Władysław Drucki Lubecki

Władysław Drucki Lubecki (ur. 19 września 1864 w Paryżu, zm. 21 kwietnia 1913 w Teresinie^[1]) – polski ziemianin kresowy i działacz społeczny, właściciel dóbr w Teresinie (1909–1913), prezydent Grodna w 1907, książę.

Władysław Drucki Lubecki

Data i miejsce urodzenia	19 września 1864 Paryż
Data i miejsce śmierci	21 kwietnia 1913 Teresin
Prezydent Grodna
Okres	od 1907
Następca	Edward Listowski

Życiorys

Był wnukiem ministra skarbu Królestwa Polskiego Franciszka Ksawerego Druckiego Lubeckiego (1778–1846). Żonaty z Marią Joanną z Zamoyskich, miał z nią syna Jana (1898-1990). Studiował na Uniwersytecie w Dorpacie^[2]. Odziedziczył po rodzinie liczne majątki na Grodzieńszczyźnie i Polesiu (m.in. w Szczuczynie, Stanisławowie i Poniemuniu)^[3] . Pod koniec XIX wieku wzniósł pałac w Szczuczynie, który zachował się do chwil obecnych.

Pałac w Szczuczynie stan z 2013

Wziął udział w uroczystym odsłonięciu pomnika Katarzyny II Wielkiej w Wilnie 23 września 1904 roku^[4]. W 1907 pełnił obowiązki prezydenta Grodna. W 1909 zakupił od Mieczysława Epsteina pałac w Teresinie. Był założycielem i pierwszym prezesem Towarzystwa Automobilistów Królestwa Polskiego.

21 kwietnia 1913 gościł u siebie w majątku ordynata Jana Bispinga^[5]. Po obiedzie obaj udali się na spacer do parku, po czym książę polecił zaprząc konie do faetonu i sam postawił odwieźć gościa do oddalonej o 1,5 wiorsty od swojego pałacu stacji kolejowej, łączącej Kalisz z Warszawą^[5]. Po tym jak nie wrócił do domu, był poszukiwany, a finalnie odnaleziono jego zwłoki w połowie drogi między parkiem a stacją^[5]. Został postrzelony dwa razy z broni palnej i dobity uderzeniem rękojeści rewolweru^[5].

Proces

Przesłuchiwany w tej sprawie Bisping zeznał, że podczas drogi na stację Drucki-Lubecki napotkał dwóch mężczyzn, z którymi podjął rozmowę, wobec czego ordynat nie chcąc spóźnić się na pociąg udał się w dalszą drogę pieszo, po czym odjechał pociągiem do Warszawy^[5]. Jako że poszlaki wskazywały na Bispinga został on aresztowany i osadzony w więzieniu śledczym^[6]. Uważał się on jednak za niewinnego^[6]. Niedługo po morderstwie w pałacu doszło do kradzieży majątku z gabinetu księcia^[6]. Ujawniono także, iż księcia usiłowano wcześniej otruć przez podanie strchniny w herbacie, a doszło do tego podczas wizyty Bispinga^[6].

Cała sprawa od początku była określana jako tajemnicza^[6]. Oprócz intensywnej pracy śledczych także dziennikarze warszawskich gazet usiłowali rozwikłać zagadkę^[6]. Śmierć księcia stała się początkiem jednego z najdłuższych procesów na ziemiach polskich. O zbrodnię oskarżano barona Bispinga von Gallen, ordynata na Massalonach i szambelana papieskiego. Wyrokiem sądu I instancji z czerwca 1914 Bisping został uznany winnym zabójstwa w uniesieniu oraz sfałszowania podpisów księcia na wekslach w kwocie 300 tys. rubli i skazany na karę czterech lat rot aresztanckich^[7]. W tym samym miesiącu za kaucją w wysokości 100 tys. rubli został zwolniony po prawie 14 miesiącach osadzenia z uwagi złego stanu zdrowia^[8]. Po tym jak rozstrzygnięcie sprawy zatrzymał wybuch i przebieg I wojny światowej już po odzyskaniu przez Polskę niepodległości trafiła ona w 1924 przed sąd apelacyjny^[9]. Ostatecznie Bisping został on uniewinniony w 1928^[3] .

Dobra teresińskie odziedziczył po nim syn Jan, który w 1927 ofiarował kilkanaście hektarów ziemi zakonowi franciszkanów (w Niepokalanowie). "Panią na Szczuczynie" została żona Maria Joanna Drucka-Lubecka, która w 1930 objęła również kuratelę nad dobrami.