Wybory parlamentarne w Grecji w 2009 roku

Wybory parlamentarne w Grecji w 2009 – wcześniejsze wybory do greckiego parlamentu, Izby Deputowanych przeprowadzone 4 października 2009. Zwycięstwo opozycyjnego PASOK zakończyło 5-letnie rządy Nowej Demokracji premiera Karamalisa i doprowadziło do powstania rządu Jeoriosa Andreasa Papandreu.

Organizacja wyborów

Premier Kostas Karamanlis. 2 września 2009 ogłosił decyzję o organizacji wcześniejszych wyborów.

O rozpisanie wcześniejszych wyborów do parlamentu wystąpił w połowie swojego 4-letniego mandatu premier Kostas Karamanlis. Jego partia, Nowa Demokracja, od czasu wyborów w 2007 posiadała minimalną większość w parlamencie, obsadzając 151 spośród 300 miejsc. 2 września 2009 Karamanlis ogłosił decyzję o organizacji wcześniejszych wyborów. Ruch ten argumentował potrzebą odnowienia i wzmocnienia swojego mandatu politycznego, potrzebnego do przeprowadzenia niezbędnych reform w obliczu kryzysu gospodarczego. Dodał, że Grecję czekają dwa ciężkie lata, w tym kluczowy dla kursu gospodarki rok 2010, a decyzja o rozpisaniu wyborów stanowi akt odpowiedzialności za losy kraju. 3 września ogłosił datę wyborów na 4 października 2009 i skierował do prezydenta wniosek o rozwiązanie parlamentu. Prezydent Karolos Papulias 7 września 2009 rozwiązał parlament^[1][2][3].

21 września 2009 Sąd Najwyższy (Areios Pagos) dopuścił do udziału w wyborach 23 spośród 28 partii politycznych, które wystąpiły z wnioskiem w tej sprawie^[4]. Uprawnionych do głosowania było prawie 10 mln Greków. Zgodnie z ordynacją wyborczą, zwycięska partia automatycznie zyskiwała 40 mandatów w parlamencie, a pozostałe 260 rozdzielanych było według zasad ordynacji proporcjonalnej^[5].

Sytuacja przed wyborami i kampania wyborcza

Telewizyjna debata wyborcza w Grecji, 21 września 2009.

Rząd Karamanlisa był uwikłany w serię skandali korupcyjnych. Jeden z jego ministrów został oskarżony o przyjęcie łapówki w zamian za korzystne rozstrzygnięcie przetargu na budowę statków, dwaj inni byli oskarżeni o przekazanie państwowej ziemi klasztorowi na Górze Athos w zamian za mniej wartościowy jej ekwiwalent, a były minister pracy o nielegalne zatrudnianie imigrantów. Grecja zmagała się również ze skutkami globalnego kryzysu gospodarczego, zmniejszonymi wpływami do budżetu, potrzebą pożyczenia przez państwo 60 mld euro oraz według rządowych statystyk perspektywą deficytu budżetowego w 2010 na poziomie 5,8% PKB i długu publicznego przekraczającym 100% PKB. W rzeczywistości ustępujący rząd doprowadził kraj do 15,4% deficytu^[6]. Ostatnie sondaże przedwyborcze wskazywały na sześcioprocentową przewagę opozycyjnego Panhelleńskiego Ruchu Socjalistycznego (PASOK) na czele z Jeoriosem Andreasem Papandreu. Pozostający w opozycji od 2004 PASOK, już w czerwcu 2009 odniósł zwycięstwo w wyborach do Parlamentu Europejskiego^[1][2]. Na spadek poparcia dla władz miały także wpływ oskarżenia rządu o brak odpowiedniego przygotowania w czasie pożarów lasów w 2007 i w 2009 oraz w nieradzenie sobie z zamieszkami społecznymi, jakie wybuchły w kraju na przełomie 2008 i 2009^[7][8].

W czasie kampanii wyborczej Papandreu zapowiedział odmienną od rządowej strategię walki z kryzysem, obiecując pakiet stymulujący gospodarkę o wartości 3 mld euro oraz podwyżkę podatków dla najbogatszych i pomoc najbiedniejszym obywatelom. Ogłosił program ożywienia gospodarki poprzez podwyżkę pensji i emerytur ponad wskaźnik inflacji w 2010. Premier Karamanlis uznał pomysły opozycji za nierealistyczne. Rząd zapowiedział zgoła inny plan wyjścia z kryzysu gospodarczego, którego głównym założeniem miał być surowy program oszczędnościowy, ograniczenie wydatków państwa i walka z uchylaniem się od płacenia podatków^[7][8].

