Natura ludzka

Natura ludzka – to, co w człowieku przyrodzone, instynktowne, w odróżnieniu od tego, co nabyte w doświadczeniu jednostkowym i społecznym.

• Człowiek ciągle jednak na serio traktuje wezwanie do czynienia sobie Ziemi poddaną pod każdym względem, a więc zapewne łatwo nie zrezygnuje z dostępnych możliwości eksperymentowania na wszystkim, co żyje. Taka jest ludzka natura, takie są koszta wrodzonej chęci poznania świata i rządzących nim praw. Nie należy mieć tu żadnych złudzeń.
  • Autor: Marek Żukow-Karczewski
  • Źródło: Eksperymenty i doświadczenia medyczne na zwierzętach, Wolne Media, 21 maja 2013.
  • Zobacz też: Ziemia, człowiek, eksperyment

• Czy natura ludzka ulega zmianie, czy staje się inna w tyglu totalitarnej przemocy? Czy człowiek wyzbywa się właściwego sobie pragnienia wolności? Odpowiedź na to pytanie zdecyduje o losie człowieka i o losie państwa totalitarnego. Zmiana bowiem natury ludzkiej zapowiada powszechny i ostateczny triumf dyktatury państwa, niezmienność zaś ludzkiego dążenia do wolności jest wyrokiem na państwo totalitarne.
  • Autor: Wasilij Grossman, tłum. Jerzy Czech, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2009.
  • Zobacz też: totalitaryzm

• Dziwna bowiem jest natura ludzka: im mniej sami mamy skłonności do męczeństwa, tym natarczywiej żądamy go od innych.
  • Autor: Bolesław Prus, Lalka, tom II, rozdział 1 „Pamiętnik starego subiekta”.

• Dziwna w tym ludzka natura, która z pokrewieństwa naszego z małpami wynikać musi, jak się zdaje, że zawsze pragniemy zastosować się do tego, co nas otacza i przebrać się za kogo innego.
  • Autor: Józef Ignacy Kraszewski, Kopciuszek

• Natura ludzka bowiem niesie to ze sobą, iż kiedy przy wspólnym myśleniu, tzn. przekazywaniu opinii, A. dowiaduje się, iż B. myśli o tym samym przedmiocie co innego niż on, to nie swoje myślenie przede wszystkim skontroluje w poszukiwaniu błędu, lecz założy go w myśli drugiego. Mówiąc inaczej, człowiek z natury swej chce mieć rację.
  • Autor: Arthur Schopenhauer, Erystyka, czyli sztuka prowadzenia sporów, tłum. Tadeusz Kotarbiński.

• Natura ludzka ma wielkie zdolności samoodradzania się.
  • Autor: Karen Blixen, Pożegnanie z Afryką, tłum. Józef Giebułtowicz, Jadwiga Piątkowska.

• Natura ludzka nie ma obowiązku być konsekwentną.
  • Autor: Lucy Maud Montgomery, Wymarzony dom Ani, tłum. Stefan Fedyński.

• Nie wierzcie tym, którzy mówią, że musimy walczyć o przetrwanie, bo taka jest natura. Wiele zwierząt przeżywa nie poprzez eliminowanie innych i przywłaszczanie sobie wszystkich zasobów, lecz poprzez współpracę i dzielenie się. (…) Potrzebna jest więc całkowita rewolucja w tym, jak postrzegamy naturę ludzką. Zbyt wielu ekonomistów i polityków modeluje społeczeństwo ludzkie jako wieczną walkę, jaka ich zdaniem występuje w przyrodzie, a która jest tak naprawdę czczym wymysłem. Zachowują się jak magik, który najpierw podrzuca swoje założenia ideologiczne do kapelusza natury, aby następnie wyciągnąć je triumfalnie za uszy, demonstrując nam, jak bardzo świat przyrody zgadza się z ich poglądami. To sztuczka, na którą zbyt długo dawaliśmy się złapać. Jest jasne, że w świecie występuje konkurencja, jednak ludzie nie mogą żyć, jeśli ograniczą się tylko do niej.
  • Autor: Frans de Waal, Wiek empatii. Jak natura uczy nas życzliwości, tłum. Łukasz Lamża

• Potrzeba gwałtu i okrucieństwa targają naturą człowieka, człowiek przed nimi ucieka, ucieka od samotności, boi się jej i wstydzi, potem w stadzie, silny i szalony, zadaje i szerzy gwałt, jest ślepy, jest głuchy, ale jest silny, ponieważ jest szalony, aż przychodzi chwila przebudzenia i wówczas człowiek znów zostaje sam, tylko o całą zbrodniczość opętania bardziej niż przedtem samotny.
  • Autor: Jerzy Andrzejewski, Bramy raju, PIW, Warszawa 1960, s. 72.

• Taka jest chyba ludzka natura, że nie chcemy widzieć negatywnych skutków, często wręcz tragicznych, naszych poczynań w dłuższej perspektywie, jeśli doraźnie przynoszą nam one korzyści. Zawsze wydaje nam się, że zdarzy się jakiś cud, który nas uratuje.
  • Autor: Jacques Attali
  • Źródło: Kamilla Staszak, Nie leci z nami pilot, wyborcza.pl

• Zdarza się, że ludzka natura wznosi się na wyżyny w chwilach próby, ale najczęściej w pokoju chorego widać więcej słabości niż siły. Więcej egoizmu i braku cierpliwości niż szlachetności i męstwa. Na świecie tak rzadko zdarza się prawdziwa przyjaźń! I niestety (…), większość ludzi nie traktuje życia poważnie, aż do chwili, w której jest już na to za późno.
  • Autor: Jane Austen, Perswazje, tłum. Ewa Partyga, Prószyński i S-ka, Warszawa 2010, s. 125.

• Żaden z nas nie zna dostatecznie swojej natury. To znaczy: nikt nie wie, do jakiego stopnia potrafi, jeżeli zechce, opanować któryś ze swoich instynktów, ile przykrości potrafi znieść, jakie przeszkody zwalczyć, bez czego się obejść, jakiej przyjemności sobie odmówić i jakie trudy wytrzymać, jeżeli zechce. (…) Człowiek potrafi zwykle więcej, niżby przypuszczał, jeżeli go do tego skłania strach, miłość, ambicja, poczucie obowiązku, żądza wiedzy – uczucia silne i trwałe.
  • Autor: Władysław Witwicki, Instynkty, uczucia, afekty, Czytelnik, Łódź 1947, s. 18–19.