Tęgosterzyk większy

Tęgosterzyk większy^[3] (Deconychura longicauda) – gatunek ptaka z rodziny tęgosterowatych (Dendrocolaptidae), zamieszkujący Amerykę Południową i Centralną.

Tęgosterzyk większy

Deconychura longicauda[1]
(von Pelzeln, 1868)
Tęgosterzyk większy (stan Amazonas, Brazylia)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	tyrankowce
Rodzina	tęgosterowate
Podrodzina	kowale
Rodzaj	Deconychura Cherrie, 1891
Gatunek	tęgosterzyk większy
Synonimy
Dendrocincla longicauda Pelzeln, 1868
Podgatunki
D. l. typica Cherrie, 1891 D. l. darienensis Griscom, 1929 D. l. minor Todd, 1919 D. l. longicauda (Pelzeln, 1868) D. l. connectens J. T. Zimmer, 1929 D. l. pallida J. T. Zimmer, 1929 D. l. zimmeri Pinto, 1974
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski
Zasięg występowania

Systematyka

Takson po raz pierwszy opisany przez von Pelzelna pod nazwą Dendrocincla longicauda^[4]. Jako lokalizację holotypu autor wskazał Borba, Marabitanas w Barra do Rio Negro^[4], co według autorów Handbook of the Birds of the World oznacza Manaus w Brazylii^[5]. Do tego rodzaju dawniej zaliczano również tęgosterzyka mniejszego^[6]. Według klasyfikacji przyjętej w The Howard and Moore Complete Checklist of the Birds of the World oraz przez Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny, Deconychura to rodzaj monotypowy, a tęgosterzyk mniejszy przynależy do Certhiasomus^[7][3].

Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny wyróżnia siedem podgatunków D. longicauda^[8]. Autorzy Handbook of the Birds of the World Alive wydzielają wszystkie te podgatunki, poza nominatywnym, do dwóch osobnych gatunków: D. typica (tęgosterzyk plamisty) i D. pallida (tęgosterzyk amazoński)^[5]; takie ujęcie systematyczne od 2016 roku stosuje też IUCN^[2][9][10].

Występowanie

Tęgosterzyk większy występuje w zależności od podgatunku^[8]:

• D. longicauda typica – tęgosterzyk plamisty^[3] – Kostaryka i zachodnia Panama.
• D. longicauda darienensis – wschodnia Panama.
• D. longicauda minor – północna Kolumbia.
• D. longicauda longicauda – tęgosterzyk większy^[3] – region Gujana i północna Brazylia.
• D. longicauda connectens – wschodnia Kolumbia i południowa Wenezuela do wschodniego Ekwadoru, wschodniego Peru i północno-zachodniej Brazylii.
• D. longicauda pallida – tęgosterzyk amazoński^[3] – południowo-wschodnie Peru, północna Boliwia i południowo-zachodnia Brazylia.
• D. longicauda zimmeri – środkowa Brazylia.

Morfologia

Mały ptak o długości ciała 17–18 cm w Panamie i 19–22 cm w Ameryce Południowej. Masa ciała w Kostaryce i Panamie 19–26 g, w południowej Wenezueli i Surinamie 25–28 g, a w Manaus średnio 29 g^[5].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) dzieli ten takson na trzy gatunki i klasyfikuje je następująco:

• tęgosterzyk większy – Deconychura longicauda – gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern); trend liczebności uznawany za spadkowy^[2].
• tęgosterzyk plamisty – Deconychura typica – gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern); trend liczebności uznawany za spadkowy^[9].
• tęgosterzyk amazoński – Deconychura pallida – gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened); trend liczebności uznawany za spadkowy^[10].

Przed podziałem gatunek opisywany był jako rzadki^[2][10].

Przypisy

1. Deconychura longicauda, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
2. BirdLife International, Deconychura longicauda, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-3 [dostęp 2021-03-09] (ang.).
3. Systematyka i nazwy polskie za: Paweł Mielczarek, Marek Kuziemko: Podrodzina: Sittasominae Ridgway, 1911 - kowale (wersja: 2021-01-01). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-09].
4. A. v. Pelzen: Zur Ornithologie Brasiliens : Resultate von Johann Natterers Reisen in den Jahren 1817 bis 1835. Wiedeń: A. Pichler's Witwe & Sohn, 1868, s. 42, 60. (niem.).
5. C. A. Marantz, A. Aleixo, L. R. Bevier, M. A. Patten: Long-tailed Woodcreeper (Deconychura longicauda). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2015. [dostęp 2019-12-30]. (ang.). Brak numerów stron w książce
6. J. del Hoyo, A. Elliot, D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. T. 8. Broadbills to Tapaculos. Lynx Edicions, 2003, s. 405. ISBN 84-87334-50-4.
7. Elizabeth Derryberry, Santiago Claramunt, R. Terry Chesser, Alexandre Aleixo, Joel Cracraft, Robert G. Moyle, Robb T. Brumfield. Certhiasomus, a new genus of woodcreeper (Aves: Passeriformes: Dendrocolaptidae). „Zootaxa”. 2416, s. 44-50, 2010. (ang.).
8. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Ovenbirds, woodcreepers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-09]. (ang.).
9. BirdLife International, Deconychura typica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-3 [dostęp 2021-03-09] (ang.).
10. BirdLife International, Deconychura pallida, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2020-3 [dostęp 2021-03-09] (ang.).

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

Kontrola autorytatywna (takson):

• J9U: 987007545762905171

Identyfikatory zewnętrzne:

• GBIF: 2485195
• identyfikator iNaturalist: 11783
• ITIS: 557614
• NCBI: 190681
• CoL: 63294