Wybory parlamentarne w Irlandii w 2020 roku

Wybory parlamentarne w Irlandii odbyły się 8 lutego 2020 roku. Irlandczycy wybierali 159 z 160 deputowanych do Dáil Éireann w 39 okręgach wyborczych. 160. mandat automatycznie obejmie ustępujący Przewodniczący Rady.

Podłoże

14 stycznia 2020 premier Leo Varadkar zwrócił się do prezydenta Michaela D. Higginsa z prośbą (na podstawie artykułu 13 konstytucji) o rozwiązanie Dáil, która została zaakceptowana. Wybory parlamentarne zostały zarządzone na dzień 8 lutego^[1], a pierwsze posiedzenie 33 kadencji Dáil zwołane na godz. 12:00 w dniu 20 lutego 2020^[2][3].

System wyborczy

160 członków Dáil Éireann wybieranych jest z zastosowaniem systemu proporcjonalnego pojedynczego głosu przechodniego (STV) w 39 okręgach wyborczych. Wyborcy wypełniają papierowe karty do głosowania, numerując kandydatów 1, 2, 3 według preferencji wyboru 1, 2, 3 itd^[4].

Zmiana granic okręgów wyborczych

14 lipca 2016 roku minister środowiska, społeczności i samorządu lokalnego Simon Coveney na podstawie ustawy wyborczej z 1997 roku powołał specjalną komisję w celu dokonania rewizji granic okręgów wyborczych do Dáil i Parlamentu Europejskiego. Komisja pod przewodnictwem sędziego Roberta Haughtona rozrysowała nowe granice okręgów wyborczych po opublikowaniu początkowych danych o ludności na podstawie spisu powszechnego z 2016 roku^[5][6]. W trakcie prac komisja posiadała pewną swobodę uznania granic, ale konstytucyjnie została zobowiązana do dopuszczenia nie więcej niż 30 000 wyborców na jednego wybieranego deputowanego. Jednocześnie obwarowana prawnie do rekomendowania okręgów wyborczych obejmujących trzy, cztery albo pięć mandatów i nienaruszania granic hrabstwa tak dalece, jak to możliwe. Sprawozdanie Komisji zostało ogłoszone 27 czerwca 2017. Zalecono w nim zwiększenie liczby deputowanych z 158 do 160 wybieranych w 39 okręgach wyborczych^[7][8].

Poprawka do ustawy wyborczej „Dáil Constituencies” nr 39 z 2017, wdrażająca te zalecane zmiany, została uchwalona w grudniu 2017 roku^[9][10]. Wybory do Dáilu 33 kadencji zostaną przeprowadzone z wykorzystaniem nowych granic. Ponieważ ustępujący przewodniczący parlamentu Seán Ó Fearghaíl nie ogłosił przejścia na emeryturę, zostanie automatycznie wybrany.

Kandydaci

22 stycznia 2020 upłynął termin zgłaszania kandydatów. Partie polityczne wystawiły na listach wyborczych rekordową liczbę kobiet, 162 (w 2016 – 160) spośród 531 kandydatów^[11]. Były to pierwsze irlandzkie wybory powszechne, w których w każdym okręgu wyborczym kandydowała kobieta. Zgodnie z obowiązującym prawem na listach obowiązuje parytet płci, każda partia musi wystawić co najmniej 30% kandydatów płci męskiej i co najmniej 30% płci żeńskiej, w przeciwnym razie partia traci połowę funduszy państwowych. Kobiety stanowiły 30,5% kandydatek na listach Fine Gael, 31% Fianna Fáil, 32% Partii Pracy, 33% Sinn Féin, 38% People Before Profit Alliance, 41% Partii Zielonych i 57% Socjaldemokratów^[12].

Kampania wyborcza

Programy i hasła wyborcze

Partia		Hasło wyborcze	Manifest wyborczy (link zewnętrzny)	Przypisy
	Fine Gael	„A future to look forward to.”	Manifest Fine Gael	[13][14]
	Fianna Fáil	„An Ireland for all.” (Éire do chách.)	Manifest Fianna Fáil	[13][14]
	Sinn Féin	„Giving workers and families a break.”	Manifest Sinn Féin	[13]
	Partia Pracy	„Building an equal society.”	Manifest Partii Pracy	[13]
	People Before Profit Alliance[a]	"Planet Before Profit."	Manifest People Before Profit Alliance	[15]
	Social Democrats	„Hope for better. Vote for better.”	Manifest Socjaldemokratów	[13]
	Partia Zielonych	"Want Green? Vote Green!”	Manifest Partii Zielonych	[13]
	Aontú	„The political system is broken. Let’s fix it.”	Manifest Aontú	[16]

Partie debiutujące w wyborach

Partie startujące w wyborach powszechnych po raz pierwszy: Aontú, Irlandzka Partia Wolności, Partia Narodowa i RISE (jako część AAA–PBP).

Wyniki wyborów

Lokale wyborcze otwarte były w godzinach od 7:00 UTC do 22:00 UTC. Liczenie głosów rozpoczęło się o godz. 09:00 UTC w dniu 9 lutego i zakończyło się o godz. 23:59 UTC w dniu 10 lutego^[17][18].

33 wybory powszechne w Irlandii – 8 lutego 2020^[19][20][21].

