Windows 3.x

Windows 3.x – seria interfejsów graficznych użytkownika dla komputerów osobistych zgodnych z IBM PC, rozwijana przez firmę Microsoft w latach 1990–1993. Jako pierwsza w historii środowiska Windows odniosła komercyjny sukces^[1].

Windows 3.x

Producent	Microsoft
Pierwsze wydanie	22 maja 1990; ponad 34 lat temu
Aktualna wersja	3.11 (31 grudnia 1993; ponad 30 lat temu)
Licencja	MS-EULA
Poprzednik	Windows 2.1x (1988)
Następca	Windows 95 (1995)
Strona internetowa

Windows 3.0

Logo Windows 3.0

Ekran startowy Windows 3.0

Windows 3.0 został wydany 22 maja 1990^[2]. Zawarto w nim znacznie odświeżony interfejs użytkownika oraz ulepszenia techniczne w celu lepszego wykorzystania mechanizmów zarządzania pamięcią udostępnianych przez procesory Intela: 80286 i 80386. Programy pisane dla MS-DOS można było teraz uruchamiać w oknie (co wcześniej było dostępne w bardziej ograniczonej formie w Windows/386 2.1). Dzięki temu system udostępniał wielozadaniowość dla starszych programów. Na rynku komputerów domowych miało to mniejsze znaczenie, bo gry i inne aplikacje multimedialne nadal wymagały bezpośredniego dostępu do sprzętu, a taki dawał tylko DOS.

Dodano oparty na ikonach program zarządzający innymi programami oraz program do obsługi plików (winfile), które zastąpiły stary tekstowy kombajn. Zarządzanie ustawieniami scentralizowano i przemodelowano na wzór Mac OS. Do odziedziczonych po wersjach 2.x programów Notepad, Write i gry Reversi dołączyła gra Solitaire.

Windows 3.0 był ostatnią wersją Windows mogącą pracować w trybie rzeczywistym procesora^[2] i która była w pełni zgodna z programami dla starszych wersji. Maksymalna ilość pamięci RAM obsługiwanej przez system wynosi 16 MB^[2].

Windows 3.0 był pierwszą wersją środowiska preinstalowaną na nowych komputerach^[1].

Zakończenie wsparcia technicznego przez Microsoft dla wersji 3.0 oraz pozostałych z rodziny 3.x nastąpiło 31 grudnia 2001 roku^[2][3].

Windows 3.1 i dalsze

Logo Windows 3.1 oraz 3.11

Windows 3.1 (pierwotna nazwa kodowa: Janus) ukazał się 6 kwietnia 1992, został poszerzony o podstawową obsługę multimediów (nagrywanie dźwięku, odtwarzacz muzyki z CD) oraz o standard czcionek TrueType, co sprawiło, że system ten stał się poważną platformą do tworzenia publikacji^[4].

Windows 3.1 zarzucił obsługę trybu rzeczywistego, przez co nowa wersja środowiska wymagała procesora 286 lub nowszego^[4].

Sieć w Windows 3.x

Obsługa sieci w Windows 3.x opierała się na korzystaniu z zewnętrznego oprogramowania, np. Trumpet Winsock. Po Windows 3.11 ukazało się rozszerzenie Windows 3.11 for Workgroups, które obsługiwało już sieć^[4].

Początek braku zgodności z poprzednikami

Windows 3.1 był zgodny z poprzednimi wersjami, ale już tylko w pewnym stopniu. Z powodu zarzucenia obsługi trybu rzeczywistego zatracił zgodność z aplikacjami przeznaczonymi dla starszych wersji, a uruchamiającymi się w tym trybie.

Zwiastuny interfejsu współczesnych systemów Windows

• Pulpit i Uruchom: Niemal wszystkie programy były objęte przez większy program (lub folder) o nazwie Menedżer programów. Dodatkowo miał on pasek menu, dzięki któremu można było m.in.:
  • uruchomić program za pomocą narzędzia Uruchom
  • zamknąć środowisko Microsoft Windows 3x
  • otworzyć pomoc
  • uruchomić Samouczek systemu Microsoft 3x
• Pasek zadań: W Windows 3.x ikony zminimalizowanych programów były widoczne na pulpicie.
• Mój komputer: W Windows 3.x istniał Menedżer plików.
• Windows 3.1 był ostatnim systemem, który nie wykorzystywał menu kontekstowego przypisanego do prawego klawisza myszy. Jednak nie oznacza to, że takie menu nie było dostępne w systemie Windows 3.1 (menu kontekstowe wykorzystywały np. aplikacje Microsoft Word 6.0, Microsoft Excel 5.0, Microsoft PowerPoint 4.0, Microsoft Access 2.0).

Inne zmiany

• Obsługa wielozadaniowości aplikacji MS-DOS i dostęp dla nich do Schowka Windows.
• Dodanie rejestru Windows.
• Dodanie gestu przeciągania plików.
• Teoretyczna obsługa do 4 GB pamięci RAM (W praktyce do 256 MB i 16 MB na jedną aplikację).^[5]
• Obsługa czcionek Środkowej i Wschodniej Europy (wersja Windows 3.1 for Central and Eastern Europe) oraz Chin (Windows 3.2)
• Windows 3.1 był pierwszą wersją Windows przetłumaczoną na język polski^[1]. Polska wersja językowa programu weszła do sprzedaży w marcu 1993^[6].

Wymagania sprzętowe

Wymagania wersji 3.0:

• MS-DOS w wersji 3.1 lub wyższej
• 640 kB pamięci podstawowej oraz 256 kB pamięci rozszerzonej
• Karta graficzna kompatybilna z EGA, VGA, IBM 8514, CGA lub Hercules Graphics Card
• Napęd dyskietek oraz dysk twardy

Wymagania wersji 3.1:

• MS-DOS w wersji 3.1 lub wyższej
• Procesor Intel 80286 lub zgodny (zalecany 80386)
• 640 kB pamięci podstawowej oraz 256 kB pamięci rozszerzonej (zalecany 1 MB pamięci operacyjnej dla procesora 80286, 2 MB dla 80386)
• Karta graficzna kompatybilna z EGA, VGA, IBM 8514, CGA lub Hercules Graphics Card
• Napęd dyskietek
• 6 MB wolnej przestrzeni na dysku twardym (zalecane 10 MB)
• Zalecana mysz

Zobacz też

• Historia Microsoft Windows
• Calmira

Przypisy

1. Grzegorz Niemirowski: Koniec Windows 3.x. Dobre Programy, 2008-11-05. [dostęp 2021-12-14].
2. Windows 3.0 [online], BetaWiki [dostęp 2021-01-09] (ang.).
3. Windows 3.1x [online], BetaWiki [dostęp 2021-01-09] (ang.).
4. Maciej Gajewski: Windows 3.1 - historia systemu, który wyniósł Microsoft na sam szczyt. Spider's Web, 2018-12-07. [dostęp 2021-12-14].
5. To były czasy. Kiedy po raz pierwszy uruchomiłem system z graficznym interfejsem i nie rozumiałem, co widzę [online], Spider's Web, 7 grudnia 2018 [dostęp 2023-05-28] (pol.).
6. Produkty Microsoft w Polsce - Strona 2 - Historia Microsoft. Microsoft. [dostęp 2021-12-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-10)].

Linki zewnętrzne

• Microsoft: Historia wersji systemu Windows (artykuł bazy wiedzy Microsoft Knowledge Base nr KB32905). support.microsoft.com. [dostęp 2017-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).