Loading AI tools
gatunek rośliny Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Szarłat szorstki (Amaranthus retroflexus) – gatunek rośliny należący do rodziny szarłatowatych.
 Morfologia | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
szarłat szorstki | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Amaranthus retroflexus L. Sp. pl. 2:991. 1753 | |||
| Synonimy | |||
| |||
Pochodzi z południowo-zachodniej Ameryki Północnej oraz z międzyzwrotnikowego obszaru obydwu Ameryk. Rozprzestrzenił się jednak szeroko po świecie i obecnie uznawany jest za gatunek kosmopolityczny. Do Europy został nieświadomie, przypadkowo zawleczony, na przykład wraz z ziemią balastową, ale lokalnie w jego rozprzestrzenieniu we Francji odegrały rolę ogrody botaniczne, w których był uprawiany[3]. W Polsce po raz pierwszy stwierdzono jego występowanie w pierwszej połowie XIX w. na Nizinie Śląskiej. W 1814 r. notowano go już w Opolu i Gdańsku. Obecnie występuje pospolicie na terenie całej Polski. Na rodzime gatunki nie wywiera wpływu[4].
Status gatunku we florze Polski: epekofit[3].
Roślina jednoroczna. Kwitnie od lipca do października. Rośnie na siedliskach ruderalnych i segetalnych. Roślina światłolubna i azotolubna[3]. Preferuje gleby średnie i żyzne, raczej wilgotne. Jest uciążliwym chwastem, głównie w uprawach roślin okopowych, kukurydzy i warzyw[6]. Za próg szkodliwości uważa się już obecność 0,1-0,2 okazów tego chwastu na 1 m². Najważniejsze w zwalczaniu tego chwastu jest zapobieganie wysiewaniu się nasion[7].
Siewka jest kędzierzowato owłosiona. Podliścieniowa łodyżka jest naga i ciemnoczerwona, liścienie lekko pomarszczone, równowąskie z dobrze widocznym nerwem środkowym, górą zielone, na spodniej stronie fioletowo nabiegłe. pierwsze liście jajowate, wycięte na szczycie i podobnie ubarwione jak liścienie, ale z wyraźnie pierzastym użyłkowaniem[7].
Tworzy mieszańce z szarłatem zielonym (Amaranthus x ozanonii Thell i inni[8].
Rośliny mogą być wykorzystywane na sałatkę, starsze stanowią wartościową paszę dla świń. Ziele zawiera garbniki, sole mineralne, ponad 20% białka, 200 mg% witaminy C. Jeszcze bardziej odżywcze są nasiona – zawierają 9% tłuszczu, 19% białka i 41% skrobi.
Młode pędy i liści szarłatów są jadalne w stanie surowym, starsze po ugotowaniu. Oczyszczone z plew nasiona moga być wykorzystywane jako mąka. Nasiona te były ważnym pokarmem wielu plemion indiańskich, między innymi ze szczepów Apaczów i Nawaho. Dodawanie nasion szarłatu do chleba popularyzowała w Polsce Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie[9].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
