Viola Davis
amerykańska aktorka Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Viola Davis (ur. 11 sierpnia 1965 w St. Matthews) – amerykańska aktorka i producentka filmowa, teatralna i telewizyjna.
.jpg) Viola Davis (2023) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Zawód | |
| Współmałżonek |
Julius Tennon (od 23.06.2003) |
| Lata aktywności |
od 1996 |
Swoją karierę aktorską rozpoczęła od ról teatralnych. W 1996 roku została nominowana do nagrody Tony za drugoplanową rolę w sztuce Seven Guitars. W tym samym roku zadebiutowała w na ekranie, grając rolę pielęgniarki w filmie Sedno sporu. W 2001 zdobyła nagrodę Tony za drugoplanową rolę w spektaklu King Hedley II. W 2008 zagrała drugoplanową rolę w filmie Wątpliwość, za którą otrzymała swoją pierwszą nominację do Oscara oraz Złotego Globu. W 2010 otrzymała drugą nagrodę Tony za pierwszoplanową rolę w sztuce Fences.
W 2011 otrzymała nagrodę Gildii Aktorów Ekranowych oraz Satelitę dla najlepszej aktorki w filmie Służące. W latach 2014–2020 grała rolę amerykańskiej prawniczki Annalise Keating w serialu Sposób na morderstwo. W 2016 zagrała w filmie Płoty i otrzymała swojego pierwszego Oscara oraz Złoty Glob. W 2018 stworzyła nową wersję ilustrowanej książki dla dzieci pt. Corduroy. W kolejnych latach zagrała w filmach: Wdowy (2018), Ma Rainey: Matka bluesa (2020), Legion samobójców: The Suicide Squad (2021) oraz The Woman King (2022). W 2022 wydała swoją biografię Finding Me.
W swojej karierze Viola Davis otrzymała dużą liczbę wyróżnień. Jest m.in. laureatką: Oscara (pośród 4 nominacji), Złotego Globa (pośród 7 nominacji), nagrody Primetime Emmy (pośród 5 nominacji), 6 nagród Gildii Aktorów Ekranowych (11 nominacji), nagrody BAFTA (pośród 4 nominacji) oraz dwóch nagród Tony (pośród 3 nominacji). W 2016 po otrzymaniu Oscara stała się laureatką Potrójnej Korony Aktorstwa. W 2023 otrzymała również nagrodę Grammy, co czyni ją jedną z osób, które otrzymały EGOT. W 2017 otrzymała gwiazdę w Hollywood Walk of Fame. Magazyn Time dwukrotnie umieścił ją na liście 100 najbardziej wpływowych osób na świecie (2012 i 2017), a w 2020 dziennik The New York Times umieścił ją na dziewiątym miejscu listy najlepszych aktorów XXI. wieku[1].
Życiorys
Podsumowanie
Perspektywa
Wczesne życie i edukacja
Viola Davis urodziła się 11 sierpnia 1965 w St. Matthews na terenie stanu Karolina Południowa[2]. Jest jedną z szóstki dzieci Mary Alice (z domu Logan) i Dana Davisa[3]. Jej matka pracowała w fabryce, później była gospodynią domową, ojciec zaś zajmował się na co dzień trenowaniem koni[3]. Jednym z kuzynów Davis jest aktor Mike Colter[4].
W październiku 1965 rodzina Davis przeprowadziła do Central Falls w stanie Rhode Island, gdzie ukończyła Central Falls High School[5][6]. Aktorstwem zainteresowała się w młodości i po ukończeniu liceum, dzięki wsparciu programu Upward Bound, rozpoczęła studia aktorskie na Rhode Island College, które ukończyła w 1988[7][8]. Następnie po czterech latach ukończyła The Juilliard School[9].
