Swory (gmina)

Swory – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1809–1954^[2] na Lubelszczyźnie. Siedzibą gminy były Swory.

Swory

gmina wiejska
1919–1954[1]
Państwo	Polska
Województwo	1919–39: lubelskie (II RP) 1945–54: lubelskie
Powiat	1919-23: konstantynowski 1923-39: bialski 1945–54: bialski
Siedziba	Swory
Szczegółowy podział administracyjny (1952)
Liczba gromad 15
brak współrzędnych

Gmina Swory powstała w 1809 roku w Księstwie Warszawskim^[3]. Po podziale Królestwa Polskiego na powiaty i gminy z początkiem 1867 roku gmina Swory weszła w skład w powiatu konstantynowskiego w guberni siedleckiej (w latach 1912–1915 jako część guberni chełmskiej)^[4]. Gmina składała się z 14 wsi: Cełujki, Kownaty, Krasna, Krzymowskie, Makarówka, Pojelce, Franopol, Pólko, Swory, Sycyna, Waśkowólka, Władysławów, Zabłocie, Zawadki i Woroniec^[5].

W 1919 gmina weszła w skład w woj. lubelskiego. 1 kwietnia 1923 roku gminę wyłączono z powiatu konstantynowskiego i przyłączono do powiatu bialskiego^[6].

22 stycznia 1926 część gminy Swory (jej odległą eksklawę na granicy gmin Lubienka i Sitnik, obejmującą kolonię Grabarkę z lasem sworskim) włączono do nowo utworzonej gminy Dubów^[7].

29 listopada 1933 część gminy Swory stanowiąca gromadę Smolne Piece (a właściwie wschodnią część przeciętej wsi Smolne Piece o powierzcni 73,1 ha, położonej w odległej eksklawie gminy Swory) włączono do Sitnik^[8].

Podczas okupacji gmina należała do dystryktu lubelskiego (w Generalnym Gubernatorstwie). Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina Swory składała się z 15 gromad^[9].

Jednostka została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[10]. Z obszaru gminy utworzono Gromadzkie Rady Narodowe w Kownatach, Styrzyńcu i Sworach^[11]. Po reaktywowaniu gmin z dniem 1 stycznia 1973 roku gminy Swory nie przywrócono^[12].

Przypisy

1. Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. lubelskiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
2. do 28 września 1954 roku
3. Dz.P. Księstwa Warszawskiego tom I, s. 227-236
4. Dz.P. Królestwa Polskiego tom 66, s. 279n.
5. Akta gminy Swory - Archiwum Państwowe w Lublinie Oddział w Radzyniu Podlaskim. [dostęp 2008-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
6. Dz.U. z 1923 r. nr 28, poz. 167
7. Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 45
8. Dz.U. z 1933 r. nr 93, poz. 714
9. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
10. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
11. Dz.Urz. WRN w Lublinie Nr 15, poz. 64
12. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312