Władysław Horodecki

Władysław Horodecki, właśc. Leszek Dezydery Władysław Horodecki, ukr. Владисла́в Владисла́вович Городе́цький (ur. 4 czerwca 1863 w Szołudkach koło Niemirowa na Podolu, zm. 3 stycznia 1930 w Teheranie) – polski architekt tworzący głównie w Kijowie, przedstawiciel modernizmu, przedsiębiorca i mecenas.

Władysław Horodecki

Władysław Horodecki (1910)
Data i miejsce urodzenia	4 czerwca 1863 Szołudki k. Niemirowa
Data i miejsce śmierci	3 stycznia 1930 Teheran
Narodowość	Polak
Alma Mater	Imperatorska Akademia Sztuki w Petersburgu
Dziedzina sztuki	architektura, architektura wnętrz, malarstwo
Epoka	secesja, modernizm

Życiorys

Urodził się w polskiej rodzinie szlacheckiej herbu Kornic na Podolu, wylegitymowanej ze szlachectwa w latach 1824–1890 i wpisanej do części VI księgi szlacheckiej guberni podolskiej^[1][2][3]. Kształcił się w gimnazjum realnym św. Pawła w Odessie, a potem w Imperatorskiej Akademii Sztuki w Petersburgu. W 1890 roku osiedlił się w Kijowie. Był zapalonym myśliwym. Uczestniczył w kilku wyprawach w Rosji (Azerbejdżan, Turkmenistan, Turkiestan, Afganistan i Syberia Zachodnia), a w 1911 roku wyjechał do Afryki^[4]. Swoje przeżycia opisał w książce W dżungli Afryki. Dziennik myśliwego, która została wydana w Kijowie w języku rosyjskim własnym kosztem w nakładzie 50 egzemplarzy^[5]. W 2020 roku książka została wydana w języku polskim przez wydawnictwo AtraWorld^[6].

Po przejęciu władzy w Kijowie przez bolszewików wyjechał w 1920 do Polski, by w 1928 roku znaleźć się w Teheranie – zajmował się tam, na zlecenie amerykańskiej kompanii, budową infrastruktury kolejowej. Tam zmarł w styczniu 1930 roku. Pochowano go na lokalnym katolickim cmentarzu Dulab. Nagrobek zdobi napis w języku polskim profesor architektury. Jego stryjecznym wnukiem jest Zdzisław Otello Horodecki.

Upamiętnienie

• Od 1996 roku jest patronem dawnej ulicy Karola Marksa (Nikołajewskiej) w Kijowie.
• W 2011 roku w Niemirowie został odsłonięty pomnik. Jest to popiersie architekta umieszczone na postumencie z białej cegły. Napis w języku ukraińskim obok nazwiska podaje daty urodzenia i śmierci^[7].
• W 2013 roku z okazji 150 rocznicy urodzin wybito na Ukrainie monetę o nominale 5 hrywien upamiętniającą architekta^[7].
• W 2004 roku w Kijowie w Pasażu na chodniku obok domu (ul. Chreszczatyk 15) został odsłonięty pomnik^[8].

Prace

Zobacz też kategorię: Budynki projektu Władysława Horodeckiego.

• gmach Narodowego Muzeum Sztuki Ukrainy zbudowany w latach 1897–1899 przy ul. Hruszewskiego 6 w Kijowie z zastosowaniem starogreckiej kolumnady, z reliefem na frontonie przedstawiającym alegorię sztuki i rzeźbami dwóch lwów. Horodecki nadał budynkowi lekki kształt, na co wpłynęło zastosowanie cementu z prywatnej fabryki Ton pod Kijowem^[9],
• Kościół św. Mikołaja z lat 1899–1909 położony przy ul. Wielkiej Wasylkowskiej 75 w Kijowie, zaprojektowany w stylu neogotyckim z dwoma sześćdziesięciometrowymi szpiczastymi wieżami oraz rozetą na fasadzie^[9],
• kienesa karaimska z 1900 r. wzniesiona przy ul. Jarosławowy Wał 7. Horodecki nadał jej kształt mauretański z wielką kopułą, która jednak nie zachowała się do naszych czasów^[9],
• budynek należący do fabryki mebli J. Kimayera przy ul. Bankowa 13 w Kijowie,
• Południoworosyjska Fabryka Maszyn przy ul. Żyliańskiej 101 w Kijowie, zwracająca uwagę prostotą form, z lat 90. XIX wieku,
• dom z chimerami wzniesiony przy ul. Bankowej 10 w Kijowie w stylu modernistycznym pod siedzibę własną w latach 1901–1903^[9], obecnie jedna z siedzib prezydenta Ukrainy^[4],
• pałac w Tulinie (1904)^[10],
• willa własna w Eupatorii (Krym),
• mauzoleum Potockich w Pieczerze,
• fabryka cukru w Szpikowie,
• gimnazjum w Humaniu,
• gimnazjum w Czerkasach,
• drewniany szpital w Mosznach,
• łaźnia miejska w Zgierzu z 1926 r.
• wieża ciśnień w Piotrkowie Trybunalskim z 1927 r.,
• kasyno w Otwocku z 1927 r.,
• pałac szacha w Teheranie, wybudowany ok. 1930 r.,
• dworzec kolejowy w Teheranie, wybudowany ok. 1930 r.
• odnowienie pałacu Wiśniowieckich i Mniszchów w Wiśniowcu w 1924^[11]

Galeria

• 
  Budynek z chimerami w Kijowie (1901–1903)
• 
  Gmach otwockiego kasyna z 1927
• 
  Wieża ciśnień w Piotrkowie Tryb. z 1927
• 
  Łaźnia miejska w Zgierzu z 1926
• 
  Pałac w Wiśniowcu
• 
  Grób Władysława Horodeckiego, Teheran 2005
• 
  Władysław Kornic Horodecki. Polski architekt 1863-1930. Grafika autorska. Zdzisław Otello Horodecki. Publikacja autorska 20.03.2022. Grafika stylizowana, w sepii, na tle Domu z Chimerami