Trzy Korony (szczyt)

Trzy Korony (słow. Tri Koruny) – najwyższa góra Pienin Środkowych należąca do Masywu Trzech Koron^[1].

Trzy Korony

Widok ze Sromowców Niżnych
Państwo	Polska
Pasmo	Pieniny, Karpaty
Wysokość	982 m n.p.m.
Położenie na mapie Pienin Trzy Korony
Położenie na mapie Karpat Trzy Korony
49°24′49,7″N 20°24′51,0″E

Szczyt z platformą widokową

Widok Trzech Koron ze Schroniska w Sromowcach Niżnych

Trzy Korony i Facimiech

Widok z Palenicy

Trzy Korony z Sokolicy

Schemat masywu Trzech Koron

Zobacz multimedia związane z tematem: Trzy Korony (szczyt)

Topografia

Góra wznosi się około 530 metrów nad płynącym u jej podnóży Dunajcem^[2]. Partię szczytową stanowi pięć turni zbudowanych z odpornych wapieni rogowcowych^[3]:

• Okrąglica – 982 m. Najwyższa, na niej znajduje się platforma widokowa z barierkami. Na platformie mieści się około 30 osób.
• Płaska Skała (Plaska Skała) – 950 m. Na południowy wschód od Okrąglicy.
• Nad Ogródki – 940 m. Na południowy zachód od Okrąglicy. Od 1933 stał tutaj obsługiwany przez pustelnika totalizator opadowy
• Pańska Skała (Bryłowa) – 920 m. Gnieżdżą się w niej rzadkie ptaki pomurniki.
• Niżnia Okrąglica (Ganek) – wysunięta ku południu pod Okrąglicą i niższa o 80 m. Z niej dawniej, przed udostępnieniem wierzchołka, oglądano panoramę.

Masyw Trzech Koron można podzielić na trzy części oddzielone od szczytu Trzech Koron przełęczami: Wyżny Łazek od grupy Łysiny, Koszarzyska od Ostrego Wierchu i Przełęcz Szopka od Pienin Czorsztyńskich^[3]. Stoki południowo-zachodnie opadają do Wąwozu Szopczańskiego, południowe do Dunajca, północne do doliny Pienińskiego Potoku^[1]. W masywie jest kilka polan: Szopka, Pieniny, Koszarzyska i Klejczyna^[3]. Cały masyw znajduje się w Pienińskim Parku Narodowym^[1], w granicach wsi Sromowce Niżne, w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Czorsztyn^[2].

Przyroda

Zbocza pocięte głębokimi dolinami potoków, porośnięte lasem. Wapienne podłoże, niedostępne turnie i różnorodność środowisk powoduje, że w masywie Trzech Koron występuje wiele rzadkich gatunków roślin. Znaleziono aż 7 gatunków roślin nie występujących poza tym nigdzie indziej w Pieninach^[3]. Z rzadkich w Polsce gatunków roślin stwierdzono występowanie następujących gatunków: dwulistnik muszy, irga czarna, kokorycz żółtawa, mniszek pieniński (prawdopodobnie już wyginął), mokrzyca szczeciolistna, oset klapowany, ostrożeń głowacz, posłonek alpejski skalny, przewiercień długolistny, starzec pomarańczowy, wielosił błękitny, wiechlina styryjska, złocień Zawadzkiego^[4].

Ponadto występują liczne i rzadkie gatunki naskalnych roślin wapieniolubnych, m.in. rozchodnik wielki, który jest żywicielem gąsienic bardzo rzadkiego pienińskiego motyla niepylaka apollo^[5]. Masyw Trzech Koron, a w szczególności piarżyska żlebu Spuszczalnica, były w 1990 r. ostatnim miejscem w Pieninach, na którym stwierdzono występowanie tego gatunku, i to w liczbie jedynie 20-30 osobników. Dzięki programowi restytucji niepylaka apollo, prowadzonemu w latach 1991–2010, populacja tego motyla na zboczach Trzech Koron utrzymuje się^[6].

