Uniwersytet Europejski Viadrina we Frankfurcie nad Odrą

Uniwersytet Europejski Viadrina we Frankfurcie nad Odrą (niem. Europa-Universität Viadrina Frankfurt (Oder)^[1]) – uniwersytet znajdujący się we Frankfurcie nad Odrą, w kraju związkowym Brandenburgia, we wschodnich Niemczech oraz w Słubicach, województwie lubuskim (Collegium Polonicum).

Uniwersytet Europejski Viadrina we Frankfurcie nad Odrą

Europa-Universität Viadrina Frankfurt (Oder)

Universitas Viadrina
European-University Viadrina Frankfurt (Oder)

Pieczęć Uniwersytetu Frankfurckiego (Viadriny)
Dewiza	Ex oriente lux (Aus dem Osten (kommt) das Licht)
Data założenia	15 lipca 1991
Państwo	Niemcy
Adres	Große Scharnstraße 59 D-15-230 Frankfurt (Oder)
Liczba pracowników	588 (2021)
Liczba studentów	4851 ze 106 państw (2022)
Prezydent (niem. Präsident)	Eduard Mühle
Członkostwo	EUA, Socrates-Erasmus
Położenie na mapie Frankfurtu nad Odrą Uniwersytet Europejski Viadrina we Frankfurcie nad Odrą
Położenie na mapie Niemiec Uniwersytet Europejski Viadrina we Frankfurcie nad Odrą
Położenie na mapie Brandenburgii Uniwersytet Europejski Viadrina we Frankfurcie nad Odrą
52°20′32″N 14°33′14″E
Strona internetowa

Widok na Viadrinę z Oderturm (2012)

Budynek główny przy Große Scharrnstraße 59 (dawne Prezydium Rejencji Frankfurckiej)

Fronton nad wejściem do Budynku Głównego

Gmach im. Hrabiny Dönhoff (Gräfin-Döhnhoff-Gebäude, GDG)

Auditorium Maximum (Flachbau)

Prof. Dr. Gesine Schwan, rektor uczelni w latach 1999–2008

W semestrze zimowym 2021/2022 na Uniwersytecie Europejskim Viadrina studiowało 4851 studentów. 30,7% stanowili obcokrajowcy z łącznie 105 państw. W 2021 uczelnia zatrudniała 588 pracowników, w tym 73 profesorów^[2]. W latach 2022–2023 prezydentem (niem. Präsidentin) Uniwersytetu była prof. dr Eva Kocher(inne języki)^[3].

Historia

Osobny artykuł: Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą.

Początki uniwersytetu sięgają 1989, kiedy w wyniku zmian politycznych społeczność Frankfurtu nad Odrą zapragnęła przywrócenia Viadriny. Postanowiono powołać uczelnię przy ówczesnej granicy Unii Europejskiej, pełniącą rolę pomostu między Wschodem i Zachodem. Kraj związkowy Brandenburgia zlecił Senatowi Założycielskiemu, złożonemu z 16 wybitnych międzynarodowych naukowców, opracowanie koncepcji nowego uniwersytetu we Frankfurcie, w efekcie czego Uniwersytet Europejski Viadrina został założony 15 lipca 1991. Uroczystość otwarcia miała miejsce 6 września 1991, zaś pierwszy rok akademicki rozpoczął się 19 października 1992^[4][5]. Pierwszym Rektorem został prof. dr Knut Ipsen z Uniwersytetu Ruhry w Bochum. Viadrina wkrótce stała się uczelnią transgraniczną, kiedy 10 czerwca 1998 otwarto Collegium Polonicum w Słubicach jako jednostkę wspólną z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu^[6].

Uczelnia nawiązuje do historii pierwszej frankfurckiej uczelni – Uniwersytetu Viadrina (niem. Brandenburgische Universität Frankfurt), funkcjonującego w latach 1506–1811, kontynuując jego tradycje^[4]. Prawnym następcą dawnego uniwersytetu jest jednak dzisiejszy Uniwersytet Wrocławski.

Nazwa Viadrina pochodzi z łaciny i oznacza po polsku ‘odrzańska’, stanowiąc nawiązanie do Uniwersytetu Viadrina (1506–1811).

Senatorzy-założyciele w latach 1991–1993

(z podaniem przynależności w chwili członkostwa w Senacie)^[7]:

• Rektor prof. dr Knut Ipsen (Uniwersytet Ruhry w Bochum)
• dr Klaus Anderbrügge (Uniwersytet w Dortmundzie)
• prof. dr Waldemar Pfeiffer (Uniwersytet AM w Poznaniu)
• dr Jerzy Drewnowski (Biblioteka Księcia Augusta w Wolfenbüttel)
• prof. dr Karl-Heinz Rädler(inne języki) (Instytut Astrofizyki w Poczdamie)
• prof. dr Toni Hochmuth (członek ministerstwa nauki i badań kraju związkowego Nadrenii-Westfalii w Düsseldorfie)
• prof. dr Rudolf von Thadden (Uniwersytet w Göttingen)
• prof. dr Kunert (Uniwersytet w Monachium)
• dr Jürgen Schlegel (Sekretarz Generalny Komisji Krajów Związkowych przy federalnym ministerstwie nauki i badań w Bonn)
• prof. dr Hermann Grimmeiss(inne języki) (Uniwersytet w Lund)
• prof. dr Joachim Starbatty (Uniwersytet w Tübingen)
• prof. David Edward(inne języki) (sędzia Trybunału Europejskiego, Luxembourg)
• prof. dr Karol Jonca (Uniwersytet Wrocławski)
• prof. dr Frederic Hartweg(inne języki) (Uniwersytet w Paryżu)
• prof. dr Hans Weiler (Uniwersytet w Stanford)
• kanclerz-założyciel: Karl Josef Schmücker (Uniwersytet w Bochum)

Struktura uczelni[8]

Wydziały

Uniwersytet posiada trzy wydziały:

Wydział Prawa

(niem. Juristische Fakultät)

Osobny artykuł: Wydział Prawa Europejskiego Uniwersytetu Viadrina.

