Vanitas – Martwa natura z autoportretem

Vanitas – Martwa natura z autoportretem – obraz olejny namalowany przez holenderskiego malarza Pietera Claesza około 1628, znajdujący się w zbiorach Germanisches Nationalmuseum w Norymberdze^[1].

Vanitas – Martwa natura
z autoportretem

Autor	Pieter Claesz
Data powstania	około 1628
Medium	olej na desce dębowej
Wymiary	35,9 × 59 cm
Miejsce przechowywania
Miejscowość	Norymberga
Lokalizacja	Germanisches Nationalmuseum

Opis

Liczne przedmioty leżą na drewnianym stole na ciemnym tle, ułożone na blacie w taki sposób, że ich rozmiary determinują przestrzeń martwej natury. Najbardziej niezwykłe jest odbicie w szklanej kuli ukazujące atelier autora płótna, który siedzi przed sztalugą i wpatruje się w kulę. Pośrodku obrazu znajdują się jasnobrązowe skrzypce ze smyczkiem umieszczone na stosie książek, za którymi stoi wypalona lampa olejna. Po prawej stronie znajduje się czaszka i przewrócony puchar typu Römer z charakterystycznymi wypustkami, a obok leży pęknięty orzech. Z przodu po lewej stronie znajduje się zegar z odkrytym mechanizmem, a wokół niego zgromadzone są materiały do ​​pisania, które składają się z kałamarza, gęsiego pióra i skórzanego etui. Klucz do zegara i przybory do pisania ułożone są tak, aby wisiały nad krawędzią stołu^[1].

Przedmioty na obrazie symbolizują upływ czasu i skończoność życia czyli vanitas. Pieter Claesz demonstruje swoje najwyższe zdolności artystyczne poprzez przedstawienie szklanej kuli, w której odbija się jego autoportret. Ulotność refleksji pokazuje, że jego życie też jest ograniczone. Ale przesłanie jest bardziej złożone: poprzez swoją pracę malarz pokonuje nietrwałość i zapewnia sobie sławę wykraczającą poza własną śmierć^[1].