Kariera
1992–2010: Początki, sukces teatralny oraz wstępna kariera kinowa
Po ukończeniu studiów Viola Davis rozpoczęła pracę przy spektaklu na podstawie dzieła Szekspira pt. As You Like It, gdzie zagrała rolę Denis[10]. W 1996 Davis miała swój debit na scenie Broadway w oryginalnym spektaklu Seven Guitars. Oficjalna premiera dzieła odbyła w Walter Kerr Theatre, a Davis zagrała w sztuce Verę[11][12]. Rola w spektaklu spotkała się z pozytywnymi recenzjami, a sama Davis otrzymała swoje pierwsze nominacje do nagrody Tony oraz Drama Desk, w kategorii najlepszej aktorki drugoplanowej[13][14]. W tym samym roku aktorka po raz pierwszy zagrała rolę w filmie kinowym, wcielając się w rolę pielęgniarki na potrzeby filmu Sedno sporu, w reżyserii Daniela J. Sullivana[15]. W 1996 Davis zagrała również swoją pierwszą rolę serialową, pojawiając się jako epizodyczna postać w odcinku serialu Oblicza Nowego Jorku[16]. W latach 1997–1999 wystąpiła m.in. w: filmie Co z oczu, to z serca i spektaklu A Raisin in the Sun[17], filmie Wojna w Pentagonie[18] oraz sztuce Monologi waginy[19].
W 2001 Viola Davis otrzymała uznanie za swoją rolę w spektaklu King Hedley II, w którym Davis wcieliła się w pierwszoplanową rolę Tonyi[20][21]. Aktorka została wyróżniona nagrodą Tony oraz Drama Desk Award[22][23]. W 2004 zagrała rolę w sztuce Intimate Apparel, za którą po raz drugi otrzymała Drama Desk Award[24]. W latach 2001–2007 zagrała m.in. w filmie: Solaris, Kate i Leopold[25], Antwone Fisher[26], Daleko od nieba, Zimny jak głaz[27] oraz World Trade Center[28]. 30 października 2008 doszło do premiery filmu Wątpliwość, w którym drugoplanową rolę Pani Miller zagrała Viola Davis. Aktorka za rolę w produkcji została nominowana do dużej ilości nagród w tym do: Oscara, Złotego Globa, Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych oraz Critics’ Choice Movie Award[29][30][31][32]. 30 sierpnia 2009 Viola Davis została oficjalnym członkiem Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej.
W kwietniu 2010 miała miejsce premiera sztuki Fences, gdzie Viola Davis zagrała rolę Rose Maxson, obok Denzela Washingtona[33]. Rola w spektaklu przyniosła Davis nagrodę Tony dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej w sztuce i tym samym stała się drugą ciemnoskórą kobietą, która otrzymała takie wyróżnienie[34].
2011–2017: How to Get Away with Murder i Płoty
10 sierpnia 2011 doszło do premiery filmu Służące, adaptacji bestsellerowej powieści pod tym samym tytułem, gdzie Viola Davis zagrała rolę Aibileen Clark, grając u boku Emmy Stone i Jessiki Chastain[35]. Za rolę otrzymała nagrodę Gildii Aktorów Ekranowych oraz Satelitę dla najlepszej aktorki w filmie fabularnym[36][37]. Dodatkowo otrzymała nominację do: Nagrody Akademii, Złotego Globa oraz nagrody BAFTA[38][39][40][41]. W 2012 Viola Davis została uwzględniona na liście 100 najbardziej wpływowych osób na świecie według magazynu Time[42]. W tym samym roku otrzymała tytuł aktorki roku według czasopisma Glamour[43].
25 września 2014 doszło do światowej premiery serialu Sposób na morderstwo, który był emitowany przez stację ABC[44]. W serialu główną rolę, czyli postać amerykańskiej prawniczki Annalise Keating, zagrała Viola Davis. Produkcja trwała do 2020, a sam serial zdobył bardzo dobre recenzje m.in. dzięki grze aktorskiej Violi Davis. Sama aktorka otrzymała za rolę w serialu: nagrodę Primetime Emmy Award (dodatkowo 3 nominacje)[45], dwie nagrody Gildii Aktorów Ekranowych[46][47] oraz dwie nominacje do Złotego Globu[48]. W 2018 Davis wystąpiła gościnnie w roli Annalise Keating, w jednym odcinku siódmego sezonu serialu Skandal, a jej występ został nominowany do Nagrody Emmy[45][49].
