Zagrzebkowate

Zagrzebkowate (Bithyniidae) – zróżnicowana rodzina ślimaków z podgromady Caenogastropoda, grupująca małe gatunki słodkowodne, szeroko rozprzestrzeniona na świecie^[2]. Liczy ponad 350 gatunków, w tym około 190 gatunków żyjących współcześnie^[1].

Zagrzebkowate

Bithyniidae
Gray, 1857
Najszerzej rozprzestrzeniony gatunek rodziny zagrzebkowatych: zagrzebka pospolita
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	mięczaki
Gromada	ślimaki
Podgromada	Caenogastropoda[1]
Rząd	Littorinimorpha[1]
Nadrodzina	Truncatelloidea[1]
Rodzina	zagrzebkowate
Typ nomenklatoryczny
Bithynia Leach, 1818

Cechy morfologiczne

Ślimaki małe lub średniej wielkości, muszle stożkowate, jajowate lub jajowato stożkowate, o wzniesionej skrętce. Wieczko mocne, zwapniałe, o koncentrycznych liniach przyrostów. Dołka osiowego brak lub słabo wykształcony, szczelinowaty. Zwierzęta rozdzielnopłciowe, narządy kopulacyjne z jednym lub dwoma gruczołami dodatkowymi^[2]. Ktenidium (płat skrzelowy) szerokie^[3].

Występowanie

Przedstawiciele zagrzebkowatych występują w słodkich wodach śródlądowych Europy, Afryki, Azji, na Archipelagu Sundajskim, w Australii^[4]. W Europie występuje ok. 15 gatunków zaliczanych do rodzaju zagrzebka (Bithynia Leach). W Polsce reprezentowane przez dwa gatunki: zagrzebkę pospolitą (Bithynia tentaculata) i zagrzebkę sklepioną (Bithynia leachi)^[2].

Biologia i ekologia

Zajmowane siedliska

Zasiedlają różne typy wód (drobne cieki, rzeki, stawy, rowy melioracyjne, jeziora, zbiorniki zaporowe) i różne typy podłoża (od mulistych po kamieniste, także hydrofity i maty glonów nitkowatych). Występują płytko w litoralu, na niewielkich głębokościach^[2].

Odżywianie

Filtratorzy i zdrapywacze, odżywiający się glonami peryfitonowymi i fitoplanktonem^[2].

Podział systematyczny

Do rodziny zagrzebkowatych (Bithyniidae) należą następujące rodzaje zgrupowane w trzy podrodziny^[1]:

• Bithyniinae Gray, 1857
  • Bithynia Leach, 1818 – zagrzebka – rodzaj typowy
  • Pseudobithynia Glöer & Pešić, 2006
• Helicostoinae Pruvot-Fol, 1937
  • Helicostoa E. Lamy, 1926
• Parafossarulinae Starobogatov, 1983
  • Parafossarulus Annandale, 1924

status i pozycja systematyczna pozostałych rodzajów zaliczanych tradycyjnie do tej rodziny są niepewne^[1][5]:

• Boreoelona Starobogatov & Streletzkaja, 1967
• Celekenia Andrusov, 1902 †
• Congodoma Mandahl-Barth, 1968
• Daciella Wenz, 1942 †
• Emmericiopsis Thiele, 1928
• Euchilus F. Sandberger, 1870 †
• Ferebithynia Kókay, 2006 †
• Fossarulus Neumayr, 1869 †
• Funduella Mandahl-Barth, 1968
• Gabbia Tryon, 1865
• Gabbiella Mandahl-Barth, 1968
• Hydrobioides G. Nevill, 1885
• Incertihydrobia Verdcourt, 1958
• Jubaia Mandahl-Barth, 1968
• Liminitesta Mandahl-Barth, 1974
• Lufengospira W. Yu & Y.-H. Xi, 1977 †
• Neosataria Kulkarni & Khot, 2015
• Neumayria De Stefani, 1877 †
• Parabithynia Pilsbry, 1928
• Petroglyphus Möllendorff, 1894
• Pseudovivipara Annandale, 1918
• Sierraia Connolly, 1929
• Soapitia E. Binder, 1961
• Streptocerella Andrusov, 1902 †
• Tylopoma Brusina, 1882 †
• Wattebledia Crosse, 1886