Ziemia Enderby
region Antarktydy Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
region Antarktydy Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ziemia Enderby[1] (ang. Enderby Land[1]) – region nad Morzem Kosmonautów w Antarktydzie Wschodniej położony między Ziemią Królowej Maud na zachodzie a Ziemią Kempa na wschodzie.
Ziemia Enderby – zdjęcie satelitarne (2011) | |
Terytorium | |
---|---|
Miejscowości |
brak |
Wydarzenia historyczne | |
Położenie na mapie Antarktyki | |
67°15′S 58°00′E |
W jej zachodniej części znajduje się rosyjska stacja polarna Mołodiożnaja.
Roszczenia terytorialne do Ziemi Enderby wysuwa Australia.
Ziemia Enderby została nazwana na cześć właścicieli przedsiębiorstwa wielorybniczego Enderby Brothers z Londynu, którzy zachęcali kapitanów swoich statków do eksploracji Antarktydy[2][3] .
Ziemia Enderby leży nad Morzem Kosmonautów w Antarktydzie Wschodniej[4] między Wybrzeżem Księcia Olafa na Ziemi Królowej Maud na zachodzie a Zatoką Edwarda VIII i Wybrzeżem Kempa na wschodzie[5] (Ziemią Kempa[6]). Jest to druga najbardziej na północ wysunięta część Antarktydy po Półwyspie Antarktycznym[6].
Jej część środkową tworzy pokryty lodem płaskowyż, a wzdłuż wybrzeża ciągną się pasma górskie, m.in. Góry Napiera[5] .
W jej zachodniej części znajduje się rosyjska stacja polarna Mołodiożnaja[7].
Wybrzeże Ziemi Enderby zostało odkryte w 1831 roku przez Johna Biscoe (1794–1843) – kapitana statku londyńskiej firmy wielorybniczej Enderby Brothers, który nazwał je na cześć swoich pracodawców[5] .
Następnie przez ponad 100 lat region pozostawał poza zainteresowaniami Europejczyków[6]. W latach 1929–1930 stał się obiektem rywalizacji między wyprawą norweską pod dowództwem Hjalmara Riiser-Larsena (1890–1965) a ekspedycją australijską Douglasa Mawsona (1882–1958) w celu wysunięcia roszczeń terytorialnych i dostępu do wód przybrzeżnych celem wielorybnictwa[6]. Riiser-Larsen zauważył z powietrza Ziemię Enderby na początku grudnia 1929 roku i dwa tygodnie później wylądował na Cape Ann, gdzie zatknął flagę norweską[6]. Rząd Norwegii nie wysunął jednak roszczeń terytorialnych z uwagi na podpisane wcześniej porozumienie z Wielką Brytanią, w którym uznał brytyjskie roszczenia do Ziemi Enderby[6]. W styczniu 1930 roku Mawson zatknął flagę brytyjską na Proclamation Island, gdzie ogłosił przynależność wszystkich terenów na południe od 65°S między 47°E a 73°W do Wielkiej Brytanii[6]. Podczas spotkania między Riiser-Larsenem i Mawsonen ustalono, że granica między obszarami działalności norweskiej i brytyjskiej będzie przebiegać wzdłuż 45°E[6].
W lutym 1947 roku Ziemia Enderby została sfotografowana z powietrza podczas amerykańskiej Operacji Highjump przeprowadzanej w latach 1946–1947[6]. Pierwsze lądowe badania regionu przeprowadziła w latach 1959–1960 ekspedycja australijska[6]. Region został włączony do badań Australijskiego Terytorium Antarktycznego w latach 1961–1962[6].
W 1963 roku Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich wybudował tu stację badawczą Mołodiożnaja[6]. Kolejne badania regionu były prowadzone przez naukowców radzieckich i australijskich[6]. W latach 70. XX w. Australia przeprowadziła szereg badań topograficznych, geologicznych, geofizycznych i biologicznych[6].
Roszczenia terytorialne do Ziemi Enderby wysuwa Australia[5] . Wraz z podpisaniem Układu Antarktycznego, roszczenia te zostały „zamrożone”[8][uwaga 1].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.