Dziekan: Prof. dr Ulrich Häde(inne języki) (2022)

Katedry:

• Prawo cywilne
• Prawo publiczne
• Prawo karne
• Prawo polskie

Wydział Kulturoznawstwa

(niem. Kulturwissenschaftliche Fakultät)

Osobny artykuł: Wydział Kulturoznawstwa Europejskiego Uniwersytetu Viadrina.

Dziekan: Prof. dr Timm Beichelt(inne języki) (2022)

Katedry:

• Porównawcze nauki społeczne
• Historia kultury
• Literaturoznawstwo
• Lingwistyka

Wydział Nauk Ekonomicznych

(niem. Wirtschaftswissenschaftliche Fakultät)

Osobny artykuł: Wydział Ekonomii Europejskiego Uniwersytetu Viadrina.

Dziekan: Prof. Ingo Geishecker PhD (2022)

Katedry:

• Finance, Accounting, Controlling & Taxation [Finanse, rachunkowość, controlling i podatki]
• Finance & International Economics [Finanse i ekonomia międzynarodowa]
• Information & Operations Management [Zarządzanie informacją i operacjami]
• Management & Marketing [Zarządzanie i marketing]

Collegium Polonicum

Osobny artykuł: Collegium Polonicum w Słubicach.

Collegium Polonicum w Słubicach jest jednostką naukowo-dydaktyczną poza strukturami wydziałowymi. Jest to wspólna jednostka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Uniwersytetu Europejskiego.

Placówki naukowo-badawcze

Przy Uniwersytecie działa kilka placówek naukowo-badawczych:

• Deutsch-Polnisches Forschungsinstitut / Polsko-Niemiecki Instytut Badawczy
• Frankfurter Institut für Transformationsstudien (FIT)^[9]
• Heinrich-von-Kleist Institut für Literatur und Politik (HvK ILP)
• Institut für Konfliktmanagement (IKM)
• Institut für transkulturelle Gesundheitswissenschaften (IntraG)
• Institute for Central and East European Taxation (I CEE TAX)^[10]
• Interdisziplinäres Zentrum für Ethik (IZE)
• Zentrum für interkulturelles Lernen (ZIL)
• Zentrum für interdisziplinäre Polenstudien / Centrum Interdyscyplinarnych Studiów o Polsce (ZIP)^[11]

Rektorzy i Prezydenci[12]

Rektorzy (1991–1999)

• Prof. dr Knut Ipsen (1991–1993, Rektor-Założyciel)
• Prof. dr Hans N. Weiler (1993–1999, Rektor)

Prezydenci (od 1999)

• Prof. dr Gesine Schwan (1999–2008, Prezydentka)
• Dr Gunter Pleuger (2008–2014, Prezydent)^[13][14]
• Prof. dr Alexander Wöll(inne języki) (2014–2017, Prezydent)
• Prof. dr Stephan Kudert(inne języki) (styczeń–wrzesień 2018, Prezydent)
• Prof. dr Julia von Blumenthal(inne języki) (2018–2022, Prezydentka)
• Prof. dr Eva Kocher(inne języki) (2022–2023, Prezydentka)
• Prof. dr Eduard Mühle (od 2023)

Doktorzy honoris causa

• Leszek Balcerowicz (Wydział Nauk Ekonomicznych, 2001)
• Karl Dedecius (Wydział Kulturoznawstwa, 2011)
• Bronisław Geremek (Wydział Kulturoznawstwa, 2006)
• Knut Ipsen (Wydział Prawa, 1996)
• Karol Jonca (Wydział Prawa, 2001)
• Henryk Olszewski (Wydział Prawa, 2001)
• Joachim Starbatty (Wydział Nauk Ekonomicznych, 1995)
• Fritz Stern (Wydział Kulturoznawstwa, 2006)
• Andrzej Jan Szwarc (Wydział Prawa, 2008)
• Rudolf von Thadden (Wydział Kulturoznawstwa, 1996)
• Hans Weiler (Wydział Kulturoznawstwa, 2002)

Laureaci uniwersyteckiej nagrody

• Włodzimierz Borodziej (2004)
• Karl Dedecius (1999)
• Günter Grass (2000)
• Grupa Kopernika (Kopernikus-Gruppe) (2007)^[15]
• Adam Krzemiński (2006)
• Tadeusz Mazowiecki (2009)^[16]
• Markus Meckel(inne języki) (2003)
• Adam Michnik (2001)
• Krzysztof Penderecki (2011)
• Janusz Reiter (2002)
• Volker Schlöndorff (2010)
• Rita Süssmuth (2008)
• Rudolf von Thadden (2005)