T-14

T-14 – rosyjski czołg podstawowy opracowany w 2014 i produkowany w zakładach Urałwagonzawod w Niżnym Tagile. Znany jest pod nazwą Armata (ros. Армата) od nazwy zastosowanej platformy gąsienicowej. Nosi fabryczne oznaczenie „obiekt 148”.

T-14

Dane podstawowe
Państwo	Rosja
Producent	Urałwagonzawod
Typ pojazdu	czołg podstawowy
Załoga	3[1]
Historia
Prototypy	2013[potrzebny przypis]
Produkcja	od 2014
Egzemplarze	20[potrzebny przypis]
Dane techniczne
Silnik	ChTZ 12Н360 (A-85-3A) diesel 1105(1500) KW[2]
Transmisja	8-biegowa, automatyczna
Pancerz	reaktywny, stal 44S-SW-Sz[3]
Masa	48 ton[1]
Osiągi
Prędkość	80–90 km/h[1]
Zasięg pojazdu	>500 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 × armata czołgowa gładkolufowa kal. 125 mm 2A82-1M / 2A83 152 mm[4] i 1-2 karabiny maszynowe kalibru 7,62 mm[5]
Użytkownicy
Rosja

Historia

Prace nad konstrukcją prowadzono po 2000 roku w zakładach Uralskiej Fabryki Pojazdów (Urałwagonzawod) jako część projektu uniwersalnej platformy bojowej Armata^{[potrzebny przypis]}. Podczas projektowania korzystano z doświadczeń uzyskanych przy projektach Czarny Orzeł oraz Obiekt 195, mających swoje początki w latach 80. XX wieku. Celem projektu była budowa uniwersalnej platformy bojowej służącej do opracowania wielu rodzajów pojazdów wojskowych. Po raz pierwszy prototypy rodziny pojazdów zaprezentowano na wystawie Russian Arms Expo w Niżnym Tagile we wrześniu 2013 roku^[6]. Pierwszy prototyp rozpoczął testy dwa miesiące później^{[potrzebny przypis]}

Czołg ten został zaprezentowany po raz pierwszy na paradzie z okazji zwycięstwa w II wojnie światowej 9 maja 2015 roku wraz z pozostałymi pojazdami z rodziny Armata^[7]. O niedopracowaniu czołgu świadczyło, że podczas próby defilady 7 maja jeden z czołgów doznał awarii układu napędowego i próba jego odholowania nie powiodła się^[5]. Pojazd do końca 2016 roku miał przejść państwowe testy i zostać oficjalnie włączonym do rosyjskich sił zbrojnych^{[potrzebny przypis]}. W 2015 r. zapowiedziano, że do 2020 roku miało zostać dostarczonych 2300 sztuk tych pojazdów, natomiast dwa lata później przewidywano już tylko zakup^[8] 100 sztuk. W pierwszym kwartale 2020 wstrzymano prace rozwojowe nad silnikiem czołgu T-14, co przerwało prace nad jego wdrożeniem do bliżej nieokreślonego terminu^[6][9]. 8 października 2022 roku zauważono pojedynczą sztukę T-14^[10] w rejonie miasta Ługańsk podczas inwazji na Ukrainę.

Charakterystyka

Czołg podstawowy T-14 opiera się na gąsienicowym podwoziu projektu Armata. Zastosowany pancerz 44S-SW-Sz został opracowany do zachowywania swoich właściwości w warunkach arktycznych^[11]. Załoga umieszczona jest w wielowarstwowej opancerzonej kapsule odseparowanej od zasobnika z amunicją^{[potrzebny przypis]}. Kierowca zajmuje stanowisko po lewej stronie, dowódca po prawej, a działonowy pośrodku^[5]. Czołg ma zdalnie kontrolowaną bezzałogową wieżę wyposażoną w armatę 2A82-1M kalibru 125 mm z zapasem 45 pocisków. Ponadto w wieży umieszczony jest współosiowy karabin maszynowy. Drugi karabin maszynowy kalibru 7,62 mm umieszczony jest obrotowo na wieży, sprzężony z głowicą obserwacyjną dowódcy^[5]. Początkowo przewidywano, że obok armaty czołg będzie uzbrojony w działko automatyczne 30 mm lub granatnik automatyczny kalibru 57 mm i karabin maszynowy kalibru 12,7 mm, lecz nie zostały ostatecznie zastosowane^[5]. Pojazd posiada zarówno aktywne, jak i pasywne systemy obrony własnej. Wyposażony jest w system radarowy typu AESA działający w paśmie Ka bazującym na rozwiązaniach z samolotu PAK-FA^[12].

