Zenon Słonecki

Zenon z Słończycz Słonecki^[a] herbu Korab (ur. 13 grudnia 1831, zm. 8 stycznia 1912 w Krakowie) – polski ziemianin, poseł do Sejmu Krajowego Galicji (1870–1895), marszałek Rady c. k. powiatu sanockiego, urzędnik Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie, działacz społeczny.

Zenon Słonecki

Data urodzenia	13 grudnia 1831
Data i miejsce śmierci	8 stycznia 1912 Kraków
Poseł na Sejm Krajowy Galicji
Okres	od 1870 do 1895
Marszałek Rady c. k. powiatu sanockiego
Okres	od 1875 do 1885
Poprzednik	Maksymilian Łepkowski
Następca	Feliks Gniewosz

Życiorys

Zenon Słonecki

Zenon Słonecki podczas pracy

Dwór w Jurowcach (2011)

Nagrobek Zenona Słoneckiego

Rodzina Słoneckich herbu Korab pochodziła z Wielkopolski, potem osiadła na ziemi sanockiej i na Podolu^[1]. Zenon z Słończyc Słonecki urodził się 13 grudnia 1831^[2][3][b]. Był synem Stanisława Słoneckiego z Krechowiec herbu Korab (1800-1866) i Eleonory z domu Krechowieckiej herbu Sas (1810–1881, właścicielka dóbr Jabłonka^[1])^[2][4][5]. Miał siostry: Józefę (żona Władysława Garapicha, właściciela Cebrowej), Marię (żona Apolinarego Hoppena, właściciela Swaryczowa), Zofię Helenę (żona Stanisława Komarnickiego, właściciela Zawadki)^[1][6].

Uczył się w szkołach ojców jezuitów w kolegium we Lwowie^[2][4]. Ukończył studia prawa na tamtejszym Wydziale Prawa Uniwersytetu Franciszkańskiego^[2][3][4]. Przez pewien czas pracował w służbie państwowej^[2][3]. W 1857 ożenił się z Marceliną Jaruntowską, po czym osiadł w rodzinnym majątku w Krechowicach (rodzina żony), a w 1860 w dobrach żony - w Jurowcach^[2][4]. Jako ziemianin zajmował się działalnością rolniczą^[3].

Brał udział w powstaniu styczniowym 1863^[3]. W tym czasie rząd narodowy powierzył mu zadania, a Słonecki prowadził prace organizacyjne w Galicji po stronie stronnictwa Białych, odbywając z ramienia rządu zagraniczne misje, na Wołoszczyznę^[2][4][7]. Działał jako naczelnik obwodu sanockiego. Od lata 1863 członek Komitetu Galicji Wschodniej^[8].

Po upadku powstania kontynuował pracę w gospodarstwie oraz zaangażował się w służbę publiczną^[2][3]. Był wybierany na posła do Sejmu Krajowego Galicji kadencji: III (1870–1876), IV (1877–1882) – z I kurii w obwodzie sanockim, V (1882–1889), VI (1889–1895) – z IV kurii w okręgu Sanok-Rymanów-Bukowsko^[2][3][9].

Był wybierany do Rady c. k. powiatu sanockiego jako reprezentant grupy większych posiadłości: w 1867^[10] (został członkiem wydziału powiatowego)^[11], w 1870^[12][13]; został wówczas zastępcą prezesa (marszałka) wydziału powiatowego, najpierw Jakuba Wiktora^[14], w 1872 marszałka Maksymiliana Łepkowskiego^[15]. Później był ponownie wybierany do rady powiatowej z grupy gmin wiejskich i zostawał zastępcą prezesa w 1871^[16] oraz marszałkiem (prezesem) wydziału: 1873, 1874, 1876 (zastępca: Zygmunt Janowski)^[17], 1876, 1877, 1879, 1880, 1880 (zastępca: ks. Franciszek Salezy Czaszyński)^[18], 1881, 1882, 1883, 1884 (zastępca: Cyryl Jaksa Ładyżyński)^[19][2]. Pełniąc funkcję marszałka powiatowego był prezesem reprezentacji Sanoka, która spotkała się z podróżującym po Galicji cesarzem Austrii Franciszkiem Józefem I w Krakowie, we Lwowie oraz 19 września 1880 w Zagórzu^[20].

W 1870 został członkiem rady nadzorczej Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie^[2][3][4]. Przez kolejne lata był związany z tą instytucją^[3]. W czerwcu 1885 został wybrany na posadę pierwszego (I) dyrektora TWU (zostając następcą Henryka Wodzickiego), w związku z czym zrzekł się stanowiska marszałka powiatowego 1 lipca 1885 (jego następcą został Feliks Gniewosz)^{[21][22][2][4]}. Od tego czasu pozostawał tylko członkiem rady powiatu sanockiego do około 1891^[23]. Stanowisko I dyrektora TWU sprawował przez przeszło 20 lat^[24][4]. Z uwagi na podeszły wiek w 1905 zrezygnował ze stanowiska, a w 1906 przeszedł w stan spoczynku^{[2][3][25][4]}. Został wówczas zastąpiony przez Michała Garapicha na stanowisku I dyrektora, jednak na prośbę współpracowników pracował nadal w TWU, pełniąc stanowisko zastępcy tegoż (wybrany na kadencję do 1909, a następnie na kadencję 1909-1915^{[26][2][3][25]}.

W latach 70., 80., 90. był członkiem wydziału okręgowego C. K. Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Sanoku^[27]. Był członkiem oddziału sanocko-lisko-krośnieńskiego C. K. Towarzystwa Gospodarskiego we Lwowie^[28].

W Krakowie zasiadał w Radzie Miejskiej^[2]. Uchwałą Rady Miasta Sanoka z 4 października 1877 otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka (w uznaniu przychylność dla spraw miasta jako Prezes Rady Powiatowej i Poseł na Sejm Krajowy)^[29][30].

W 1857 poślubił Marcelinę Jaruntowską herbu Prus III (1830-1882^[1], właścicielka majątków Jurowce i Kostarowce)^[2][31], z którą miał syna Jana Duklana^[32] (1859–1896), Zofię (1863–1881, zmarła mając 18 lat w Hłuboczku Wielkim)^[33] i Annę Marię (1869–1935, zamężna z Władysławem Żeleńskim z Grodkowic)^[1][2][5]. Był dziadkiem Stanisława Słoneckiego^[2].

Zenon Słonecki był osobą głęboko religijną^[2][4]. Należał do Sodalicji Mariańskiej, a po latach jego nazwisko zostało wymienione w grupie zasłużonych członków SM na tablicy ich upamiętniającej w bazylice Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Starej Wsi^[34].

Do końca życia był związany z Krakowem^[3]. Zmarł 8 stycznia 1912 w Krakowie w wieku 80 lat^[3][4]. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera 57)^{[4][35][36][37]}

Uwagi

1. W ewidencji administracyjnej Austro-Węgier był określany w języku niemieckim jako „Zeno Słonecki”.
2. Dokładny dzień urodzin 13 grudnia 1831 podano w „Gazecie Lwowskiej” tuż po śmierci Zenona Słoneckiego. Dzień 14 grudnia 1831 wskazano na tablicy pamiątkowej w Starej Wsi.