Ulica Gdańska w Braniewie

Ulica Gdańska
Langgasse
	; Skrzyżowanie ulic: Kościuszki, Królewiecka, Gdańska, pl. Piłsudskiego
Państwo	Polska
Miejscowość	Braniewo
Długość	ok. 430 m
Przebieg
	Położenie na mapie Braniewa Ulica Gdańska
	Położenie na mapie Polski Ulica Gdańska
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Ulica Gdańska
	Położenie na mapie powiatu braniewskiego Ulica Gdańska
	54°22′54,4″N 19°49′26,6″E
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica Gdańska (wcześniej Langgasse) – jedna z najstarszych ulic Braniewa; główna oś drugiej lokalizacji miasta z ok. 1280 roku, tworząca jednocześnie jego rynek.

Szybkie fakty Państwo, Miejscowość ...

Zamknij

Pierwsza lokacja Braniewa miała miejsce już w 1254 roku. Jednak wskutek ciągłych wojen z plemionami pruskimi, podczas których gród został przynajmniej trzykrotnie zniszczony (w 1242, 1261 i 1277), przeniesiono lokalizację „dwa rzuty kamieniem” w górę rzeki w bardziej obronne miejsce. Było to naturalne zakole Pasłęki, które osłaniało wzgórze z trzech stron, natomiast z czwartej strony, wschodniej, przekopano fosę. Miasto rozplanowano na kształcie regularnego prostokąta o wymiarach 400 x 250 m, chronionego fosą i wałem drewniano-ziemnym; w XIV wieku był to już mur^[1]. Centralną oś Starego Miasta stanowiła ul. Długa (Langgasse), przy której stał miejski ratusz^[2]. Była najokazalszą ulicą miasta, przy której zamieszkiwał patrycjat miejski, spełniała również funkcję handlową (w innych miastach był to przeważnie rynek)^[3].

Od zachodu ulicę zamykała Brama Wysoka (nr 1 Hoge Thor na planie z 1635 roku) i od wschodu Brama Młyńska (nr 6 Mühlen Thor). W szerszej perspektywie ulica Długa to element głównego szlaku komunikacyjnego łączącego Malbork i Elbląg z Królewcem.

Podczas II wojny światowej, w okresie luty–marzec 1945 roku, front Armii Czerwonej przetacza się przez Braniewo. Wskutek bombardowań lotnictwa oraz ostrzału artyleryjskiego znaczna część historycznej zabudowy ulicy uległa zniszczeniu^[4]. Ruiny wielu budynków rozebrano (m.in. budynek ratusza), w ich miejscu powstały nowe bloki mieszkalne socjalistyczne zabudowy, obiekty handlowe, a w części nadal pozostają puste miejsca.

Ulica Gdańska należy do najstarszych w Braniewie i jest częścią układu urbanistycznego Starego Miasta, który ukształtował się w XIV wieku (rejestr zabytków nr rej.: B/237 z 14.12.1957)^[5]. Współcześnie jest nieco dłuższa – rozpoczyna się – tak jak w średniowieczu – na wysokości fosy i murów miejskich i biegnie w dół miasta do rzeki Pasłęki, i dalej do skrzyżowania ulic: Kościuszki, Królewieckiej i placu Piłsudskiego.

9 listopada 1994, po przebudowie skrzyżowania ulic Gdańskiej, Kościuszki, Królewieckiej i pl. Piłsudskiego została na tym węźle drogowym uruchomiona pierwsza (i do 2023 jedyna) sygnalizacja świetlna w Braniewie, usprawniając ruch w mieście, zwłaszcza w godzinach szczytu. Koszt tej inwestycji wyniósł 5 mld ówczesnych polskich złotych^[6].

fosa wraz z murami obronnymi miasta, zabytek, nr rej.: B/49 (537/97) z 14.12.1957^[5]
Zespół Szkół Zawodowych, ul. Gdańska 19
historyczna uczelnia jezuicka, ul. Gdańska 19, zabytek, 1743–1771, nr rej.: B/46 (543/97) z 14.12.1957^[5]
Wieża Klesza, ul. Gdańska 17-19, XIV, nr rej.: B/239 (542/97) z 14.12.1957^[5]
Muzeum Ziemi Braniewskiej, ul. Gdańska 19, zabytek, 1743–1771, nr rej.: B/46 (543/97) z 14.12.1957^[5]
Ratusz w Braniewie, pomiędzy skrzyżowaniem z ul. Kromera i Hozjusza, zabytek, B/38 (534/97) z 14.12.1957^[5]
Braniewskie Centrum Kultury, wcześniej Dwór Artusa, na rogu ulic Gdańskiej i Katedralnej
most na rzece Pasłęka