Automatyczny defibrylator zewnętrzny

Automatyczny defibrylator zewnętrzny (ang. automated external defibrillator AED) – wysoce specjalistyczne, niezawodne, skomputeryzowane urządzenie, które za pomocą poleceń głosowych i wizualnych prowadzi zarówno osoby z wykształceniem medycznym, jak i bez niego przez procedurę bezpiecznej defibrylacji w zatrzymaniu krążenia.

Stacja AED na Dworcu Głównym we Wrocławiu

Defibrylator AED

Zastosowanie

Nagłe zatrzymanie krążenia jest główną przyczyną śmierci w Europie i w zależności od przyjętej definicji, jest rozpoznawane u 350 000–700 000 osób rocznie. Podczas wstępnej analizy rytmu serca w około 25–30% przypadków stwierdza się migotanie komór, a prawdopodobnie u znacznie większego odsetka osób w momencie utraty przytomności występuje migotanie komór lub szybki częstoskurcz komorowy, jednak do chwili wykonania pierwszej analizy rytmu serca, przechodzi już w gorzej rokującą asystolię. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa w połączeniu z defibrylacją w ciągu 3-5 minut od utraty przytomności może pozwolić na skuteczną reanimację w 49-75% przypadków, a każda minuta opóźnienia defibrylacji zmniejsza prawdopodobieństwo przeżycia o 10-12%^[1]. Automatyczny defibrylator zewnętrzny przeznaczony jest do użycia przez każdą osobę (najlepiej przeszkoloną), która jest świadkiem zdarzenia, w którym wymagana jest resuscytacja krążeniowo-oddechowa^[2].

Zasada działania

Automatyczny defibrylator zewnętrzny to wysoce specjalistyczne, niezawodne, skomputeryzowane urządzenie, które za pomocą poleceń głosowych i wizualnych prowadzi zarówno osoby z wykształceniem medycznym, jak i bez niego przez procedurę bezpiecznej defibrylacji w zatrzymaniu krążenia^[3]. Wbudowany moduł automatycznej analizy EKG pozwala na wykonywanie defibrylacji w migotaniu komór, jeżeli częstość, morfologia i czas trwania załamka R przekraczają zaprogramowane wartości^[3].

Resuscytacja przy użyciu AED

Defibrylator zewnętrzny na głównym placu Tomaszowa Mazowieckiego

1. Sprawdzić reakcję poszkodowanego.
2. Poprosić osobę stojącą obok o pomoc.
3. Udrożnić drogi oddechowe i sprawdzić przez 10 sekund obecność oddechu lub ruchów oddechowych klatki piersiowej.
4. Poprosić inną osobę o powiadomienie pogotowia ratunkowego (w Polsce 112 lub 999) oraz o przyniesienie AED. W przypadku braku możliwości poproszenia innej osoby należy zadzwonić samemu. Od poszkodowanego można się oddalić tylko w razie absolutnej konieczności.
5. Rozpocząć resuscytację w trybie 30:2 (30 uciśnięć klatki piersiowej na głębokość 5–6 cm i z częstotliwością 100–120^[4] razy na minutę, następnie 2 wdechy ratownicze, w przypadku braku możliwości wykonania wdechów ratowniczych wystarczający jest ucisk klatki piersiowej).
6. Otworzyć opakowanie z defibrylatorem, a następnie włączyć defibrylator dużym, wyraźnie oznaczonym przyciskiem.
7. Wyjąć elektrody zwykle zaplombowane w pojemniku baterii i jeżeli jest to wymagane w danym modelu, podłączyć do urządzenia.
8. Rozpiąć lub rozciąć umieszczonymi w opakowaniu nożyczkami ubranie poszkodowanego.
9. Przykleić samoprzylepne elektrody, zgodnie z umieszczoną na nich instrukcją na przedniej powierzchni klatki piersiowej.
10. Zostanie dokonana analiza rytmu serca pacjenta przez AED, podczas której zostanie wydana komenda głosowa, aby nie dotykać poszkodowanego.
11. W przypadku konieczności zastosowania defibrylacji przez AED, zostanie podana informacja i rozpocznie się trwające kilka sekund ładowanie kondensatorów.
12. Po zakończeniu ładowania zostanie wydana komenda głosowa, aby odsunąć się od poszkodowanego, następnie aby wykonać defibrylację poprzez naciśnięcie wyraźnie oznaczonego przycisku.
13. W przypadku braku konieczności zastosowania defibrylacji przez AED, zostania podana informacja o braku konieczności defibrylacji i może zostać podana informacja o konieczności podjęcia resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
14. Po dwóch minutach zostanie dokonana kolejna analiza rytmu serca poszkodowanego przez AED, podczas, której zostanie wydana komenda głosowa, aby nie dotykać poszkodowanego.
15. Analiza rytmu serca poszkodowanego będzie powtarzana, a defibrylacja ponawiana w razie potrzeby, aż do przywrócenia normalnego rytmu pracy serca^[5][6].

Schemat prowadzenia resuscytacji przy pomocy AED^[7]

Postępowanie zgodnie z poleceniami AED należy prowadzić do momentu:

• przybycia wykwalifikowanej pomocy i przejęcia przez zespół ratowników działania,
• poszkodowany zacznie odzyskiwać przytomność (poruszy się, otworzy oczy i zacznie prawidłowo oddychać),
• wyczerpania osoby udzielającej pomocy^[8].

