Zdzisław Henneberg

Zdzisław Karol Henneberg (ur. 11 maja 1911 w Warszawie, zm. 12 kwietnia 1941) – kapitan pilot Wojska Polskiego II RP, major (ang. Squadron Leader) Królewskich Sił Powietrznych, as myśliwski II wojny światowej, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Zdzisław Karol Henneberg

8 1/2 zwycięstw
kapitan pilot
Data i miejsce urodzenia	11 maja 1911 Warszawa, Polska
Data i miejsce śmierci	12 kwietnia 1941 kanał La Manche (w pobliżu Dungeness), Wielka Brytania
Przebieg służby
Lata służby	1931–1941
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego Armée de l’air RAF
Jednostki	1 pułk lotniczy, dywizjon 303
Stanowiska	dowódca eskadry: dywizjon 303 dowódca: dywizjon 303
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, kampania wrześniowa, kampania francuska 1940, bitwa o Anglię
Odznaczenia

Zdzisław Henneberg (trzeci z prawej)

Życiorys

Ukończył w Warszawie szkołę powszechną i gimnazjum im. Jana Zamoyskiego. Maturę uzyskał w 1930 roku. Rok później wstąpił do dęblińskiej Szkoły Podchorążych Lotnictwa, kończąc ją ze stopniem podporucznika obserwatora i 3. lokatą. Odbył kurs pilotażu w Centrum Wyszkolenia Lotnictwa nr 1 w Dęblinie (CWL-1) i ukończył Wyższą Szkołę Pilotażu w Grudziądzu. W sierpniu 1934 r., otrzymawszy awans do stopnia podporucznika, został przydzielony do 1 pułku lotniczego w Warszawie. Służąc tam, kontynuował edukację w zakresie pilotażu, a także latał sportowo na szybowcach. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 22. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, grupa liniowa^[1]. W marcu 1939 pełnił służbę w Centrum Wyszkolenia Lotnictwa nr 1 w Dęblinie na stanowisku dowódcy IV plutonu 2. eskadry 1. dywizjonu Szkoły Podchorążych Lotnictwa–Grupa Taktyczna (Liniowa)^[2].

Tuż po wybuchu II wojny światowej, będąc już porucznikiem i instruktorem w Dęblinie, zgłosił się ochotniczo do roli pilota bojowego – walczył w ramach tzw. grupy dęblińskiej – jednostki sformowanej doraźnie z instruktorów CWL-1. Po agresji ZSRR ewakuował się do Rumunii, a następnie przedostał do Francji. Tam przeszedł szkolenie w zakresie pilotowania myśliwca MS.406. Następnie, już po napaści niemieckiej na Francję, powierzono mu sformowanie klucza myśliwskiego (IV Klucz Kominowy „He” w Chateauroux (ELD/Chateauroux)) na maszynach MB.152 z zadaniem ochrony zakładów lotniczych Bloch. Na tych właśnie myśliwcach Henneberg, wspólnie z por. Arsenem Cebrzyńskim, zaliczył swoje pierwsze zestrzelenie. „Ofiarą” polskich pilotów padł bombowiec He 111.

17 czerwca francuski personel lotniska odjechał, pozostawiając Polaków bez rozkazów i zaopatrzenia. W tej sytuacji Henneberg zdecydował się na ewakuację do Anglii. Dotarł tam wraz z trzema innymi pilotami po międzylądowaniu w Bordeaux. Była to jedyna ewakuacja Polaków z Francji do Anglii na pokładzie samolotu. W RAF otrzymał numer służbowy P1393.

2 sierpnia 1940 r. został pilotem i dowódcą eskadry dywizjonu 303. Pierwsze zestrzelenie w Anglii uzyskał 31 sierpnia, podczas pierwszej misji operacyjnej dywizjonu. 21 października tymczasowo objął dowództwo dywizjonu w miejsce Witolda Urbanowicza. Zdał je kpt. Adamowi Kowalczykowi 7 listopada tego samego roku. Odzyskał je, już na stałe, 20 lutego 1941 roku.

12 kwietnia 1941 roku prowadził sześć Spitfire'ów nad Francję dla atakowania lotnisk w Le Touquet i Crecy. W czasie ataku maszyna Henneberga została uszkodzona przez artylerię przeciwlotniczą. Pilotowi udało się „wyciągnąć” maszynę poza okupowaną Francję, ale musiał ją posadzić na wodach kanału La Manche w odległości ok. 20 km od Dungeness. Towarzyszący Hennebergowi por. Zbigniew Kustrzyński widział dowódcę unoszącego się w kapoku, wobec czego zameldował jego pozycję przez radio i wrócił do Anglii. Trwające dwa dni poszukiwania nie przyniosły jednak skutku. Ciała Henneberga nigdy nie odnaleziono.

Wizerunek pilota został umieszczony na samolocie myśliwskim MiG-29 nr 59 z 23 Bazy Lotnictwa Taktycznego^[3].

Zestrzelenia

Na liście Bajana sklasyfikowany został na 16. pozycji z 8 i 1/2 pewnymi zestrzeleniami samolotów Luftwaffe, 1 prawdopodobnie i 1 uszkodzeniem.

Zestrzelenia pewne^[4]

• 1/2 He 111 – 5 czerwca 1940 (wspólnie z por. Arsenem Cebrzyńskim)
• Bf 109 – 31 sierpnia 1940 (zestrzelił Bf 109E-1 nr 3175 z 4/JG3)
• Bf 109 – 7 września 1940 (pilotował Hurricane'a nr V6605)
• He 111 i Bf 109 – 11 września 1940
• Bf 109 i Do 215 – 15 września 1940 (pilotował Hurricane'a nr P3120)
• Bf 109 – 27 września 1940 (pilotował Hurricane'a nr V7246, zestrzelił Bf 109E-4 nr 5333 z 3/JG27)
• Bf 110 – 5 października 1940 (pilotował Hurricane'a nr V6644, zestrzelił Bf-110D/0 nr 3598 z 1/Erprgr.210)

Zestrzelenia prawdopodobne

• Bf 109 – 7 września 1940 (pilotował Hurricane'a nr V6605)

Uszkodzenia

• Bf 109 – 2 września 1940 (pilotował Hurricane'a nr V7246, uszkodził Bf 109E-4 nr 1469 z 6/JG3)

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (23 grudnia 1940)
• Krzyż Walecznych (trzykrotnie) 1 lutego 1941^[5]
• brytyjski Distinguished Flying Cross (jako jeden z pięciu pierwszych Polaków, 30 października 1940)
• francuski Croix de Guerre

Przypisy

1. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 217.
2. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 474.
3. Myśliwce z portretami wybitnych pilotów. polska-zbrojna.pl, 1 marca 2015. [dostęp 2016-01-31]. (pol.).
4. R. King Dzwizjon 303, str 411-417
5. R. King Dywizjon 303, str 386 - wymienia tylko jedną datę

Bibliografia

• Richard King: Dywizjon 303 walka i codzienność. Warszawa: Wydawnictwo RM, 2012. ISBN 978-83-7243-979-6. Brak numerów stron w książce
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej – Zdzisław Henneberg. [dostęp 2012-10-02]. (pol.).

Linki zewnętrzne

• WW II ACE STORIES. [dostęp 2012-10-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-27)]. (ang.).

Encyklopedie internetowe (osoba):

• PWN: 3911019