Wojna na Ukrainie

W kwietniu 2023 roku czołgi T-14 zostały wysłane w rejon walk na Ukrainie, w maju zaś tego roku weszły do walki z siłami ukraińskimi^[13]. Wobec jednak nasycenia ukraińskiej obrony zachodnimi środkami przeciwpancernymi, i utratą przez Rosję na Ukrainie około 2600 czołgów różnych typów, już do lata tego roku czołgi T-14 zostały wycofane z Ukrainy^[13]. Według wywiadu brytyjskiego, T-14 na Ukrainie były w złym stanie technicznym^[13].

Pozostałe pojazdy z rodziny Armata

• T-15: ciężki opancerzony pojazd piechoty^[14]
• TOS-2: samobieżna wyrzutnia rakiet termobarycznych krótkiego zasięgu^[15]
• 2S35 Koalicja-SW: działo samobieżne kal. 152 mm^[15]
• BREM-T T-16: pojazd ratunkowy^[15]

Zobacz też

• Czarny Orzeł – projekt czołgu poprzedzający T-14

Przypisy

1. Tomas Hirst: Russia just unveiled its new Armata battle tank. Business Insider, 2015-04-21. [dostęp 2015-04-24]. (ang.).
2. Дизельный двигатель 12Н360. [dostęp 2015-04-23].
3. „Армата” против „Леопарда 2" и „Абрамса”. [dostęp 2015-05-08].
4. В интернете выложили фотографии танка нового поколения „Армата” – Российская газета [online], rg.ru [dostęp 2017-11-20].
5. Tomasz Szulc. Nowości moskiewskiej defilady zwycięstwa. „Nowa Technika Wojskowa”. 6/2015, s. 9–12, czerwiec 2015.
6. Mu Xuequan: Russia to reveal newest Armata tanks in 2015. Xinhuanet, 2014-11-18. [dostęp 2015-04-24]. (ang.).
7. Wielka defilada w Moskwie. Rosja pokazuje swoją najnowocześniejszą broń światu. Onet.
8. Putina nie stać na Armatę, „wyborcza.pl” [dostęp 2018-08-01].
9. Tom Porter: Russia: Top secret T-14 Armata tank revealed on film. International Business Times, 2015-03-25. [dostęp 2-015-04-24]. (ang.).zły zapis daty dostępu
10. T-14 Armata In Luhansk: Russia’s Most Capable Tank Finally Deployed For Combat in Ukraine – Reports. Military Watch Magazine.
11. Denis Kungurov: Secret new Russian tank could be deployed to Arctic zones. Russia Beyond The Headlines, 2014-11-14. [dostęp 2015-04-24]. (ang.).
12. New Armata universal combat vehicle platform equipped with radar as the T-50 fighter aircraft.. Army Recognition, 2014-01-26. [dostęp 2015-04-24]. (ang.).
13. Maya Carlin: Russia's T-14 Armata Tank: A Game Changer or Simply a Big Joke?. The National Interest, 1 lutego 2024. [dostęp 2024-02-02]. (ang.).
14. В сети интернет появилось видео тяжелой БМП Т-15 на базе Арматы. [dostęp 2015-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 marca 2015)].
15. Следующий – Т-14. [dostęp 2015-04-23].