Partia		Lider	Głosy pierwszej preferencji			Mandaty
			Głosy	% FPv	+/−	Kandydaci [22]	Wybory w 2016[b]	Ustępujący 32 Dáil [c]	Wybory w 2020	Zmiana [d]
	Sinn Féin	Mary Lou McDonald	535 595	24,5	10,7%	42	24	22	37/160	14
	Fianna Fáil	Micheál Martin	484 320	22,2	2,2%	84	44	45	37/160	7
	Fine Gael	Leo Varadkar	455 584	20,9	4,6%	82	50	47	35/160	15
	Partia Zielonych	Eamon Ryan	155 700	7,1	4,4%	39	2	3	12/160	10
	Partia Pracy	Brendan Howlin	95 588	4,4	2,2%	31	7	7	6/160	1
	Social Democrats	Catherine Murphy Róisín Shortall	63 404	2,9	0,1%	20	3	2	6/160	3
	Solidarność-PBS	Wspólne przywództwo	57 420	2,6	1,3%	36	6	6	5/160	1
	Aontú	Peadar Tóibín	41 614	1,9	1,9%	26	Nowa	1	1/160	1
	Inds. 4 Change	brak	8 421	0,4	0,8%	4	4	1	1/160	3
	Irlandzka Partia Wolności	Hermann Kelly	5 495	0,3	0,3%	11	Nowa	0	0/160	-
	Renua	wakat	5 473	0,3	1,9%	11	0	0	0/160	-
	Partia Narodowa	Justin Barrett	4 773	0,2	0,2%	10	Nowa	0	0/160	-
	Irlandzka Partia Demokratyczna	Ken Smollen	2 611	0,1	0,1%	1	0	0	0/160	-
	Partia Robotnicza	Michael Donnelly	1 195	0,1	0,1%	4	0	0	0/160	-
	Zjednoczeni Ludzie	–	43	0,0		1	Nowa	0	0/160	-
	Niezależni	–	266 529	12,2	3,5%	125	14	22	19/160	7
	Ceann Comhairle	Seán Ó Fearghaíl	–	–	–	1	1	1	1/160
Nieważne głosy				–	–	–	–	–	–	–
Razem			2 183 765	100%	–	552[22]	158	157	160	2
Zarejestrowani wyborcy / Frekwencja				62,9%	–	–	–	–	–	–

Uwagi

1. W koalicji wyborczej z Solidarnością (AAA) i RISE.
2. Liczba mandatów uzyskanych w wyniku wyborów parlamentarnych w 2016 roku.
3. Mandaty na koniec 32 kadencji Dáil Éireann.
4. Zmiana liczby mandatów w stosunku do wyborów z 2016 roku.

Przypisy

1. Minister Murphy makes an order appointing Saturday 8 February as the General election polling day. www.housing.gov.ie, 14 stycznia 2020. [dostęp 2020-01-14]. (ang.).
2. President signs warrant for the dissolution of the 32nd Dáil. www.president.ie, 14 stycznia 2020. [dostęp 2020-01-14]. (ang.).
3. Forógra (Proclamation). www.irisoifigiuil.ie, 17 stycznia 2020. [dostęp 2020-01-17]. (ang.).
4. Dáil Éireann (House of Representatives). archive.ipu.org. (ang.).
5. Commission established to review Dáil and European Constituencies. www.housing.gov.ie, 14 lipca 2016. [dostęp 2016-07-14]. (ang.).
6. Constituency Commission. www.constituency-commission.ie. (ang.).
7. Introduction and summary of recommendations. www.constituency-commission.ie, 12 marca 2016. (ang.).
8. Dáil constituencies where no change is recommended. www.constituency-commission.ie, 12 marca 2016. (ang.).
9. Electoral (Amendment) (Dáil Constituencies) Act 2017. www.irishstatutebook.ie, 23 grudnia 2017. (ang.).
10. Irish Elections: Geography, Facts and Analyses. www.adriankavanaghelections.org, 26 stycznia 2018. [dostęp 2018-01-26]. (ang.).
11. Record number of women for 2020 election. www.irishexaminer.com, 23 stycznia 2018. [dostęp 2018-01-23]. (ang.).
12. Slight increase in women candidates for General Election. www.irishexaminer.com, 23 stycznia 2018. [dostęp 2018-01-23]. (ang.).
13. Ireland’s General Election 2020: who would you vote for?. Irish Central, 21 stycznia 2020. [dostęp 2020-02-01].
14. It’s game on as campaigning begins in Election 2020. RTÉ News. [dostęp 2020-01-14].
15. Planet Before Profit. www.pbp.ie. [dostęp 2020-02-01].
16. Aontú's mantra is change but their policies seem like more of the same. www.independent.ie. [dostęp 2020-02-01].
17. Voters go to the polls after parties hear demand for change from electorate. The Irish Times, luty 2020.
18. Full house: Here are your 160 TDs elected in the 2020 general election. The Journal, luty 2020.
19. Election 2020 National Summary. Irish Times. [dostęp 2020-02-08].
20. General Election 2020 Results. RTE News, 9 lutego 2020.
21. 2020 general election. Ireland Election, 10 lutego 2020.
22. Candidates for the 2020 General Election by Dáil constituency. Irish Elections: Geography, Facts and Analyses. [dostęp 2020-01-31].