W 2016 Viola Davis zagrała w filmie Płoty, czyli ekranizacji spektaklu z 2010, w którym Davis zagrała rolę Rose Maxson. Reżyserem filmu oraz partnerem ekranowym Davis został Denzel Washington[50]. Za drugoplanową rolę w filmie Davis otrzymała m.in.: Oscara, nagrodę BAFTA, Złotego Globa, Nagrodę Gildii Aktorów Ekranowych oraz Critics’ Choice Movie Award[51]. W związku z otrzymaniem Nagrody Akademii Davis stała się dwudziestą trzecią osobą, która została laureatem Potrójnej Korony Aktorstwa[52]. W 2017 otrzymała gwiazdę w Hollywood Walk of Fame oraz tytuł artysty roku według Harvard University[53][54]. Dodatkowo w tym samym roku po raz drugi w swoim życiu pojawiła się na liście 100 najbardziej wpływowych osób na świecie według magazynu Time[55].
Od 2018: kolejne sukcesy aktorskie, literatura oraz EGOT
4 września 2018 doszło do premiery nowej wersji ilustrowanej książki dla dzieci pt. Corduroy, która została stworzona przez Viole Davis[56]. W 2018 Davis zagrała w filmie Wdowy, a za drugoplanową rolę otrzymała nominację do nagrody BAFTA[57]. 25 listopada 2020 doszło do premiery filmu Ma Rainey: Matka bluesa[58]. Viola Davis zagrała w nim tytułową rolę piosenkarki Ma Rainey. Za główną rolę w filmie otrzymała nominację do: Oscara, Złotego Globa oraz Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych. Dzięki czwartej nominacji do Nagrody Akademii została najczęściej nominowaną osobą czarnoskórą do Oscara[59].
W maju 2022 Viola Davis została uhonorowana nagrodą Cannes Women In Motion, podczas 75. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cannes[60]. 16 września 2022 doszło do premiery filmu Królowa wojownik (ang. The Woman King), który obrazuje Agojie, czyli żeńską jednostkę wojowników, która chroniła zachodnioafrykańskie królestwo Dahomej w XVII-XIX wieku[61]. Viola Davis zagrała w nim pierwszoplanową rolę Naniscy oraz została producentem filmu[62]. Za rolę otrzymała nominację do Złotego Globu, nagrody BAFTA, oraz nagrody Gildii Aktorów Ekranowych[63]. Dodatkowo została wyróżniona za produkcje filmu przez National Board of Review oraz Black Reel Awards[64][65].
W 2022 Viola Davis wydała swoją biografię Finding Me[66]. Wraz z książką Davis wydała audiobook, który otrzymał pozytywne recenzje i został wyróżniony m.in. NAACP Image Award oraz Audie Award[67][68]. Podczas 65. Ceremonii wręczenia nagród Grammy Viola Davis otrzymała statuetkę w kategorii najlepszy audiobook i tym samym stała się osiemnastą osobą, która wygrała Oscara, Emmy, Grammy i Tony („EGOT”)[69]. W 2023 została wyróżniona Nagrodą Przewodniczącego na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Palm Springs[70].
W 2025 została laureatką nagrody im. Cecila B. DeMille’a[71]
Życie prywatne
Od 2003 roku związana z Juliusem Tennonem[72]. W 2011 para adoptowała dziewczynkę o imieniu Genesis[73].