Wyniki wyborów

Podział mandatów:

     PASOK

     ND

     KKE

     LAOS

     SYRIZA

Jeorios Andreas Papandreu, lider zwycięskiej partii PASOK, październik 2009.

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. Grecja: przedterminowe wybory do parlamentu

Według oficjalnych wyników, zwycięstwo w wyborach odniósł opozycyjny PASOK, zdobywając 160 z 300 miejsc w parlamencie, co otworzyło mu drogę do utworzenia nowego rządu. Nowa Demokracja poniosła największą porażkę od czasu swego powstania w 1974. Premier Karamanlis złożył gratulacje Jeoriosowi Andreasowi Papandreu i ogłosił rezygnację ze stanowiska szefa partii. Oświadczył, że bierze odpowiedzialność za rezultat wyborów i rozpoczyna procedurę wyboru nowego lidera Nowej Demokracji, w której sam nie będzie uczestniczyć. Papandreu ogłosił "nowy rozdział" w greckiej polityce. Zapowiedział "uwolnienie potencjału" tkwiącego w jego kraju, walkę z korupcją, protekcjonizmem i bezprawiem, przywrócenie Grekom nadziei i wiarę w sukces. Jednocześnie ostrzegł społeczeństwo przed ciężkimi czasami walki z kryzysem – zadaniem, za które, jak powiedział, jest gotów wziąć odpowiedzialność^[9][10].

6 października 2009 Papandreu został oficjalnie zaprzysiężony na stanowisku premiera w pałacu prezydenckim. Tego samego dnia przedstawił skład swojego gabinetu^[11][12].

Oficjalne wyniki wyborów^[13]:

Partia polityczna		Liczba głosów	%	+/–	Liczba mandatów	+/–
	Panhelleński Ruch Socjalistyczny (PASOK)	3 011 521	43,92	+5,82	160	+58
	Nowa Demokracja (ND)	2 295 318	33,48	−8,38	91	−61
	Komunistyczna Partia Grecji (KKE)	517 062	7,54	−0,61	21	−1
	Ludowe Zgromadzenie Prawosławne (LAOS)	386 063	5,63	+1,83	15	+5
	Radykalna Lewica (SYRΙΖΑ)	315 501	4,60	−0,44	13	−1
	Ekolodzy-Zieloni (OP)	173 388	2,53	+1,48	0	-
	Pozostałe partie	157 587	2,30	+0,29	0	-
	Razem	7 041 570 (70,92%)	100%	-	300	-

Przypisy

1. Greece PM confirms election date. BBC News, 3 września 2009. [dostęp 2009-09-29]. (ang.).
2. Prime minister calls for early parliamentary elections in October. France24, 3 września 2009. [dostęp 2009-09-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-05)]. (ang.).
3. Greek parliament dissolved. the age.com.au, 8 września 2009. [dostęp 2009-09-29]. (ang.).
4. Eίκοσι τρία κόμματα συμμετέχουν στις εκλογές. ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 22 września 2009. [dostęp 2009-09-29]. (gr.).
5. Greeks begin voting in snap poll. BBC News, 4 października 2009. [dostęp 2009-10-04]. (ang.).
6. Dane z agencji Eurostat opublikowane w listopadzie 2010, wskazują na 15,4% deficytu budżetowego Grecji, w 2009 roku.
7. Socialists set for comeback as Greece votes. Reuters, 4 października 2009. [dostęp 2009-10-04]. (ang.).
8. Greeks vote in snap election after crisis-hit year. France24, 4 października 2009. [dostęp 2009-10-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-13)]. (ang.).
9. Greece's Socialists win snap poll. BBC News, 5 października 2009. [dostęp 2009-10-05]. (ang.).
10. Socialists oust conservatives in snap election. France24, 5 października 2009. [dostęp 2009-10-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-08)]. (ang.).
11. New Greek PM sworn in, cabinet to be appointed Tuesday. Reuters, 6 października 2009. [dostęp 2009-10-06]. (ang.).
12. Papandreou Sworn in as Greek Prime Minister, Prepares Cabinet. Bloomberg.com, 6 października 2009. [dostęp 2009-10-06]. (ang.).
13. NationWide Seats Elected. Ministry of the Interior – National Elections, 5 października 2009. [dostęp 2009-10-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-10)]. (ang.).