Yingzao Fashi
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Yingzao Fashi (chiń. upr. 營造法式; pinyin Yíngzào Fǎshì) – traktat o architekturze i rzemiośle budowlanym napisany przez chińskiego architekta Li Jie (李誡, 1065–1110)[1], dyrektora ds. budynków i budownictwa za czasów dynastii Song w Chinach. W latach 1097–1100 dokonał on redakcji wielu wcześniejszych traktatów na temat architektury. Do roku 1100 ukończył własne dzieło architektoniczne, które podarował cesarzowi Zhezongowi z dynastii Song[2][3], którego następca, cesarz Huizong z dynastii Song, polecił wydanie księgi w 1103 r. Miała ona zapewnić standardy architektoniczne na użytek budowniczych, architektów, umiejących czytać rzemieślników i wydziałów inżynieryjnych rządu centralnego[2][4][3]. Li Jie został mianowany dyrektorem budynków pałacowych[5]. Następnie Li pomagał nadzorować budowę biur administracyjnych, apartamentów pałacowych, bram i wież bramnych, rodowej świątyni dynastii Song, a także licznych świątyń buddyjskich[3].
W 1145 roku Wang Huan opublikował drugie wydanie księgi Li[4]. Kopię wydania z 1145 odkryto ponownie w 1919 r. i wydrukowano w tym samym roku (w 1925 ukazało się wydanie drugie, a w 1932 - trzecie, uzupełnione o dwa rozdziały, odnalezione w międzyczasie)[6]. W 1983 wydano w Pekinie bogato ilustrowaną edycję krytyczną. Księga jest obiektem licznych studiów, na Zachodzie i w Japonii[7].
Traktat
Podsumowanie
Perspektywa
Li wykorzystał materiały z wcześniejszych dzieł architektonicznych, ale większość jego księgi to dokumentacja ustnie przekazywanych tradycji rzemieślników i architektów[2]. Zawarł w Yingzao fashi słownik terminów technicznych oraz wzory matematyczne. Do szacowania wielkości i kształtu budynków lokowanych na różnych typach działek uwzględniał topografię[5]. Szacował również koszty zatrudnieni pracowników o różnym poziomie umiejętności i specjalności w danym rzemiośle. Jego szacunki opierają się na dziennym zapotrzebowaniu na materiały, a także uwzględniają porę roku, w której wykonywano pracę[5].
Praca Li obejmuje przepisy i regulacje budowlane, informacje o rachunkowości, standardy materiałów stosowanych w budownictwie oraz klasyfikację różnych rzemiosł[8]. W 34 rozdziałach książki szczegółowo opisał on szczegółowo jednostki miary, sposoby konstrukcji fos i fortyfikacji, standardy dla robót kamieniarskich, większych i mniejszych robót ciesielskich[9][10]. Dołączył też specyfikacje i ilustracje konstruowania skośnych wsporników oraz łączeń kolumn i belek. Zawarł wskazówki dotyczące rzeźbienia w drewnie, toczenia i wiercenia, piłowania, obróbki bambusa, układania dachówek, budowania ścian, malowania i dekorowania, a także przepisy na farby dekoracyjne, glazury i rozmaitego typu powłoki[9][10]; podał proporcje mieszanek zaprawowych do murowania (z kamienia i cegły), jak też układania płytek szkliwionych[5][10]. Szczegółowo opisał konstrukcje ciesielskie, podając standardowe wymiary wszystkich elementów. M.in. Li Jie opracował standardowy ośmiostopniowy system klasyfikacji dla różnych rozmiarów elementów drewnianych. System ten znany był jako system jednostek cai-fen i mógł być stosowany w konstrukcji budynków[11].
Wszystkich praktyki i standardy opisane w księdze opatrzone są ręcznie rysowanymi ilustracjami[9].
Chociaż księgę Li poprzedzały inne podręczniki architektoniczne, jego dzieło przetrwał w nienaruszonym stanie i w całości[1].
Strona z wydania Yingzao Fashi z dynastii Song z 1145 r., tom 8
Dougongi, Yingzao Fashi (1103)
Poprzeczne wsporniki w formie konsoli, Yingzao Fashi (1103)
Wspornik i osady do nich, Yingzao Fashi (1103)
Obrotowa skrzynia na sutry buddyjskie, Yingzao Fashi (1103)
Paifang o drewnianej konstrukcji w Yingzao Fashi
Konstrukcja nośna
„Wucai Caihua” – wskazówki do malarstwa dekoracyjnego „w pięciu kolorach”.
„Danfen Caihua” – wskazówki do malarstwa dekoracyjnego „czerwono-białego”.
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.