مدھاݨی چپݨ دے سراخ وِچوں ہُندی ہوئی چاٹی وچ پئی ہُندی اے۔

اس توں اگے گل کڑے دی اے۔ ایہ لکڑی دا اک یو U شکل دی بناوٹ دا ہولڈر ہُندا اے جیہدے دوواں سِریاں اُتے اک پکی ڈوری بنھی ہندی اے جیہنوں چاٹی اُتے رکھ کے وِچوں مدھاݨی دا ڈنڈا ننگھا کے چاٹی گھڑونج اُتے رکھ کے گھڑونج ناݪ لگے ڈنڈے ناݪ کَس کے بَنھ دِتا جاندا اے تاکہ چاٹی وچ مدھاݨی آسانی ناݪ کعھم سکے۔ مدھاݨی کعھماؤݨ لئی اک ڈوری مدھاݨی دے اُپرلے سِرے کوݪ وݪی ہُندی اے۔ جیہدے دوواں سِریاں اُتے پھڑن لئی دو لکڑی دیاں گُلیاں بنھیاں ہُندیاں نیں جیہناں وچ اُنگݪیاں پھسا کے مدھاݨی چلاؤݨ دا کم سوکھا ہُندا اے۔

رسیاں نوں وار وار کِھچݨ ناݪ مدھاݨی چاٹی دے اندر کُعھمدی اے تے دہیں، مکھݨ تے لسی دی شکل وچ بدل جاندا اے۔ گھڑونجی ناݪ اک ڈنڈا وی لگیا ہُندا اے تے مدھاݨی دا اُپرلا حِصا ایس ڈنڈے ناݪ مدھاݨی نوں سہارا دیݨ لئی بنھیا ہُندا اے۔ پیڑھی دے اُتے بہہ کے رِڑکݨ دا کم کیتا جاندا اے۔ صدیاں توں پنجاب دے ہر زمین دار کَعھر وچ مدھاݨی موجود رہی اے۔ اج کل ہتھ دی بجائے بجلی آݪیاں مدھاݨیاں ورتیاں جاندیاں نیں جیہدے ناݪ رِڑکݨ دا کم سوکھا ہوگیا۔ ددھ رِڑکݨ دا کم عمومن سویرے ساجھرے کیتا جاندا اے۔

چڑی چوکدی ناݪ جا ترے پاندھی/پائیاں ددھ دے وچ مدھاݨیاں نیں۔^[1]

پنجابی لوک گیتاں وچ

مدھاݨیاں.....
ہائے اوئے میریا ڈاڈھیا
ربا!
کیہناں جمیاں کیہناں نے لے
جاݨیاں..

مدھاݨیاں مدھاݨیاں مدھاݨیاں،
پیکے دووے بھیݨاں نچیے،
سوہرے نچیے دراݨیاں جٹھانیاں،
پیکے دووے .....

ہور دیکھو

• مکھݨ
• لسی
• دہیں

حوالے

1. ددھ رڑکے جھانجراں والی…