Zu Nuwas

Zu Nuwas (arab. ذو نواس) także Jusuf ibn Szarahbil (arab. يوسف بن شرحبيل) – ostatni władca królestwa Himjarytów w Południowej Arabii – na terenie obecnego Jemenu – panował w latach 521/522–525/530.

Zu Nuwas

Okres	od 521/522[uwaga 1] do 525/530
Poprzednik	Madikarib Jafur
Następca	Simjafa Aszwa

Imię

Zu Nuwas znany jest po różnymi imionami – w języku syryjskim jako Masruk, greckim jako Dounaas i arabskim jako Zura Zu Nuwas^[1]. Po przejściu na judaizm przyjął imię Jusuf^[2][3].

Życiorys

Według legendy, Zu Nuwas miał być przystojnym mężczyzną adorowanym przez poprzedniego władcę, którego zabił, by uniknąć niechcianych zalotów^[2].

Śmierć Madikariba Jafura datowana jest pomiędzy czerwcem 521 a czerwcem 522^[1]. Zu Nuwas przejął władzę w wyniku zamachu stanu^[1] i dzięki wsparciu arystokracji^[2][3]. Przeszedł na judaizm i przyjął imię Jusuf^[2][3]. Panował w latach 517–525^[2].

Wobec postępującej chrystianizacji Półwyspu Arabskiego, Zu Nuwas zaatakował chrześcijan w Zafarze^[2]. Zabił tam 300 aksumitów i spalił ich kościół^[1]. Następnie starł się z armią pustoszącą wybrzeże Morza Czerwonego i spalił kościół w Muchawanie^[1]. W wyniku tej kampanii miało zginąć 12,5–14 tys. osób, 11 tys. ludzi i 250 tys. zwierząt zostało wziętych do niewoli^[1].

W 523 roku armia Zu Nuwasa dowodzona przez Szarahila Jakbula Zu Jazana zajęła Nadżran^[2][4][1], który nie uznawał jego władzy^[1]. Na przełomie czerwca i lipca Szarahil rozpoczął oblężenie miasta, które jednak się nie poddawało^[1]. Na miejsce przybył Zu Nuwas obiecując buntownikom darowanie życia jeśli poddadzą miasto bez dalszej walki^[1][3][5]. Pomimo królewskiej obietnicy, w Nadżranie doszło do pogromu, podczas którego mogło zginąć nawet 20 tys. osób, które odmówiły konwersji na judaizm^[2]. Według źródeł greckich i syryjskich do masakry doszło w listopadzie 523 roku^[1].

W odpowiedzi Cesarstwo Bizantyńskie we współpracy z Aksum przeprowadziło ofensywę^[2]. Wieści o masakrze chrześcijan w Nadżranie doszły do cesarza bizantyjskiego Justyna I, który wysłał list do władcy Aksum – Kaleba z prośbą o interwencję i pomszczenie męczenników z Nadżranu^[1]. Według legendy na Himjarytów wyruszyło 100 tys. żołnierzy dowodzonych przez dowódcę o imieniu Abraha^[2]. Aksum zmobilizowało 60 statków, m.in. z Egiptu, Zatoki Akaba i Indii oraz zbudowało 10 kolejnych jednostek, by uderzyć na Himjarytów^[1]. Kampania rozpoczęła się po święcie Zesłania Ducha Świętego w 525 roku^[1]. Armia Zu Nuwasa została pokonana, a on sam zginął przy próbie powstrzymania lądowania wojsk najeźdźcy^[1]. Według legendy Zu Nuwas miał popełnić samobójstwo, wjeżdżając na koniu w wody Morza Czerwonego^[2].

Data klęski Himjarytów nie jest jednoznacznie określona – pomiędzy okresem po święcie Zesłania Ducha Świętego w 525 roku a przed wrześniem 531 roku^[1]. Śmierć Zu Nuwasa położyła kres niepodległości królestwa Himjarytów, które przetrwało kolejne 50 lat pod panowaniem Aksumitów^[1]. Na tronie Himjarytów Kaleb osadził Simjafę Aszwę, który panował krótko i został obalony przez Abrahę^[1]. Król Aksum próbował usunąć Abrahę z tronu, nasyłając na niego swojego generała – Abraha pokonał go jednak w pojedynku i utrzymał władzę^[2]. Abraha, a potem jego synowie sprawowali władzę do 575 roku, kiedy to Persowie zajęli Arabię Południową^[3][6].

Uwagi

1. Caton (2013) podaje 517 jako początek panowania Zu Nuwasa.

Przypisy

1. Scott FitzgeraldS.F. Johnson Scott FitzgeraldS.F., The Oxford Handbook of Late Antiquity, OUP USA, 1 listopada 2012, s. 282–284, ISBN 978-0-19-533693-1 [dostęp 2016-10-07] (ang.).
2. Steven C. Caton: Yemen. ABC-CLIO, 2013, s. 46, seria: Middle East in focus. ISBN 978-1-59884-928-8. [dostęp 2017-03-18]. (ang.).
3. Norbert Nebes: The Martyrs of Najran and the End of the Himyar: On the Political History of South Arabia in the Early Sixth Century. W: Angelika Neuwirth, Nicolai Sinai, Michael Marx: The Qu’ran in Context: Historical and Literary Investigations Into the Qur’anic Milieu. BRILL, 2010, s. 26–59. ISBN 978-90-04-17688-1. [dostęp 2017-03-18]. (ang.).
4. G.W.G.W. Bowersock G.W.G.W., The Rise and Fall of a Jewish Kingdom in Arabia, Institute for Advanced Studies, Princeton, 2011 (ang.). Brak numerów stron w książce
5. TamarT. Nutsubidze TamarT., Cornelia B.C.B. Horn Cornelia B.C.B., BasilB. Lourié BasilB., Georgian Christian Thought and Its Cultural Context: Memorial Volume for the 125th Anniversary of Shalva Nutsubidze (1888–1969), BRILL, 13 marca 2014, s. 37, ISBN 978-90-04-26427-4 [dostęp 2016-10-07] (ang.).
6. Himyar, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-10-07] (ang.).

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 6579168290804057610009
• GND: 1310680051
• J9U: 987012331668605171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: biography/Yusuf-Asar-Yathar