Morele

Morele        Stat: Italia Region: Piemont Provincia: Provincia ëd Lissandria Nòm 'n italian: Molare Coordinà: Latitudin: 44° 37′ 13.6′′ N Longitudin: 8° 36′ 04.5′′ E Mostra an sla carta Autëssa: 226 m s.l.m. Surfassa: 32,50 km² Abitant: 2.117 (2018) Comun dj'anviron: Cassinele, Chërmolin, Ovà, Ponson, Rossiglione (GE), Tiglieto (GE) CAP: 15074 Prefiss tel.: 0143 Còdes ÌSTAT: 006095 Còdes fiscal: F281  Sant protetor: san Bërnard  Festa dël borgh: 20 d'ost  Sit istitussional Morele (Molare an italian, Morere an lìgure) a l'é un comun dël Piemont ëd 2.117 abitant [1], ant la provinsa ëd Lissandria. Ël pais a resta ant la comba dël torent Òrba, al confin antra Àut Monfrà e Apenin Lìgure. Stòria Ël Castel Ciabrera Ël teritòri 'd Morele a l'é abità da temp motobin antich: an località Cerià as trovava n'ansediament ligurin ëd la tribù djë Statielli ch'a vivìo an costa region e che a parte da lë scond sécol prima 'd Crist a l'han ancaminà a esse romanisà fin a pijé la pien-a sitadinansa. A smija che l'istess nòm ëd Cerià a peussa derivé dal nòm ëd la dea roman-a Cérere. Ël vilagi a l'é stàit crasà e abandonà ai temp dij Longobard, dël sécol ch'a fa VII. Ant l'época carolingia a dovìa dagià essje la Piev ëd Campal, ancora present ant ël camposant contut ch'a sìa stàita armanegià. La prima sorgiss ch'a documenta l'esistensa dël borgh a armonta al 991, quand ch'ël marchèis aleràmich Anselm ëd Monfrà a la fa oget ëd n'at ëd donassion. La dinastìa aleràmica dij marchèis dël Bòsch a l'ha giurisdission an sël teritòri 'd Morele e dël sécol ch'a fa XIII a costruiss ën castel (atestà tanme Castrum de Molariis). Për dësfendse mèj da le mire d'espansion ëd la Repùblica 'd Génoa, ij marchèis a s'armëtto a la protession ëd la famija Malaspin-a 'd Chërmolin, ch'a goerno 'l pais fin al 1467 e ch'a costruisso na sinta 'd fortificassion antorn al castel. Morele a passa peui sota al Marcheisà ëd Monfrà dij Paleòlogh e a resta për sécoj lijà al Monfrà, ëdcò quand che dal 1530 ël control dël marcheisà a passa ai Gonsaga dël Ducà 'd Màntoa. La cesa parochial e 'l Munissipi Dal Sinchsent al Setsent tut ël Monfrà a l'é bolverà da na gran instabilità causà da guère, ocupassion e carestìe. Dal 1708, an séguit a la guèra 'd sucession ëspagneula e al sucessiv Tratà d'Utrecht, ël Monfrà a passa al Ducà 'd Savòja 'd Vitòrio Medeo II e pì tard al Regn ëd Sardëgna. D'apress a l'época dla dominassion fransèisa ëd Napoleon Bon-a-part, dël 1815 Morele a torna ant ël Regn ëd Sardëgna e a l'é aministrà sota a la Division (peui Provinsa) ëd Lissandria, a la Provinsa (peui Sircondari) d'Àich e a l'é a cap d'ën Mandament ch'a comprend ëdcò Cassinele, Chërmolin e Prasch. L'Eutsent a porta a la costrussion ëd vàire strà ch'a colego mèj la sità al Piemont e a la Liguria: la strà për Àich (1855), ël pont an sl'Òrba (1857), la strà dël Turchin për Voltri (1872) e la strà ferà da Ast a Génoa (1893). Dël 13 d'ost 1935 ël pais a l'é stàit colpì da 'n disastr: la sela dël Brich Zerbin (un-a dle doi dighe ch'a contenìo 'l Lagh ëd l'Ortijé, ant l'àuta Val d'Òrba), an séguit a la pieuva bondosa e a na fran-a, a l'ha cedù fasend tombé ant la val eva e pàuta. Ij comun pì colpì a son stàit Morele e Ovà e a son stàit ëstimà 111 mòrt. Aministrassion Ël sìndich a l'é Andrea Barisone (da l'11/06/2017). Anliure esterne Sit istitussional Arferiment Sorgiss: ISTAT - Bilansi demogràfich al 01/01/2018 . Panorama