Teresa Tuszyńska
polska aktorka i modelka Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Teresa Janina Tuszyńska (ur. 5 września 1942 w Warszawie, zm. 19 marca 1997 tamże) – polska aktorka niezawodowa i modelka.
Życiorys
Podsumowanie
Perspektywa
Wczesne lata
Urodziła się 5 września 1942 w mieszkaniu przy ul. Bolecha 21, Warszawa-Wola[2][3][4]. Pochodziła z zamożnej, rzemieślniczej rodziny Antoniego Tuszyńskiego i jego żony Janiny z domu Gontarek[3][4]. Jej ojciec był masarzem, a matka zajmowała się domem[3][4]. Miała starszego o dwa lata brata Bogdana i młodszą o dziewięć lat siostrę Wacławę (1951–1994)[3], a także dwóch najstarszych braci, którzy zmarli niedługo po narodzinach[5]. Została ochrzczona 13 września 1942[2].
Okres wojny spędziła z rodziną w Dziarnowie, następnie wróciła do Warszawy[6]. Przez półtora roku uczyła się w szkole z internatem prowadzonej przez zakonnice z Warszawy-Wawra[7]. W 1957 roku rozpoczęła naukę w Państwowym Liceum Techniki Teatralnej przy ul. Miodowej w Warszawie, z którego rok później została relegowana, ale nie – wbrew powszechnej opinii – przez publikację jej zdjęć w czasopiśmie Kobieta i Życie, tylko przez nagminne nieobecności w szkole[3][8].
Kariera zawodowa
Szesnastolatkę dostrzegł na zabawie karnawałowej w studenckim klubie Stodoła Andrzej Wiernicki, fotograf wówczas pracujący dla Expressu Wieczornego[4]. A.Wiernicki zaproponował jej udział w sesji zdjęciowej[9] oraz przyczynił się do publikacji jej fotografii na okładce Kobiety i Życia[4]. W 1958 r. wygrała konkurs Film szuka młodych aktorek zorganizowany przez tygodnik Przekrój[10][1]. W nagrodę mogła zagrać epizodyczną rolę w filmie Jana Rybkowskiego Ostatni strzał, jednak – mimo podpisanej umowy – nie wystąpiła w nim, ponieważ nagle opuściła plan zdjęciowy[4][11].
W 1959 roku zadebiutowała główną rolą żeńską (Anny) w filmie Jerzego Zarzyckiego Biały niedźwiedź, jednak za występ zebrała chłodne recenzje[4][12]. Do historii polskiego kina lat 60 XX w. przeszła dzięki wychwalanej przez krytyków roli Margueritte w Do widzenia, do jutra[13][14][15][16]. W kolejnych latach wystąpiła m.in. w filmach: Drugi człowiek, Tarpany, Rozwodów nie będzie, Cała naprzód (zagrała pięć różnych postaci) i Poczmistrz[1][17]. Zagrała także główne role w niewyświetlanych w Polsce czechosłowackich filmach Kieszonkowcy[18] i Praskie noce[19][20]. Wzięła także udział w zdjęciach próbnych do filmów Niewinni czarodzieje i Dziś w nocy umrze miasto[21]. W 1970 r. zagrała matkę w dramacie Kto wierzy w bociany?, który był jej ostatnim filmem w karierze[22]. Nie zdobyła wykształcenia aktorskiego i grała amatorsko.
Równolegle z karierą aktorską kontynuowała działalność w modelingu[23]. Na początku lat 60 XX w. była najpopularniejszą modelką Mody Polskiej Jadwigi Grabowskiej[24][25][26][27][28][29][30][31][32]. Portretowali ją najwybitniejsi polscy fotografowie, m.in. Wojciech Plewiński[33] lub Tadeusz Rolke[34][35][36][37]. Jej zdjęcia ukazywały się na okładkach czasopism: Ekran, Film, Kino, Wiadomości filmowe, Przekrój[38][39], Filipinka, Dookoła Świata, Panorama, Panorama Północy, Uroda, Ty i Ja, Zwierciadło i Żyjmy Dłużej. Karierę w modelingu zakończyła niedługo po premierze filmu Do widzenia, do jutra[40]. W marcu 1963 r. jej portret autorstwa Marca Riboud ukazał się na okładce amerykańskiego opiniotwórczego czasopisma Show poświęconego sztuce[3].
Od końca lat 50 XX w. zmagała się z alkoholizmem[41][42], co poskutkowało wyrzuceniem jej z Mody Polskiej w połowie lat 60 XX w. i bojkotem w środowisku aktorskim[3][42][4][23][40]. W kwietniu 1964 r. została skazana na rok więzienia i karę grzywny za napaść na milicjanta (będąc pijaną), kary nie wykonano[43].
Życie prywatne
Pozostawała w nieformalnym związku z Tusikiem Strumiłłą i aktorem Adamem Pawlikowskim[44]. W 1961 poślubiła plastyka, Jana Rafała Floriana Zamoyskiego[45], z którym rozwiodła się już w następnym roku[46]. W 1962 wyszła za aktora dubbingu i reżysera dźwięku Włodzimierza Kozłowskiego, z którym rozwiodła się w 1972[3][47]. W 1990 wzięła ślub z robotnikiem Janem Perzyną[48].
W latach 90 XX w. pogłębił się alkoholizm, brała udział w regularnych, kilkudniowych libacjach alkoholowych[48]. Mocno zaniedbała wygląd, miała problemy finansowe[48]. Zmarła 19 marca 1997 r., najprawdopodobniej na skutek wylewu krwi do mózgu lub zawału serca[42][23][48]. Została pochowana na cmentarzu komunalnym Północnym w Warszawie.
Upamiętnienie
19 września 2013 r. premierę miała książka biograficzna pt. „Tetetka. Wspomnienia o Teresie Tuszyńskiej”, powstała na podstawie filmu biograficznego Teresa Tuszyńska Movie w reżyserii Mirosława J. Nowika[49].
W 2017 r. Telewizja Polska zrealizowała o niej pełnometrażowy film biograficzny autorstwa Andrzeja Ciecierskiego Dziewczyna z ekranu[50][51].
Filmografia
- 1958: Ostatni strzał – wczasowiczka
- 1959: Biały niedźwiedź – Ania, córka profesora
- 1960: Do widzenia, do jutra – Margueritte, córka francuskiego konsula
- 1961: Drugi człowiek – Krystyna, ajentka zakładu rzemieślniczego w Sopocie
- 1961: Tarpany – Basia, zootechniczka
- 1963: Rozwodów nie będzie – Joanna Kaliszewska, studentka ASP
- 1966: Cała naprzód – milcząca dziewczyna oraz aktorka Gloria, tancerka Dolores, podróżniczka Sabina i Wanda ze Skarżyska, ósma żona ekscelencji
- 1967: Poczmistrz – Dunia, córka poczmistrza
- 1967: Vreckári (Kieszonkowcy) – Stella
- 1968: Pražské noci – Chlebové střevíčky (Praskie noce, nowela Chlebowe trzewiczki) – hrabianka
- 1970: Kto wierzy w bociany? – Teresa Nowina, matka Filipa
- 1973: Die Schlüssel (Klucze) – inżynierowa Kędzierska
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.