Talal ibn Abd Allah

Talal I ibn Abd Allah (arab. طلال بن عبد الله, Ṭalāl ibn ‘Abd Allāh) (ur. 26 lutego 1909 w Mekce, zm. 7 lipca 1972 w Stambule) – król Jordanii od 20 lipca 1951 do 10 sierpnia 1952.

Talal ibn Abd Allah

Król Jordanii
Okres	od 1951 do 1952
Poprzednik	Abd Allah I ibn Husajn
Następca	Husajn ibn Talal
Dane biograficzne
Dynastia	Haszymici
Data i miejsce urodzenia	26 lutego 1909 Mekka
Data i miejsce śmierci	7 lipca 1972 Stambuł
Ojciec	Abd Allah I ibn Husajn
Matka	Musbah bint Nasir
Rodzeństwo	Haja, Munira, Najif, Makbula
Żona	Zajn asz-Szaraf Talal
Dzieci	Husajn, Asma, Muhammad, Al-Hasan, Muhsin, Basma
Odznaczenia

Życiorys

Był najstarszym synem króla Jordanii Abd Allaha I z dynastii Haszymidów. Początkowo kształcił się pod kierunkiem prywatnych nauczycieli, następnie studiował w Królewskiej Akademii Wojskowej w Sandhurst, którą ukończył w 1929^[1]. Po powrocie z Wielkiej Brytanii do Transjordanii nie objął żadnego stanowiska państwowego^[1]. W latach 30. książę Talal zapadł na schizofrenię, zaczął również nadużywać alkoholu i zachowywać się agresywnie. Publicznie występował z krytyką brytyjskiej kontroli nad Transjordanią^[1]. W latach 40. Talal strzelał w pałacu do żony, groził śmiercią swojemu nastoletniemu synowi. Po tym wydarzeniu został wysłany na leczenie do kliniki w Szwajcarii, a informacje o jego chorobie ukrywano przed społeczeństwem, które uważało Talala za potencjalnego reformatora^[2]. W czasie II wojny światowej Abd Allah pozbawił chorego syna praw do tronu, następnie jednak zmienił decyzję^[2].

20 lipca 1951 król Abd Allah został zamordowany w Jerozolimie. O sukcesji zdecydowała rada rodowa Haszymitów pod przewodnictwem regenta Iraku Abd al-Ilaha, z udziałem czołowych jordańskich polityków: Taufika Abu al-Hudy i Samira ar-Rifa’iego. Postanowiła ona, że Talal wróci do Ammanu i zostanie koronowany na króla, jednak abdykuje, gdy tylko jego syn Husajn ukończy edukację w Wielkiej Brytanii^[2].

Król Jordanii

Po objęciu tronu Talal zainicjował opracowanie liberalnej konstytucji. Przy jej tworzeniu współpracował z premierem Taufikiem Abu al-Hudą, który z pragmatycznych względów współdziałał z królem, chociaż nie sympatyzował z liberalnymi ideami. Według nowej ustawy zasadniczej władzę miał sprawować rząd złożony z ministrów i odpowiedzialny przed parlamentem, nie przed królem. Król zachowywał natomiast kontrolę nad jordańską dyplomacją, policją, wojskiem i administracją. Konstytucja została ratyfikowana przez parlament 1 stycznia 1952^[3][4].

Wiosną 1952 zdrowie Talala gwałtownie się pogorszyło. Król odmawiał leczenia, zachowywał się w kompromitujący sposób w sytuacjach publicznych. Równocześnie brak oficjalnych informacji o jego chorobie sprawił, że w społeczeństwie pojawiły się teorie spiskowe o tym, że konserwatywni politycy pragną pozbyć się liberalnego władcy^[4]. Obowiązki króla przejęła utworzona przez rząd Abu al-Hudy Rada Tronowa, która bezskutecznie usiłowała przekonać Talala do abdykacji. Rada Tronowa zaczęła obawiać się, że niestabilną sytuację w kraju wykorzysta wojsko do przeprowadzenia przewrotu na wzór niedawnej rewolucji Wolnych Oficerów w Egipcie. Wówczas Taufik Abu al-Huda zgłosił w parlamencie wniosek o uznanie króla za niezdolnego do sprawowania obowiązków z powodu choroby, który został jednomyślnie przyjęty^[4]. Resztę życia Talal spędził w sanatorium w dzielnicy Ortaköy w Stambule^[4].

Rodzina

Był żonaty ze swoją kuzynką Zajn^[1]. Para miała sześcioro dzieci:

• księcia Husajna, od 1952 króla Jordanii
• księcia Muhammada,
• księcia Hasana,
• księcia Muhsina,
• księżniczkę Asmę,
• księżniczkę Basmę^[5].

Przypisy

1. Robins P.: A History of Jordan. Cambridge: Cambridge University Press, 2004, s. 75-77. ISBN 978-0-521-59117-1.
2. Wróblewski B.: Jordania. Warszawa: TRIO, 2011, s. 123-125. ISBN 978-83-7436-276-4.
3. Wróblewski B.: Jordania. Warszawa: TRIO, 2011, s. 125-126. ISBN 978-83-7436-276-4.
4. Robins P.: A History of Jordan. Cambridge: Cambridge University Press, 2004, s. 80-82. ISBN 978-0-521-59117-1.
5. Al-Hashimi Dynasty

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000382705751
• VIAF: 266548762
• LCCN: n89109718
• GND: 119311836
• J9U: 987007580800105171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: biography/Talal
• SNL: Talal_bin_Abdullah
• Catalana: 0065022