Wybory parlamentarne w Australii w 2010 roku

Wybory parlamentarne w Australii w 2010 roku odbyły się 21 sierpnia. W ich wyniku zostało wyłonionych 150 deputowanych do Izby Reprezentantów oraz 40 z 76 senatorów.

Premier Julia Gillard, przywódczyni ALP

Tony Abbott, lider LPA i zarazem całej Koalicji

Organizacja wyborów

Decyzję o rozpisaniu wyborów formalnie podejmuje gubernator generalny, jednak w praktyce wyznaczenie ich terminu jest kompetencją Premiera. Pełniąca obecnie ten urząd Julia Gillard ogłosiła swoją decyzję 17 lipca 2010, w wystąpieniu w Canberze^[1].

Zasady głosowania

Wybory do Izby Reprezentantów przeprowadzono w jednomandatowych okręgach wyborczych, z zastosowaniem ordynacji preferencyjnej. Wyborca oddawał głos poprzez ponumerowanie kandydatów wypisanych na karcie do głosowania. Cyfrą "1" oznaczał swojego kandydata pierwszego wyboru, zaś dalszymi cyframi pozostałych kandydatów, w kolejności zgodnej ze stopniem poparcia dla nich. Podczas przeliczania głosów najpierw liczono pierwsze miejsca, które poszczególni kandydaci zajęli na kartach do głosowania wyborców w danym okręgu. Jeżeli żaden kandydat nie uzyskał bezwzględnej większości pierwszych miejsc, skreślano kandydata o najmniejszej liczbie "jedynek", zaś głosy jego wyborców przechodziły na kandydatów wskazanych przez nich jako "dwójki". Procedurę tę powtarzano aż do uzyskania przez jednego z kandydatów bezwzględnej większości głosów. Jeśli nie udało się na poziomie "dwójek", cały proces schodził na poziom "trójek", a w razie potrzeby kolejnych miejsc.

Wybory do Senatu przeprowadzono z zastosowaniem ordynacji opartej na zasadzie pojedynczego głosu przechodniego. Każdy ze stanów tworzył jeden, sześciomandatowy okręg wyborczy. Z kolei Terytorium Północne i Australijskie Terytorium Stołeczne stanowiły okręgi dwumandatowe. Udział w wyborach był obowiązkowy pod karą grzywny.

Wyniki

Dane po przeliczeniu 93% oddanych głosów

Literą K w nawiasie przy nazwie oznaczono partie wchodzące w skład tzw. Koalicji - stałego bloku partii prawicowych i agrarnych, które choć w wyborach do Izby Reprezentantów startują osobno, w parlamencie zawsze bardzo blisko współpracują. Wystawiają też wspólne listy kandydatów do Senatu.

Izba Reprezentantów^[2]

partia	% głosów ("jedynek")[3]	zmiana	mandaty	zmiana
Australijska Partia Pracy	38,0	-5,4	72	-11
Liberalna Partia Australii (K)	30,4	+0,7	44	-11
Australijscy Zieloni	11,8	+4,0	1	+1
Liberal National Party of Queensland (K)	9,1	+0,6	21	+21
Narodowa Partia Australii (K)	3,4	+0,2	6	-4
National Party of Western Australia	0,3	+0,2	1	+1
Country Liberal Party (K)	0,3	0	1	+1
niezależni	2,5	+0,3	4	+2
pozostali	4,1	n.d.	0	n.d.

Senat^[4]

partia/blok	% głosów	zmiana	zdobyte mandaty	mandaty łącznie[5]	zmiana
Koalicja	38,4	-1,5	18	34	-3
Australijska Partia Pracy	35,2	-5,1	15	31	-1
Australijscy Zieloni	13,0	+4,0	6	9	+4
Family First Party	2,1	+0,5	0	0	-1
Democratic Labor Party	1,1	+0,1	1	1	+1
niezależni	0,4	-1	0	1	0
pozostali	9,8	n.d.	0	n.d.	n.d.

Konsekwencje

Ani rządząca dotąd Partia Pracy, ani Koalicja, nie zdołały uzyskać liczby mandatów w Izbie Reprezentantów niezbędnej do stworzenia rządu większościowego. Przez dwa tygodnie po wyborach trwały negocjacje, w których oba główne bloki starały się przeciągnąć na swoją stronę czterech posłów niezależnych oraz dwóch przedstawicieli małych partii, odgrywających w tej kadencji rolę języczka u wagi.

Ostatecznie nikt z tej szóstki nie wyraził gotowości zawarcia koalicji rządowej z żadną ze stron. Zieloni postanowili poprzeć ALP, ale będzie to wyłącznie współpraca parlamentarna^[6]. Podobną deklarację, jednak w stronę Koalicji, wystosowała National Party of Western Australia^[7]. Posłowie niezależni podzielili się. Jeden (Bob Katter) poparł Koalicję^[8], a trzech (Tony Windsor, Rob Oakeshott i Andrew Wilkie) ALP^[9][10].

Dzięki takiemu układowi sił, Australijska Partia Pracy utrzymała władzę, a stanowisko premiera Australii zachowała Julia Gillard. Będzie jednak kierować rządem mniejszościowym, który (wliczając deklaracje posłów niezależnych i małych partii) będzie miał tylko dwa mandaty przewagi nad opozycją^[10].