Tamaryna białoczuba

Tamaryna białoczuba^[7] (Saguinus oedipus) – gatunek ssaka naczelnego z rodziny pazurkowcowatych (Callithrichidae). Tamaryna ta jest gatunkiem krytycznie zagrożonym wymarciem^[6].

Tamaryna białoczuba

Saguinus oedipus
(Linnaeus, 1758)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	naczelne
Podrząd	wyższe naczelne
Infrarząd	małpokształtne
Parvordo	małpy szerokonose
Rodzina	pazurkowcowate
Rodzaj	tamaryna
Podrodzaj	Oedipomidas
Gatunek	tamaryna białoczuba
Synonimy
Simia oedipus Linnaeus, 1758[1] Hapales doguin Griffith, 1821[2] Jaccus Ædipus[a]: F. Cuvier, 1829[3] Oedipus titi Lesson, 1840[4] Seniocebus meticulous D.G. Elliot, 1912[5]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[6]
krytycznie zagrożony
Zasięg występowania

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy formalnie opisał w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz nadając mu nazwę Simia oedipus^[1]. Miejsce typowe według oryginalnego opisu to „Ameryka” (łac. Habitat in America)^[1], ograniczone w 1812 roku przez Alexandera von Humboldta do „Kolumbii”^[8], ponownie ograniczone w 1949 roku przez Philipa Hershkovitza do dolnego biegu rzeki Sinú, Kordoba, Kolumbia^[9]. Holotyp nie istnieje, Linneusz swój opis oparł na opisie i rycinie „The little lion-monkey” Georga Edwardsa która przedstawiała samicę pierwotnie trzymaną jako zwierzę domowe przez hrabinę Suffolk^[10].

S. oedipus należy do podrodzaju Oedipomidas^[11] i grupy gatunkowej oedipus^[12][13].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy^[13].

Etymologia

• Saguinus: fr. sagouin „pazurczatka”, być może od brazylijskiej, lokalnej nazwy sahui, używanej w okolicach Bahia^[14].
• oedipus: gr. οιδος oidos, οιδεος oideos „obrzęk”, od οιδεω oideō „puchnąć”; πους pous, ποδος podos „stopa”^[15].

Zasięg występowania

Tamaryna białoczuba występuje w północno-zachodniej Kolumbii, między rzeką Atrato a dolnym biegiem rzeki Cauca (na zachód od Cauca i Isla Margarity) i nad rzeką Magdalena (z regionem Uraba, na zachód od Cauca) oraz w północno-wschodnim departamencie Chocó, na wschód od rzeki Atrato^[13]. Niewielkie, introdukowane populacje w Parku Narodowym Tayrona i na niektórych małych wyspach w pobliżu Kartageny i w Panamie, są poza naturalnym rozmieszczeniem tego gatunku^[13].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 21–26 cm, długość ogona 33–40 cm; masa ciała samic średnio 404,1 g (n = 29) samców średnio 417,6 g (n = 37)^[16][17]. Ssak ten posiada skąpo owłosioną szeroką, ciemnoszarą twarz; białą, długą, stojącą grzywę; grzbiet ciemnobrązowy bądź ceglastobrunatny; spód ciała i kończyny białawe.

Ekologia

Posiadają one bogaty repertuar dźwięków, podobnych do ptasich treli. Tamaryna białoczuba jest aktywna w dzień, noce spędza w rozgałęzieniach konarów. Żyje około 15 lat. Tamaryna białoczuba odżywia się owadami, pająkami, małymi ptakami, jaszczurkami, żabami, owocami, kwiatami oraz żywicą drzew.

Status zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii CR (ang. critically endangered ‘krytycznie zagrożony’)^[6].

Uwagi

1. Kombinacja nazw; niepoprawna późniejsza pisownia Simia oedipus Linnaeus, 1758.