Tomaszpol

Tomaszpol (ukr. Томашпіль, Tomaszpil) – osiedle typu miejskiego w obwodzie winnickim na Ukrainie, siedziba władz rejonu tomaszpolskiego.

Tomaszpol

Herb Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	winnicki
Rejon	tomaszpolski
Populacja (2018) • liczba ludności	5527[1]
Nr kierunkowy	+380 4348
Kod pocztowy	24200
Położenie na mapie obwodu winnickiego Tomaszpol
Położenie na mapie Ukrainy Tomaszpol
48°33′01″N 28°31′17″E

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Tomaszpol

Miejscowość położona na wschodnim Podolu, nad rzeką Rusawą.

W Tomaszpolu znajduje się rzymskokatolicka parafia Matki Bożej z Góry Karmel.

Historia

Mapa województwa bracławskiego z 1648 r. z zaznaczonym Tomaszpolem pod nazwą Tomaspol

Po raz pierwszy wzmiankowany w 1616. Przynależał administracyjnie do województwa bracławskiego prowincji małopolskiej Królestwa Polskiego. Należał do polskich rodów magnackich: Zamoyskich, Koniecpolskich, Potockich i Lubomirskich. Utracony w II rozbiorze Polski. W 1812 z fundacji Czesława Potockiego wzniesiono murowany kościół w miejscu wcześniejszego drewnianego.

Pod zaborami siedziba gminy Tomaszpol w powiecie jampolskim guberni podolskiej. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej toczył tu walki 51 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych. Po wojnie Tomaszpol nie powrócił do Polski, od 1922 należąc do ZSRR.

W 1989 liczyła 6494 mieszkańców^[2].

W 2013 liczyła 5513 mieszkańców^[3].

Ludzie związani z Tomaszpolem

• hr. Przemysław Potocki (Tulczyn, 1805 – Białocerkiew, 23.XI.1847), właściciel miasta^[4]

Urodzeni w Tomaszpolu

• Eliza Branicka, żona Zygmunta Krasińskiego.
• hr. Róża Marianna Potocka (12.II.1831 – Podzamcze 21.IV.1890), małżonka (ślub Warszawa 10.VI.1851) Stanisława hr. Zamoyskiego^[5]
• hr. Stanisław Potocki (1837) – polski ziemianin, współzałożyciel wraz z żoną Anną z Działyńskich Potocką uzdrowiska Rymanów-Zdrój. Wnuk generała Antoniego Potockiego.
• Leon Pinsker (1821) – rosyjski lekarz i filozof żydowskiego pochodzenia, ideolog syjonizmu.
• Edward Rajkowski (1915) – pułkownik Milicji Obywatelskiej, urzędnik Najwyższej Izbie Kontroli w okresie PRL.