Limonit (żelaziak brunatny) – bardzo drobnoziarnista lub skrytokrystaliczna mieszanina minerałów (tlenków i wodorotlenków żelaza), kiedyś uważana za odrębny minerał. Według dzisiejszych podziałów jest to rodzaj skały. Substancja bardzo pospolita, rozpowszechniona i spotykana w miejscach występowania goethytu.
 | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Inne nazwy |
żelaziak brunatny |
|---|---|
| Skład chemiczny |
2Fe2O3 • nH2O[potrzebny przypis] |
| Twardość w skali Mohsa |
5 do 5,5 |
| Przełam |
muszlowy, ziemisty |
| Łupliwość |
niemożliwa do określenia |
| Układ krystalograficzny |
zmienny |
| Gęstość minerału |
2,7- 4,3 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
żółtobrązowa, czarna |
| Rysa |
żółtobrązowa |
| Połysk |
ziemisty, półmetaliczny |
Charakterystyka
Właściwości
Podstawowym składnikiem jest goethyt i lepidokrokit. Oprócz tego limonit zawiera też domieszki minerałów ilastych. W przypadku występowania w limonicie większej ilości materiałów ilastych mówi się o nim:
- ochra – jeśli ma dużo hematytu to „ochra czerwona”;
- umbra - jeśli zawiera tlenki i wodorotlenki manganu
- bądź antymon – „ochra antymonowa”.
W budownictwie limonit wpływa negatywnie na estetykę betonów architektonicznych gdyż jest przyczyną pojawiania się rdzawych przebarwień na gotowych elementach betonowych.
Występowanie
Powstaje w wyniku procesów hydrotermalnych, także w sedymentacyjnych – zachodzących w bagnach; w jeziorach; w wodach morskich. Tworzy się też na podmokłych, wilgotnych łąkach pod darnią. Występuje w strefie utleniania złóż kruszców żelaza, jako spoiwo. Występuje w: luźnych, ziemistych masach (ruda darniowa, ruda kuchowa, piasek żelazisty), zbitych, porowatych agregatach (ruda skalista, mydlak), skupieniach skorupowych, naciekowych, konkrecjach.
Miejsca występowania:
- W Polsce: występuje m.in. w rejonie śląsko-krakowskim, w Górach Świętokrzyskich, na Dolnym Śląsku, ziemi lubuskiej.
Zastosowanie
- kruszywo do produkcji betonu na obudowy bezpieczeństwa reaktorów jądrowych, z uwagi na zawartość żelaza i wody związanej[1],
- uboga ruda żelaza,
- surowiec do produkcji żółtych i brunatnych pigmentów,
- jest poszukiwany przez kolekcjonerów- szczególnie odmiany wykazujące iryzację.
Zobacz też
goethyt, limonit włóknisty, ochra żelazista, ruda bagienna, ruda darniowa, ruda jeziorna, żelaziak brunatny, żelaziak oolitowy, kakoksen
Przypisy
Linki zewnętrzne
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