Filmografia
- Filmy fabularne
- 1996: Sedno sporu (The Substance of Fire) jako pielęgniarka
- 1998: Wojny w Pentagonie (The Pentagon Wars) jako sekretarka Burtona
- 1998: Grace i Glorie (Grace and Glorie) jako Rosemary Allbright
- 1998: Co z oczu, to z serca (Out of Sight) jako Moselle Miller
- 2000: Traffic jako pracownik socjalny
- 2001: Amy i Isabelle (Amy & Isabelle) jako Dottie
- 2001: Kate i Leopold (Kate & Leopold) jako policjantka
- 2001: Z kozetki na fotel (The Shrink Is In) jako Robin
- 2002: Antwone Fisher jako Eva May
- 2002: Solaris jako Gordon
- 2002: Daleko od nieba (Far from Heaven) jako Sybil
- 2005: Zimny jak głaz (Stone Cold) jako Molly Crane
- 2005: Get Rich or Die Tryin’ jako babcia
- 2006: Jesse Stone: Śmierć w raju (Jesse Stone: Death in Paradise) jako Molly Crane
- 2006: Life Is Not a Fairytale: The Fantasia Barrino Story jako Diane Barrino
- 2006: World Trade Center jako matka w szpitalu
- 2006: Architekt (The Architect) jako Tonya Neeley
- 2006: Jesse Stone: Nocne przejście (Jesse Stone: Night Passage) jako Molly Crane
- 2007: Jesse Stone: Sea Change jako Molly Crane
- 2007: Niepokój (Disturbia) jako detektyw Parker
- 2008: Noce w Rodanthe (Nights in Rodanthe) jako Jean
- 2008: Wątpliwość (Doubt) jako pani Miller
- 2009: Stan gry (State of Play) jako doktor Judith Franklin
- 2009: Prawo zemsty (Law Abiding Citizen) jako burmistrz Filadelfii
- 2009: Madea Goes to Jail jako Ellen
- 2009: Beyond All Boundaries jako Hortense Johnson (głos)
- 2010: The Unforgiving Minute jako narrator
- 2010: Pożegnanie z niewinnością (Trust) jako Gail Friedman
- 2010: Jedz, módl się, kochaj (Eat Pray Love) jako Delia Shiraz
- 2010: Całkiem zabawna historia (It’s Kind of a Funny Story) jako doktor Eden Minerva
- 2010: Wybuchowa para (Knight and Day) jako dyrektor George
- 2011: Służące (The Help) jako Aibileen Clark
- 2011: Strasznie głośno, niesamowicie blisko (Extremely Loud and Incredibly Close) jako Abby Black
- 2011: A Poem Is... jako narrator (głos)
- 2012: Bez kompromisów (Won’t Back Down) jako Nona Alberts
- 2013: Zniknięcie Eleonory Rigby: Ona (The Disappearance of Eleanor Rigby: Her) jako profesor Lillian Friedman
- 2013: Zniknięcie Eleonory Rigby: On (The Disappearance of Eleanor Rigby: Him) jako profesor Lillian Friedman
- 2013: Piękne istoty (Beautiful Creatures) jako Amma
- 2013: Gra Endera (Ender’s Game) jako burmistrz Gwen Anderson
- 2013: Labirynt (Prisoners) jako Nancy Birch
- 2014: Get on Up: Historia Jamesa Browna (Get on Up) jako Susie Brown
- 2014: Zniknięcie Eleonory Rigby: Oni (The Disappearance of Eleanor Rigby: Them) jako profesor Lillian Friedman
- 2015: Lila & Eve jako Lila
- 2015: Haker (Blackhat) jako Carol Barrett
- 2016: Legion samobójców (Suicide Squad) jako Amanda Waller
- 2016: Custody jako sędzia Martha Schulman
- 2016: Płoty (Fences) jako Rose Maxson
- 2018: Wdowy (Widows) jako Veronica
- 2019: Troop Zero jako Rayleen
- 2020: Ma Rainey: Matka bluesa jako Ma Rainey
- 2021: Legion samobójców: The Suicide Squad (The Suicide Squad) jako Amanda Waller
- 2021: Niewybaczalne (The Unforgivable) jako Liz Ingram
- 2022: Królowa wojownik jako Nanisca
- 2022: Black Adam jako Nanisca
- 2023: Air jako Deloris Jordan
- 2023: Igrzyska śmierci: Ballada ptaków i węży jako Volumina Gaul
- Seriale telewizyjne
- 1993–2005: Nowojorscy gliniarze (NYPD Blue) jako kobieta (gościnnie)
- 1994–1998: Ulice Nowego Jorku (New York Undercover) jako pani Stapleton (gościnnie)
- 1997–2004: Kancelaria adwokacka (The Practice) jako Aisha Crenshaw (gościnnie)
- 1999: Prawo i bezprawie (Law & Order: Special Victims Unit) jako Donna Emmett (gościnnie)
