Trijodotyronina

Trijodotyronina (T₃) – organiczny związek chemiczny, trijodowa pochodna tyroniny. Hormon tarczycy wytwarzany przez komórki pęcherzyków tego gruczołu, magazynowany w postaci tyreoglobuliny i wydzielany do krwiobiegu.

Trijodotyronina

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) kwas (2S)-2-amino-3-[4-(4-hydroksy-3-jodofenoksy)-3,5-dijodofenylo]propanowy Inne nazwy i oznaczenia 3,3′,5-trijodotyronina, T3, liotyronina, daw. trójjodotyronina
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C15H12I3NO4
Masa molowa	650,97 g/mol
Identyfikacja
Numer CAS	6893-02-3
PubChem	5920
DrugBank	DB00279
SMILES C1=CC(=C(C=C1OC2=C(C=C(C=C2I)C[C@@H](C(=O)O)N)I)I)O
Właściwości Temperatura topnienia 236,5 °C[1]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2017-04-02] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Substancja nie jest klasyfikowana jako niebezpieczna według kryteriów GHS (na podstawie podanej karty charakterystyki). Numer RTECS AY6750000
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Fizjologia

Produkcja i funkcja

Trijodotyronina jest u człowieka głównym hormonem tarczycy, który powstaje głównie przez odjodowanie tyroksyny (T₄, tetrajodowej pochodnej tyroniny) na poziomie tkankowym.

Działanie hormonów tarczycy jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, ich działanie ujawnia się we wszystkich komórkach organizmu i jest szczególnie ważne w okresie rozwoju ośrodkowego układu nerwowego oraz dla wzrostu, gdyż w stężeniach fizjologicznych hormon ten ma działanie anaboliczne (wzmożone procesy przemiany materii, pobudzenie wzrostu)^[2].

Działanie fizjologiczne

Hormon ten po przeniknięciu przez błonę komórkową łączy się ze swoistym receptorem jądrowym, a kompleks ten łączy się z odpowiednią sekwencją DNA wpływając na transkrypcję genów. Dochodzi do wzmożonego wytwarzania pompy Na+
/K+
ATP-zależnej i enzymów mitochondrialnych (głównie biorących udział w metabolizmie węglowodanów i tłuszczów), co powoduje nasilenie przemian energetycznych, zwiększenie zużycia tlenu i tworzenie ciepła w całym organizmie (z wyjątkiem mózgu). W wątrobie nasila się glikogenoliza i glukoneogeneza (antagonistycznie do insuliny), w błonie komórkowej hepatocytów zwiększa się liczba receptorów LDL, a w sercu gęstość receptorów β₁^[2].

W stężeniach fizjologicznych T₃ wykazuje działanie anabolicznie, w wyższych – kataboliczne (nasila rozkład białek w mięśniach). T₃ na metabolizm tłuszczów wpływa dwukierunkowo: w osoczu wzmaga lipolizę, a w tkance tłuszczowej i wątrobie pobudza lipogenezę (przy czym w prawidłowych warunkach przeważają procesy lipolizy)^[2].

Odgrywają ważną rolę w procesie wzrostu i rozwoju organizmu. Fizjologiczne stężenia tych hormonów (w połączeniu z somatotropiną) warunkują prawidłowy wzrost wzdłużny oraz prawidłowy rozwój i dojrzewanie organów wewnętrznych (przede wszystkim tkanki kostnej i mózgu). Hormony tarczycy pobudzają rozwój mózgowia poprzez stymulację mielinizacji i tworzenia dendrytów^[2].

Patologia

Niedobór

Niedobór hormonów tarczycy w okresie niemowlęcym prowadzi do nieodwracalnych zmian w mózgu i niedorozwoju umysłowego. Dawniej to zaburzenie było nazywane kretynizmem tarczycowym. Później^[kiedy?] w niektórych krajach^[jakich?] zaczęto stosować badanie przesiewowe noworodków na występowanie wrodzonej niedoczynności tarczycy. Wczesne rozpoznanie i leczenie tego schorzenia zapewnia prawidłowy rozwój dziecka.