Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Święto Głupców, lub festa fatuorum, stultorum, follorum – średniowieczne święto obchodzone przez żaków, szkolarów i niższych kleryków kilka razy w roku. Najgłośniej obchodzone było 20 sierpnia w dzień św. Stefana, 1 stycznia na Nowy Rok, 28 grudnia na dzień św. Młodzianków i 24 czerwca w dzień św. Jana[1].
 | |
| Dzień |
m.in. 1 stycznia, 20 sierpnia, 24 czerwca, 28 grudnia |
|---|---|
| Typ święta |
średniowieczne obchodzone przez żaków, szkolarów i niższych kleryków |
| Religie | |
| Inne nazwy |
'festa fatuorum, stultorum, follorum' |
Święta te pierwotnie obchodzono w kościołach i miały charakter legalny, pod koniec średniowiecza były zakazane, choć obchodzono je nadal na ulicach i tawernach i włączyły się w zabawy zapustne. Święto miało charakter parodystycznej trawestacji oficjalnego kultu, towarzyszyły mu przebrania, maskarady i nieprzystojne tańce[2]. W opinii Bachtina szczególnie nieokiełznane były owe zabawy niższego kleru na Nowy Rok i w święto Bożego Ciała[3].
W czasach swojej największej popularności święto było manifestacją niezależności, wyśmiewało nieudolność oraz nadużycia władzy (zarówno świeckiej jak i duchownej)[4] Obchodzono je przy uniwersytetach lub szkołach katedralnych, gdzie świętujący wybierali spośród siebie króla, który "rządził" tłumem bawiącym się tańcem i śpiewem (często były to wulgarne kantyczki lub twórczość scholarzy-włóczęgów)[5].
"Święto Głupców" było inspirowane głównie przez tzw. igrców lub rybałtów, wędrownych artystów uprawiających aktorstwo, pieśniarstwo, kuglarstwo i żonglerkę, którzy za drobnym wynagrodzeniem zabawiali tłumy. Jak mogła wyglądać podobna zabawa w dawnych czasach próbują odpowiedzieć wyniki prac naukowych opublikowane w "Obyczajach w Polsce" pod redakcją Andrzeja Chwalby: Rozrywki dostarczali też liczni wędrowni artyści. Kuglarze popisywali się żonglerką, igrcowie naśladowali i przedrzeźniali głosy ludzkie i zwierzęce, skoczkowie wykonywali różne ćwiczenia gimnastyczne[6].
Święto było popularne w całej Europie aż do XVI wieku. Zdaniem Jacka Sieradzana "Święto Głupców" ostatecznie zniknęły w XVII wieku, a ich uczestników odtąd bito i zamykano w szpitalach dla obłąkanych, spętanych łańcuchami jak pospolitych przestępców[7].
Pierwsze badania i kulturowe zrekonstruowanie „Święta Głupców” w Gnieźnie powstały z inicjatywy Dawida Junga, który w 2003 roku w ramach Sekcji Literacko-Filozoficznej im. W. Nehringa Collegium Europaeum Gnesnense, stworzył projekt „Festa Fatuorum”[8]. Realizacja odtworzenia średniowiecznego święta (uwzględniającego literaturę, teatr oraz muzykę) nastąpiła w 2004 roku w ramach VII Poznańskiego Festiwalu Nauki i Sztuki (UAM, edycja gnieźnieńska) w dniach 13–16 października[9] – na terenie Gniezna festiwal organizowały „Zeszyty Poetyckie”, Collegium Europaeum Gnesnense[10]. Po festiwalu powstała m.in. prezentacja multimedialna „Festa Fatuorum – Gniezno 2004”[11]. W intencji pomysłodawcy odtworzenia średniowiecznego święta „Festa Fatuorum” jest festiwalem kultury niezależnej, prowadzi również dialog międzykulturowy[12]. Od drugiej, aż do ostatniej edycji (w 2011 r.) festiwal stanowił jedno z ważniejszych wydarzeń kulturalnych Gniezna[13]. Jego kontynuatorem jest organizowany przez Urząd Miejski w Gnieźnie Królewski Festiwal Artystyczny[14].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