- 1999–2002: Powrót do Providence (Providence) jako dr Eleanor Weiss (gościnnie)
- 1999–2005: Potyczki Amy (Judging Amy) jako Celeste (gościnnie)
- 2000: CSI: Kryminalne zagadki Las Vegas (CSI: Crime Scene Investigation) jako Adwokat Campbell (gościnnie)
- 2000: City of Angels jako siostra Lynnette Peeler
- 2001–2004: Babski oddział (The Division) jako dr Georgia (gościnnie)
- 2001–2004: Obrońca (The Guardian) (gościnnie)
- 2001: Prawo i porządek: Zbrodniczy zamiar (Law & Order: Criminal Intent) jako Terry Randolph (gościnnie)
- 2002–2004: Nocny kurs (Hack) jako Stevie Morgan (gościnnie)
- 2004: Century City jako Hannah Crane
- 2006: Bracia i siostry (Brothers & Sisters) jako Ellen Snyder (gościnnie)
- 2006: Bez śladu (Without a Trace) jako Audrey Williams
- 2007: Podróżnik (Traveler) jako agent Jan Marlow
- 2008: Tajemnica Andromedy (The Andromeda Strain) jako dr Charlene Barton
- 2010: Wszystkie wcielenia Tary (United States of Tara) jako Lynda P. Frazier
- 2013: Jej Wysokość Zosia (Sofia the First) jako Helen Hanshaw (głos)
- 2014–2018: Sposób na morderstwo (How to Get Away with Murder) jako profesor Annalise Keating
- 2018: Skandal (Scandal) jako Annalise Keating
- 2019: Live in Front of a Studio Audience jako Florida Evans
- 2022: Peacemaker jako Amanda Waller
- 2022: Pierwsza dama jako Michelle Obama
Nagrody
| Nagroda | Rok | Dzieło | Kategoria | Rezultat | Przypis |
|---|---|---|---|---|---|
| Nagroda Akademii (Oscar) | 2009 | Wątpliwość | Najlepsza aktorka drugoplanowa | Nominacja | [74] |
| 2012 | Służące | Najlepsza aktorka pierwszoplanowa | Nominacja | ||
| 2017 | Płoty | Najlepsza aktorka drugoplanowa | Wygrana | ||
| 2021 | Ma Rainey: Matka bluesa | Najlepsza aktorka pierwszoplanowa | Nominacja | ||
| Nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej | 2012 | Służące | Nominacja | [75] | |
| 2017 | Płoty | Najlepsza aktorka drugoplanowa | Wygrana | ||
| 2019 | Wdowy | Najlepsza aktorka pierwszoplanowa | Nominacja | ||
| 2023 | The Woman King | Nominacja | |||
| Nagroda Emmy | 2015 | Sposób na morderstwo | Wybitna aktorka w serialu dramatycznym | Wygrana | [45] |
| 2016 | Nominacja | ||||
| 2017 | Nominacja | ||||
| 2018 | Skandal | Wybitna aktorka gościnna w serialu dramatycznym | Nominacja | ||
| 2019 | Sposób na morderstwo | Wybitna aktorka w serialu dramatycznym | Nominacja | ||
| Nagroda Grammy | 2023 | Finding Me | Najlepsze nagranie mówione, dokumentalne lub fabularne | Wygrana | [76] |
| Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych | 2009 | Wątpliwość | Wybitna aktorka drugoplanowa | Nominacja | [77] |
| Wybitny występ zespołu aktorskiego w filmie kinowym | Nominacja | ||||
| 2012 | Służące | Wybitna aktorka pierwszoplanowa | Wygrana | [78] | |
| Wybitny występ zespołu aktorskiego w filmie kinowym | Wygrana | ||||
| 2015 | Sposób na morderstwo | Wybitna aktorka w serialu dramatycznym | Wygrana | [46] | |
| 2016 | Wygrana | [47] | |||
| 2017 | Płoty | Wybitna aktorka drugoplanowa | Wygrana | [79] | |
| Wybitny występ zespołu aktorskiego w filmie kinowym | Nominacja | ||||
| 2021 | Ma Rainey: Matka bluesa | Wybitna aktorka pierwszoplanowa | Wygrana | [80] | |
| Wybitny występ zespołu aktorskiego w filmie kinowym | Nominacja | ||||
| 2023 | The Woman King | Wybitna aktorka pierwszoplanowa | Nominacja | [81] | |
| Nagroda Tony | 1996 | Seven Guitars | Najlepsza aktorka drugoplanowa w sztuce | Nominacja | [82] |
| 2001 | King Hedley II | Wygrana | [83] | ||
| 2010 | Fences | Najlepsza aktorka pierwszoplanowa w sztuce | Wygrana | [84] |
Przypisy
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.