Su-47

Su-47 Berkut (oznaczony początkowo S-32 lub S-37) – współczesny rosyjski eksperymentalny samolot myśliwski – demonstrator technologii opracowany w biurze konstrukcyjnym OKB Suchoj. Jego cechą charakterystyczną jest nietypowy układ aerodynamiczny – skrzydła o ujemnym skosie, relatywnie małe usterzenie poziome ogona oraz dodatkowe usterzenie poziome z przodu (canardy).

Su-47

Dane podstawowe
Państwo	ZSRR  Rosja
Producent	Suchoj
Konstruktor	Michaił Pogosjan
Typ	samolot myśliwski
Załoga	1
Historia
Data oblotu	24 września 1997
Liczba egz.	1
Dane techniczne
Napęd	2 × Sołowiow D-30F6
Ciąg	2 × 83,4 kN 2x 142.2 kN (dopalanie)
Wymiary
Rozpiętość	16,7 m
Długość	22,6 m
Wysokość	6,3 m
Powierzchnia nośna	56 m²
Masa
Własna	19 500 kg
Startowa	38 500 kg
Uzbrojenia	8000 kg
Paliwa	12 000 kg
Osiągi
Prędkość maks.	2500 km/h[1]
Prędkość minimalna	220 km/h
Prędkość wznoszenia	230 m/s
Pułap	20 000 m
Zasięg	4000 km (prędkość poddźwiękowa) 1600 km (prędkość ponaddźwiękowa)
Długotrwałość lotu	6,5 h
Dane operacyjne
Liczba miejsc
1
Użytkownicy
Rosja (nie produkowany seryjnie)
Rzuty

Historia

Projekt zapoczątkowany został w roku 1983 jako perspektywiczna modyfikacja myśliwca Su-27 dla rosyjskich sił powietrznych WWS i nazwany S-37 (nie należy mylić z Su-37). Wskutek braków w finansowaniu nie zanotował on znaczących postępów i w zaledwie 5 lat później został najpierw przerwany, a następnie przejęty przez marynarkę wojenną. Ta, widząc w S-37 obiecujący samolot stacjonujący na krążownikach lotniskowcowych nakazała zmianę priorytetów oraz przemianowała go na Su-27KM. Po upadku Związku Radzieckiego program został wstrzymany po raz kolejny, jednakże tym razem biuro konstrukcyjne Suchoja zdecydowało się na dokończenie samolotu własnym nakładem i ostatecznie w roku 1999 zaprezentowała go jako Su-47 „Berkut” podczas moskiewskich targów lotniczych MAKS 1999.

Powstały 4 prototypy maszyny, z czego jeden pozostał nieukończony.

Konstrukcja

Głównym założeniem konstruktorów Su-47 była wysoka manewrowość maszyny przy prędkościach subsonicznych, dająca przewagę w bliskiej walce powietrznej i umożliwiająca uniknięcie rakiet nieprzyjaciela. Zapewnić miał ją szereg rozwiązań charakterystycznych dla okresu w jakim powstawał, podobnie jak jego poprzednik – Su-37 – posiada zarówno ogonowe usterzenie poziome jak i dodatkowe przednie stabilizatory (canardy), planowano także zastosowanie silników AL-41F z wektoryzacją ciągu. To, co zdecydowanie odróżnia go od pozostałych maszyn to ujemny skos skrzydeł. Rozwiązanie to niesie za sobą wiele zalet takich jak:

• zwiększenie siły nośnej
• zmniejszeniu oporu
• poprawa charakterystyk przepadania
• zwiększenie manewrowości i stabilności w zakresie dużych kątów natarcia
• niższa prędkość minimalna
• mniejsze zużycie paliwa (a co za tym idzie wydłużenie zasięgu)

Wadą natomiast jest występowanie znacznych sił skręcających skrzydła, czemu zaradzono częściowo poprzez zastosowanie wytrzymałej struktury z materiałów kompozytowych (ok 13% samolotu wykonane zostało z kompozytów). Pomimo to prędkość maksymalna samolotu musiała zostać ograniczona do 1,6 Ma. Skrzydła wyposażono w klapolotki zajmujące większą część krawędzi spływu oraz niewielkie lotki.

W celu przyśpieszenia i obniżenia kosztów opracowania wiele elementów płatowca, takich jak przednia część kadłuba, część kokpitu wraz z owiewką, podwozie czy usterzenie pionowe zapożyczonych zostało z samolotów Su-27 i Su-33. Stąd też ukończony samolot zbliżony jest do nich swymi rozmiarami. Starano się ograniczyć sygnaturę radarową maszyny (stealth) minimalizując liczbę wystających elementów i połączeń między segmentami (na potrzeby samolotu opracowano nową technikę wytwarzania większych elementów poszycia). Uzbrojenie ukryte miało być w integralnej komorze uzbrojenia w dolnej części kadłuba, otwierającej się jedynie na krótki czas w momencie odpalenia. Ponadto w razie potrzeby przewidywano możliwość wykorzystania 6-8 zewnętrznych węzłów podwieszeń, kosztem zwiększonej wykrywalności. Jako uzbrojenie strzeleckie przewidywano najprawdopodobniej działko 30 mm GSh-30-1 zabudowane wewnątrz kadłuba. Jako samolot doświadczalny nie został on jednak nigdy oficjalnie uzbrojony, nie posiadał także radaru, w jego miejscu znajdowało się jedynie obciążenie symulujące jego obecność. Znaczne rozmiary osłony radioprzezroczystej pozwalają przypuszczać, że planowano zastosowanie radaru o dużej antenie.

W odróżnieniu od samolotów rodziny Su-27 ogon samolotu zamiast jednego „żądła” umieszczonego centralnie między silnikami posiada dwa rozmieszczone symetrycznie po zewnętrznych stronach dysz. Dłuższe z nich (umieszczone po stronie prawej) zawiera spadochron hamujący pozwalający skrócić dobieg maszyny podczas lądowania, krótsze zaś skrywa w sobie radar obserwacji tylnej półsfery.

Kokpit zgodnie z zapewnieniami producenta zaprojektowano mając na względzie przede wszystkim komfort pracy pilota. Do jego dyspozycji oddano duże kolorowe wyświetlacze LCD, umieszczony z prawej strony kabiny joystick o krótkim skoku i tensometryczną przepustnicę (Dźwignie Sterowania Silnikami). Fotel odchylono do tyłu o 30 stopni, co ułatwiać ma znoszenie długotrwałych przeciążeń. Ze względu na zaprojektowaną niestabilność samolotu konieczne było zastosowanie systemu sterowania aktywnego „Fly-by-wire”.

Dalsze wykorzystanie

Projekt Su-47 został ostatecznie zamknięty, jednakże doświadczenia zebrane podczas prac nad nim prowadzonych wykorzystane zostały przy opracowywaniu myśliwca Su-35 oraz w programie myśliwca 5. generacji PAK-FA.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Zobacz też

• Grumman X-29