Traktaty Methuena

Traktaty Methuena – dwa porozumienia pomiędzy Portugalią a Anglią, zawarte 16 maja i 27 grudnia 1703 roku^[1].

Układy pomiędzy Anglią a Portugalią były dziełem dyplomaty angielskiego, Johna Methuena (1650–1706). Stronę portugalską reprezentował Manuel Teles da Silva, 1. markiz Alegrete (1641–1709)^[1][2]. Pierwszy traktat, zawarty w maju, miał charakter polityczno-wojskowy i ustanawiał sojusz między Anglią a Portugalią^[3]. Drugi, grudniowy układ dotyczył handlu. Jego strony zgodziły się na następujące warunki:

• w Portugalii zniesione zostanie dotychczasowe embargo na angielskie wyroby wełniane, które odtąd będą importowane na takich samych warunkach, jak przed wprowadzeniem restrykcji
• w Anglii portugalskie wina będą obarczane cłem równym 2/3 cła nałożonego na wina francuskie^[1].

Traktat był obustronnie korzystny ekonomicznie^[1]. Oprócz zapewnienia sobie rynku zbytu na wyroby sukiennicze, Anglicy mogli importować po korzystnych cenach produkowane od niedawna wino typu Porto (ang. port wine). Natomiast w Portugalii produkcja win rozwinęła się na dużą skalę. Pod koniec XVIII wieku około 75% wina sprzedawanego w Wielkiej Brytanii pochodziło z Portugalii, a ok. 90% portugalskiego eksportu win porto trafiało na Wyspy Brytyjskie^[4].

Układ handlowy silnie związał oba państwa, nie tylko gospodarczo, ale i politycznie. Według niektórych badaczy to właśnie traktat z grudnia 1703 roku sprawił, że Portugalia stała się zależna gospodarczo od Wielkiej Brytanii^{[uwaga 1][3]}. Z powodu tej zależności król Portugalii, Józef I Reformator, próbował anulować traktat. Jednak korzystna wymiana handlowa zdecydowała o utrzymaniu porozumienia.

Podczas wojen napoleońskich, gdy Francja zaatakowała Portugalię w 1807 roku, Wielka Brytania wspomogła Portugalczyków zbrojnie – na jej terytorium wylądował korpus brytyjski pod dowództwem Arthura Wellingtona. Choć ostatecznie traktat wypowiedziano w 1836, to jednak jego skutki trwały dłużej. W 1916 Wielka Brytania, powołując się na dawne wspólne interesy obu państw, wymogła na Portugalii przystąpienie do wojny po stronie Ententy.

Zobacz też

• sojusz angielsko-portugalski

Uwagi

1. Wielka Brytania powstała przez unię realną Anglii i Szkocji w 1707 roku.

Przypisy

1. Alan Francis, John Methuen and the Anglo-Portuguese Treaties of 1703, "The Historical Journal" 3 (1960): 103-124.
2. A Civil, Commercial, Political, and Literary History of Spain and Portugal. By the Late Wyndham Beawes, Esq. His Majesty's Consul for Near Thirty Years at Candiz and Seville, vol. 2, s. 190.
3. Anthony Disney, A History of Portugal and the Portuguese Empire: From Beginnings to 1807, vol. I, Cambridge University Press 2009, s. 248.
4. Kenneth Maxwell, Pombal: the Paradox of Enlightenment and Despotism, in: Enlightened Absolutism: Reform and Reformers in Later Eighteenth-Century Europe, H. M. Scott (ed.), Palgrave Macmillan 1990, s. 83.

Encyklopedie internetowe (umowa międzynarodowa):

• Britannica: topic/Methuen-Treaty
• БРЭ: 2209674
• DSDE: Methuentraktaten