Wojciech Ruszkowski

Wojciech Roman Ruszkowski (ur. 29 maja 1897 we Lwowie, zm. 29 grudnia 1976 w Krakowie) – polski aktor scen teatralnych i muzycznych oraz filmowy.

Wojciech Ruszkowski

Kazimiera Skalska i Wojciech Ruszkowski w No, no. Nanette (1933)
Data i miejsce urodzenia	29 maja 1897 Lwów
Data i miejsce śmierci	29 grudnia 1976 Kraków
Zawód	aktor, śpiewak
Współmałżonek	Jadwiga Mikulecka
Lata aktywności	1924–1974
Odznaczenia

Życiorys

Był synem Ryszarda Ruszkowskiego i Heleny Zboińskiej. Gimnazjum ukończył i maturę zdał w Wiedniu. W 1918 roku ochotniczo wstąpił do Wojska Polskiego. Od 9 listopada do 13 grudnia 1918 roku był uczniem klasy „J” Szkoły Podchorążych w Ostrowi Mazowieckiej. Szkołę ukończył z 4. lokatą^[1]. Brał udział w obronie Lwowa. W 1919 roku został ranny. Po wojnie został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów rezerwy piechoty. Pełnił służbę w Oddziale IIIa Biura Ścisłej Rady Wojennej w Warszawie, pozostając oficerem nadetatowym 8 Pułku Piechoty Legionów. Z dniem 31 stycznia 1925 roku został przeniesiony do rezerwy^[2]. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”^[3].

Ukończył Oddział Dramatyczny przy Konserwatorium Muzycznym w Warszawie w 1924 roku. Równocześnie uczył się śpiewu. Zaczął występować w 1924 używając nazwiska matki – Zboiński. W 1926 roku ożenił się z Jadwigą Mikulecką. W latach 20. występował w Warszawie, Sosnowcu, Katowicach, Lwowie i Krakowie. Gościnnie w Wiedniu i Salzburgu. Po powrocie w 1931 do Warszawy grał z powodzeniem do wybuchu II wojny światowej.

Po wybuchu wojny pracował jako urzędnik w banku w Krakowie. Od 1941 roku grywał w teatrach jawnych w Warszawie. Po upadku powstania warszawskiego wyjechał do Krakowa gdzie znów wystąpił w jawnym Krakowskim Teatrze Powszechnym. Po wojnie Komisja Weryfikacyjna ZASP zabroniła mu występowania w Warszawie. Występował w lokalach nocnych Krakowa i Wrocławia. Od 1949 roku był członkiem zespołu Teatrów Dramatycznych w Krakowie, a od 1954 roku był członkiem zespołu Starego Teatru. Na emeryturę przeszedł w 1974 roku, ale grał do końca życia.

„Cechował go niezwykle rzetelny stosunek do zawodu i dyscyplina w pracy. Należał do ulubionych aktorów Konrada Swinarskiego, w jego przedstawieniach rozwijał dramatyczną stronę swojemu talentu. Symbolicznym zwieńczeniem jego kariery stała się rola Ojca i Starego Aktora w Wyzwoleniu w 1974, będąca równocześnie rozrachunkiem z teatrem”^[4].

Pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera XVII-zach-24 (od prawej))^[5].

Odznaczenia

• Medal 10-lecia Polski Ludowej (28 stycznia 1955).

Filmografia

• 1966: Ściana czarownic jako profesor Karol Janicki
• 1959: Lotna jako organista
• 1959: Wspólny pokój jako pan Bove
• 1939/1940: Sportowiec mimo woli jako detektyw hotelowy Dżems
• 1939: Biały Murzyn jako lekarz, gość na przyjęciu u Sewickich
• 1937: Dyplomatyczna żona jako Jan Wolski; wystąpił w polskiej wersji filmu
• 1935: Manewry miłosne czyli córka pułku
• 1935: Dwie Joasie jako Michał Grubski, przyjaciel Rostalskiego
• 1934: Śluby ułańskie jako rotmistrz Jakubek
• 1934: Kocha, lubi, szanuje jako hrabia
• 1934: Co mój mąż robi w nocy… jako Walery, narzeczony Kazi
• 1933: Prokurator Alicja Horn jako Mulski, urzędnik Sądu Okręgowego

Przedstawienia teatralne i rewiowe

• 1924 – Medi
• 1925 – Orłowa
• 1926 – 80 nocy dookoła półświatka
• 1931 – Tęcza nad Warszawą, teatr „Morskie Oko”
• 1932 – Wiktoria, teatr „Nowości”
• 1932 – Peppina, „8.30”
• 1933 – Bal w Savoyu, „Wielka Operetka”
• 1933 – No, no, Nanette, „8.30”
• 1934 – Pod białym koniem, „8.30”
• 1934 – Szczęście na poddaszu, „Teatr Mały”
• 1934 – Widowisko nr 1
• 1935 – Przygoda w Grand Hotelu, „Wielka Rewia”
• 1936 – Gejsza, „Wielka Operetka Korolewicz-Waydowej”
• 1936 – Zakochana królowa, „Teatr na Karowej”
• 1936 – Całus i nic więcej, „Teatr Bagatela”
• 1937 – Tancerka z Andaluzji, „Teatr na Karowej”
• 1937 – Podwójne życie panny Leny, „Wielka Rewia”
• 1937 – Czar walca, „Wielka Rewia”
• 1937 – Miłość przy świecach, „Teatr Letni w Warszawie”
• 1938 – Dudek, „Wielka Rewia”
• 1939 – Szukamy gwiazd, „Wielka Rewia”
• 1939 – Sezonie, otwórz się, „Ali Baba”

Przypisy

1. Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 437.
2. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 26 lutego 1925 roku, s. 94.
3. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 260, 831.
4. Słownik biograficzny teatru polskiego T. II 1900–1980. Warszawa: PWN, 1973, s. 905.
5. Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2020-05-22].

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
• Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
• Maśnicki J., Stepan K., Pleograf: słownik biograficzny filmu polskiego 1896–1939, Kraków 1996.
• Ludwik Sempoliński: Wielcy artyści małych scen. Warszawa: Czytelnik, 1977. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Wojciech Ruszkowski w bazie Filmweb
• Wojciech Ruszkowski w bazie filmpolski.pl
• Wojciech Ruszkowski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09].

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 317287235
• PLWABN: 9810670161405606
• NUKAT: n2013052449

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3970167
• ETP: 17699

Identyfikatory zewnętrzne:

• FilmPolski.pl: 117005