Loading AI tools
Wybory parlamentarne w Grecji w 2009 – wcześniejsze wybory do greckiego parlamentu, Izby Deputowanych przeprowadzone 4 października 2009. Zwycięstwo opozycyjnego PASOK zakończyło 5-letnie rządy Nowej Demokracji premiera Karamalisa i doprowadziło do powstania rządu Jeoriosa Andreasa Papandreu.
.jpg)
O rozpisanie wcześniejszych wyborów do parlamentu wystąpił w połowie swojego 4-letniego mandatu premier Kostas Karamanlis. Jego partia, Nowa Demokracja, od czasu wyborów w 2007 posiadała minimalną większość w parlamencie, obsadzając 151 spośród 300 miejsc. 2 września 2009 Karamanlis ogłosił decyzję o organizacji wcześniejszych wyborów. Ruch ten argumentował potrzebą odnowienia i wzmocnienia swojego mandatu politycznego, potrzebnego do przeprowadzenia niezbędnych reform w obliczu kryzysu gospodarczego. Dodał, że Grecję czekają dwa ciężkie lata, w tym kluczowy dla kursu gospodarki rok 2010, a decyzja o rozpisaniu wyborów stanowi akt odpowiedzialności za losy kraju. 3 września ogłosił datę wyborów na 4 października 2009 i skierował do prezydenta wniosek o rozwiązanie parlamentu. Prezydent Karolos Papulias 7 września 2009 rozwiązał parlament[1][2][3].
21 września 2009 Sąd Najwyższy (Areios Pagos) dopuścił do udziału w wyborach 23 spośród 28 partii politycznych, które wystąpiły z wnioskiem w tej sprawie[4]. Uprawnionych do głosowania było prawie 10 mln Greków. Zgodnie z ordynacją wyborczą, zwycięska partia automatycznie zyskiwała 40 mandatów w parlamencie, a pozostałe 260 rozdzielanych było według zasad ordynacji proporcjonalnej[5].
Rząd Karamanlisa był uwikłany w serię skandali korupcyjnych. Jeden z jego ministrów został oskarżony o przyjęcie łapówki w zamian za korzystne rozstrzygnięcie przetargu na budowę statków, dwaj inni byli oskarżeni o przekazanie państwowej ziemi klasztorowi na Górze Athos w zamian za mniej wartościowy jej ekwiwalent, a były minister pracy o nielegalne zatrudnianie imigrantów. Grecja zmagała się również ze skutkami globalnego kryzysu gospodarczego, zmniejszonymi wpływami do budżetu, potrzebą pożyczenia przez państwo 60 mld euro oraz według rządowych statystyk perspektywą deficytu budżetowego w 2010 na poziomie 5,8% PKB i długu publicznego przekraczającym 100% PKB. W rzeczywistości ustępujący rząd doprowadził kraj do 15,4% deficytu[6]. Ostatnie sondaże przedwyborcze wskazywały na sześcioprocentową przewagę opozycyjnego Panhelleńskiego Ruchu Socjalistycznego (PASOK) na czele z Jeoriosem Andreasem Papandreu. Pozostający w opozycji od 2004 PASOK, już w czerwcu 2009 odniósł zwycięstwo w wyborach do Parlamentu Europejskiego[1][2]. Na spadek poparcia dla władz miały także wpływ oskarżenia rządu o brak odpowiedniego przygotowania w czasie pożarów lasów w 2007 i w 2009 oraz w nieradzenie sobie z zamieszkami społecznymi, jakie wybuchły w kraju na przełomie 2008 i 2009[7][8].
W czasie kampanii wyborczej Papandreu zapowiedział odmienną od rządowej strategię walki z kryzysem, obiecując pakiet stymulujący gospodarkę o wartości 3 mld euro oraz podwyżkę podatków dla najbogatszych i pomoc najbiedniejszym obywatelom. Ogłosił program ożywienia gospodarki poprzez podwyżkę pensji i emerytur ponad wskaźnik inflacji w 2010. Premier Karamanlis uznał pomysły opozycji za nierealistyczne. Rząd zapowiedział zgoła inny plan wyjścia z kryzysu gospodarczego, którego głównym założeniem miał być surowy program oszczędnościowy, ograniczenie wydatków państwa i walka z uchylaniem się od płacenia podatków[7][8].
Według oficjalnych wyników, zwycięstwo w wyborach odniósł opozycyjny PASOK, zdobywając 160 z 300 miejsc w parlamencie, co otworzyło mu drogę do utworzenia nowego rządu. Nowa Demokracja poniosła największą porażkę od czasu swego powstania w 1974. Premier Karamanlis złożył gratulacje Jeoriosowi Andreasowi Papandreu i ogłosił rezygnację ze stanowiska szefa partii. Oświadczył, że bierze odpowiedzialność za rezultat wyborów i rozpoczyna procedurę wyboru nowego lidera Nowej Demokracji, w której sam nie będzie uczestniczyć. Papandreu ogłosił "nowy rozdział" w greckiej polityce. Zapowiedział "uwolnienie potencjału" tkwiącego w jego kraju, walkę z korupcją, protekcjonizmem i bezprawiem, przywrócenie Grekom nadziei i wiarę w sukces. Jednocześnie ostrzegł społeczeństwo przed ciężkimi czasami walki z kryzysem – zadaniem, za które, jak powiedział, jest gotów wziąć odpowiedzialność[9][10].
6 października 2009 Papandreu został oficjalnie zaprzysiężony na stanowisku premiera w pałacu prezydenckim. Tego samego dnia przedstawił skład swojego gabinetu[11][12].
Oficjalne wyniki wyborów[13]:
| Partia polityczna | Liczba głosów | % | +/– | Liczba mandatów | +/– | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Panhelleński Ruch Socjalistyczny (PASOK) | 3 011 521 | 43,92 | +5,82 | 160 | +58 | |
| Nowa Demokracja (ND) | 2 295 318 | 33,48 | −8,38 | 91 | −61 | |
| Komunistyczna Partia Grecji (KKE) | 517 062 | 7,54 | −0,61 | 21 | −1 | |
| Ludowe Zgromadzenie Prawosławne (LAOS) | 386 063 | 5,63 | +1,83 | 15 | +5 | |
| Radykalna Lewica (SYRΙΖΑ) | 315 501 | 4,60 | −0,44 | 13 | −1 | |
| Ekolodzy-Zieloni (OP) | 173 388 | 2,53 | +1,48 | 0 | - | |
| Pozostałe partie | 157 587 | 2,30 | +0,29 | 0 | - | |
| Razem | 7 041 570 (70,92%) | 100% | - | 300 | - | |
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