AED u dzieci

Zatrzymanie krążenia u dzieci występuje rzadziej z tego w mechanizmie migotania komór w 7-15% przypadków. Optymalny poziom energii, kształt fali i sekwencja wyładowań są nieznane^[9].

Wiek	Elektrody	Ustawienia energii
ponad 8	standardowe	standardowe
1-8	rozmiar dziecięcy	przystawka zmniejszająca poziom energii
do 1 roku	niezalecane	niezalecane

Odpowiedzialność prawna

Coraz częściej informacja o lokalizacji AED wzorem innych państw Europejskich, uwzględniana jest w tzw. planie ewakuacyjnym zawierającym usystematyzowane, skrócone informacje, niezbędne w sytuacji krytycznej, które mogą być brane pod uwagę na obszarze danego obiektu podczas akcji ratowniczej.

Brakuje jednoznacznej wykładni normatywnej wyjaśniającej, czy do użycia AED potrzebne są specjalistyczne szkolenia. Regulacje w różnych systemach prawnych oscylują od wymagania specjalnych szkoleń, do poglądu, iż nowoczesne AED to urządzenia bardzo proste w obsłudze, w dodatku głosowo prowadzące ratownika przez cały algorytm reanimacji, dlatego też powinno być dostępne dla każdego świadka zdarzenia^[10].

Polska

Każda osoba może kupić i zainstalować AED, brakuje jednak jednoznacznych przepisów prawnych wyjaśniających, komu przysługuje prawo do użycia AED. Nie ma przepisów nakładających obowiązek odbycia kursu z zakresu udzielania pierwszej pomocy z użyciem AED^[10].

Unia Europejska

Nie została wydana dyrektywa regulująca sytuację prawną we wszystkich krajach Unii Europejskiej i w związku z tym obowiązuje prawo krajowe. W większości krajów do stosowania AED upoważniony jest każdy, kto przeszedł kurs z zakresu udzielania pierwszej pomocy z użyciem AED^[5].

USA

We wszystkich stanach USA przyjęto prawo „miłosiernego Samarytanina”, które w zakresie używania AED, chroni każdą przypadkową osobę stosującą urządzenie w celu ratowania życia^[11].

Przypisy

1. Koster, Baubin i Bossaert 2010 ↓, s. 75.
2. Deakin i in. 2010 ↓, s. 96.
3. Deakin i in. 2010 ↓, s. 95.
4. Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u osób dorosłych oraz automatyczna defibrylacja zewnętrzna [online], www.prc.krakow.pl [dostęp 2018-12-29] [zarchiwizowane z adresu 2017-06-17].
5. AED. [dostęp 2014-04-15].
6. Automatyczny defibrylator zewnętrzny (AED). [dostęp 2014-04-15].
7. Nolan, Soar i Zideman 2010 ↓, s. 16.
8. Koster, Baubin i Bossaert 2010 ↓, s. 80.
9. Deakin i in. 2010 ↓, s. 102.
10. Kto może użyć AED?. ratujzsercem.pl. [dostęp 2014-04-15].
11. AED State Laws & Legislation. [dostęp 2014-04-15]. (ang.).

Bibliografia

• Jerry P. Nolan, Jasmeet Soar, David A. Zideman, Dominique Biarent, Leo L. Bossaert, Charles Deakin, Rudolph W. Koster, Jonathan Wyllie, Bernd Böttiger on behalf of the ERC Guidelines Writing Group: Podsumowanie Komitetu Wykonawczego ERC. Kraków: Polska Rada Resuscytacji, 2010, s. 1-73. ISBN 978-83-89610-10-2.
• Rudolph W. Koster, Michael A. Baubin, Leo L. Bossaert, Antonio Caballero, Pascal Cassan, Maaret Castren, Cristina Granja, Anthony J. Handley, Koenraad G. Monsieurs, Gavin D. Perkins, Violetta Raffay, Claudio Sandroni: Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u osób dorosłych oraz zastosowanie automatycznych defibrylatorów zewnętrznych (AED). Kraków: Polska Rada Resuscytacji, 2010, s. 74-93. ISBN 978-83-89610-10-2.
• Charles D. Deakin, Jerry P. Nolan, Kjetil Sunde, Rudolph W. Koster: Elektroterapia: automatyczne defibrylatory zewnętrzne, defibrylacja, kardiowersja i stymulacja. Kraków: Polska Rada Resuscytacji, 2010, s. 94-107. ISBN 978-83-89610-10-2.

Linki zewnętrzne

• AED – maszyna, która ratuje życie (film popularnonaukowy). Polimaty.pl. [dostęp 2014-04-15].
• Poglądowa instrukcja prowadzenia akcji reanimacyjnej z użyciem AED. Policja.pl. [dostęp 2014-04-15].
• Mapa AED w Polsce w oparciu o dane OpenStreetMap.
• "Ratuj z sercem" - mapa AED w Polsce.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Kontrola autorytatywna (defibrylator):

• NDL: 01070501

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: topic/automated-external-defibrillator
• DSDE: hjertestarter