Subkapitulum

Subkapitulum, infrakapitulum (łac. hypognathum, subcapitulum, infracapitulum) – część gnatosomy niektórych roztoczy.

Gnatosoma z podpisanym subkapitulum

Subkapitulum stanowi brzuszną część gnatosomy^[1], na której położony jest otwór gębowy, nogogłaszczki, wargę górną i wargi boczne^[2]. W jego części środkowej tworzy się rynienkowaty hypostom, który u kleszczy przekształcony jest w ząbkowany aparat kłujący^[1]. Leży tu też rowek hypostomalny^[1][3]. Przednioboczne części subkapitulum wyposażone mogą być w corniculi lub rutellae. U nasady hypostomu występować mogą apofyzy sternalne, które u żukowców wykształcone są w tritosternum^[1]. Przednia krawędź subkapitulum zaopatrzona może być w paralaciniae. U mechowców jego nasada tworzy bródkę (mentum)^[3]. U niektórych Actinotrichida grzbietowa część subkapitulum tworzy szyję^[2].

Subkapitulum powstało ze zrośniętych części koksosternalnych segmentu nogogłaszczkowego^[3][1] i wyewoluowało niezależnie u dręczy i roztoczy właściwych. U niektórych Cheyletoidea i pasożytniczych Myobiidae subkapitulum zlewa się ze styloforem, tworząc kapsułę styloforową. W niektórych grupach Prostigmata subkapitulum lub cała wspomniana kapsuła określane bywają jako rostrum^[3].