Wir powietrzny

Wiry powietrzne (ang. whirlwinds) – grupa zjawisk meteorologicznych, które przybierają postać kolumny powietrza szybko obracającej się wokół osi pionowej. W przyrodzie występuje szerokie spektrum wirów, od małych zawirowań, które tworzą się w pobliżu budynków po ich zawietrznej stronie, przez wiry pyłowe niezwiązane z chmurami, po znacznie potężniejsze tornada (trąby powietrzne) towarzyszące superkomórkom burzowym^[1].

Nie mylić z: trąba powietrzna, wir pyłowy.

Tornado w okolicach Elie w Manitobie (Kanada)

Wir pyłowy ok. 60 km na północny wschód od Broome (Australia)

Rodzaj tego zjawiska jest zależny od specyfikacji obszaru i bieżących warunków pogodowych, które umożliwiają tworzenie się intensywnych zjawisk meteorologicznych^[2]. Występują różnice w wyglądzie leju pomiędzy trąbą lądową i wodną. Te, które pojawiają się nad lustrem wody, przypominają bardziej cylinder, są też smuklejsze, słabsze i zwykle trwają krócej, a w początkowych fazach rozwoju często są niewidoczne^[3].

Wir powietrzny powstaje, gdy nad jakimś obszarem zderzają się dwa prądy powietrzne, które mają różne właściwości^[4]. Zjawisko przyjmuje postać leja, gdy ciśnienie w środku wiru się obniża. Lej staje się widoczny w efekcie kondensacji pary wodnej i porwanych z powierzchni ziemi cząsteczek kurzu, pyłu oraz odłamków różnego pochodzenia^[5].

Schemat klasyfikacji wirów powietrznych

Większe	Mniejsze
lej kondensacyjny[6] tornado (trąba powietrzna)[7] trąba wodna[8]	gustnado[9] wir pyłowy[8] ognisty wir[10][11] wir parowy[12] śnieżny wir (snow devil)[13][1] debris devil[13]

Źródło dla schematu klasyfikacji (TORRO): ^[6]

Zobacz też

• anomalia termiczna
• Srala Bartek