Historia

Trzy Korony pierwotnie zwano Pieninami. W 1834 r. pojawiła się w dokumentach nazwa Kronenberg (przetłumaczona na polski jako Korona), a od 1860 r. dopiero obecna nazwa. Trzy Korony odwiedzane były turystycznie od bardzo dawna. Już w 1842 r. H. Kratter pisał: „Nie ma (...) gościa, który by nie odwiedził tych szczytów ze strony dostępnej (...) i nie napasł się stąd najpiękniejszym i najmilszym widokiem Karpatów”. W 1906 r. wyznakowano pierwszą trasę turystyczną na szczyt. W 1929 r. Trzy Korony zostały przez polski rząd wykupione od prywatnych właścicieli^[3].

Według opowiadań miejscowej ludności na Trzech Koronach podobno chroniła się miejscowa ludność podczas najazdów tatarskich. Stąd też podobno startował na skrzydłach mnich brat Cyprian z Czerwonego Klasztoru, a Aleksander Kostka-Napierski wzywał lud Podhala do walki. Jan Nepomucen Rostworowski w 1831 r. pisał: „Kto raz te miejsca poznał...ten będzie miał ich obraz na zawsze w pamięci wyryty”^[3]. Krajobraz ze szczytem Trzech Koron został wykorzystany w kręconym w 2007 r. na Słowacji filmie Volkodav. Ostatni z rodu Szarych Psów.

Turystyka

Turyści zwiedzali Trzy Korony od niepamiętnych czasów. Około 1860 r. pod sam ich szczyt wyjeżdżano 4-konnymi zaprzęgami. Później stały się modne piesze dzienne, a także nocne wycieczki i oglądanie wschodu Słońca. Około 1880 r. na Trzy Korony wychodziło 200–300 turystów rocznie, w 2005 r. to już ponad 60 tys. turystów^[3].

Trzy Korony to jedno z najatrakcyjniejszych turystycznie miejsc w Pieninach. Z platformy widokowej na Okrąglicy, opadającej na Rówień koło Dunajca ponad 500-metrową przepaścią, doskonały widok na Pieniński Przełom Dunajca i obszar Pienińskiego Parku Narodowego, a także na Tatry, Beskid Sądecki, Gorce, Beskid Żywiecki i Magurę Spiską. Tatry zajmują 50° w dookólnej panoramie. Ich szczyt Łomnica jest odległy o 28 km. Przy dobrej pogodzie widać również odległą o 63 km Babią Górę^[3].

U południowych podnóży Trzech Koron w Sromowcach Niżnych znajduje się schronisko PTTK „Trzy Korony”^[1].

Szlaki turystyczne

Prowadzi na nie wiele szlaków^[1]:

• ze Szczawnicy:

– przez Sokolicę, Czertezik, Czerteż, Bajków Groń (Sokola Perć) i Zamkową Górę lub z Bajków Gronia szlakiem żółtym przez polanę Wyrobek i przełęcz Szopkę, skąd dalej – szlakiem niebieskim

• z Krościenka:

– przez przełęcz Szopka, następnie niebieskim szlakiem przez Siodło (2 h, z powrotem 1:45 h)

– przez Zamkową Górę

• ze Sromowiec Niżnych:

– przez Wąwóz Szopczański na przełęcz Szopkę, następnie szlak niebieski przez Siodło.

– do wylotu Wąwozu Szopczańskiego, następnie szlak zielony przez Wyżni Łazek na polanę Kosarzyska a stąd szlak niebieski przez Siodło (2 h, z powrotem 1:45 h)

• z Czorsztyna:

– przez przełęcz Osice, Macelak, przełęcz Trzy Kopce, przełęcz Szopkę i Siodło.

• ze Sromowiec Wyżnych (z przystani flisackiej w Kątach):

– na przełęcz Trzy Kopce (ok. 45 min), skąd dalej niebieskim szlakiem z Czorsztyna

Wszystkie te szlaki turystyczne doprowadzają do skrzyżowania szlaków pod Trzema Koronami, na tzw. Siodło. Stąd jeszcze 15 min podejścia na platformę widokową na Okrąglicy. Wstęp w sezonie turystycznym jest płatny i upoważnia również do wejścia na Sokolicę. Przy ładnej pogodzie w sezonie tworzą się tutaj duże kolejki^[3].