Steglitz-Zehlendorf

Steglitz-Zehlendorf – szósty okręg administracyjny (Verwaltungsbezirk) Berlina. Liczy 302 523 mieszkańców. Powstał w 2001 z połączenia dwóch okręgów administracyjnych Berlina Zachodniego: Steglitz i Zehlendorfu.

Steglitz-Zehlendorf

Bezirk Steglitz-Zehlendorf

Okręg administracyjny
Herb Flaga
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Berlin
Powierzchnia	102,50 km²
Populacja (30 czerwca 2016) • liczba ludności	302 535
• gęstość	2952 os./km²
Numer kierunkowy	030
Kod pocztowy	12157, 12161, 12163, 12165, 12167, 12169, 12203, 12205, 12207, 12209, 12247, 12249, 14109, 14129, 14163, 14165, 14167, 14169, 14193, 14195
Tablice rejestracyjne	B
Adres urzędu: Kirchstraße 1/3, 14163 Berlin
Plan Steglitz-Zehlendorfu
Położenie na mapie
52°26′N 13°15′E
Strona internetowa

Okręg wraz ze swoimi siedmioma dzielnicami należy do najbogatszych z najwyższą infrastrukturą społeczną. Jest on wyżej w zestawieniu, niż Charlottenburg-Wilmersdorf i Pankow.

W 1920 r. w ramach Ustawy o Wielkim Berlinie został utworzony okręg administracyjny Steglitz-Zehlendorf, który jest dziś trzecim pod względem wielkości w całym Berlinie. Od reformy z 1 stycznia 2001 r. składa się z wcześniejszych dzielnic Steglitz (wraz z jej dzielnicami Lankwitz, Lichterfelde i Steglitz), a także Zehlendorf, w którego skład wchodzą: Dahlem, Nikolassee, Wannsee i Zehlendorf.

Położenie geograficzne i struktura

Od zachodu dzielnica Steglitz-Zehlendorf graniczy ze stolicą landu Brandenburgia – Poczdamem. Na północnym wschodzie z okręgiem Spandau, dalej z Charlottenburg-Wilmersdorf i z Tempelhof-Schöneberg na wschodzie. Od południa graniczy z Kleinmachnow i Teltow, które leżą w powiecie Poczdam-Mittelmark. Szerokość dzielnicy wynosi ponad 19 kilometrów, a długość ponad 9.

W dzielnicy znajdują się zarówno tereny odpoczynkowe, jak i różnego typu mieszkalne i przemysłowe. Tereny odpoczynkowe znajdują się w Wannsee (zachodnia część okręgu), w południowej części Grunewaldu, przy jeziorach Krumme Lanke i Schlachtensee, które w miesiącach letnich są chętnie odwiedzane przez Berlińczyków. Dzielnica Dahlem jest siedzibą wielu instytucji naukowych i Wolnego Uniwersytetu Berlińskiego. W Zehlendorfie występuje wiele terenów mieszkaniowych, a w jego centrum znajduje się mała część handlowa. Na południe od Dahlem znajduje się Lichterfelde, które w swojej północnej części składa się z kolonii willowej i małych centrów handlowych. W Lichterfelde-Süd mieszkania zostały częściowo wybudowane po II wojnie światowej.

Obszary wysunięte najbardziej na wschód mają najbardziej miejską strukturę. Przykładem jest Schloßstraße, która jest ulicą z największym zagęszczeniem sklepów w Berlinie. Służy jako centrum dla południowo-wschodnich dzielnic miasta. Dawna kolonia willowa Südende została całkowicie zniszczona podczas II Wojny Światowej. Ogród Botaniczny i Muzeum Botaniczne Berlin-Dahlem położone są w swoim ścisłym sąsiedztwie w Lichterfelde.

Najbardziej wysunięty na zachód punkt Berlina znajduje się w Wannsee na Haweli, która jest granicą z Brandenburgią.

Gęstość zaludnienia w dzielnicy różni się od miejsca pomiaru. W Steglitz i Lichterfelde, które należą do części miasta z największą liczbą ludności w całym Berlinie, mieszka połowa całej liczby mieszkańców okręgu. Wannsee, największa dzielnica Steglitz-Zehlendorfu (prawie 1/4 powierzchni dzielnicy), jest luźno zasiedlona (tylko 3% mieszkańców dzielnicy).

W Steglitz-Zehlendorf znajduje się wiele osiedli willowych i cechuje się on relatywnie wysokim dochodem przypadającego na jednego mieszkańca. Dodatkowo, w porównaniu do innych okręgów administracyjnych, występuje niski odsetek osób bezrobotnych (10,1% – stan na 30 kwietnia 2013). Dahlem i zalesione części Zehlendorfu, a także te nad jeziorami, należą do miejsc najchętniej wybieranych do zamieszkania, z wyjątkiem centrum. Przeciętny wiek mieszkańca wynosi 46,1 roku (Stan: 31 grudnia 2012) i jest najwyższy wśród wszystkich okręgów w mieście. Dla porównania, najmłodsze społeczeństwo zamieszkuje dzielnicę Friedrichshain-Kreuzberg – średnia wieku 37,3 roku.

Podział administracyjny

Dzielnice w okręgu wraz z podległymi im jednostkami administracyjnymi	Powierzchnia [km²]	Liczba mieszkańców	Liczba mieszkańców na kilometr kwadratowy	Położenie na mapie okręgu
0601 Steglitz Südende	6,79	74 533	10 977
0602 Lichterfelde Lichterfelde West Lichterfelde Ost Lichterfelde Süd	18,22	83 293	4 572
0603 Lankwitz	6,99	42 353	4 572
0604 Zehlendorf Düppel Schlachtensee Schönow Onkel Toms Hütte	18,83	59 732	3 172
0605 Dahlem	8,39	16 678	1 988
0606 Nikolassee Schwanenwerder	19,61	15 941	813
0607 Wannsee Kohlhasenbrück Steinstücken Heckeshorn Am Sandwerder Stolpe	23,68	10 005	423

Demografia

Piramida wieku w okręgu Steglitz-Zehlendorf, 2010 r.

31 grudnia 2015 roku liczba mieszkańców okręgu Steglitz-Zehlendorf wynosiła 302 535 mieszkańców. Ze względu na duży udział w ogólnej powierzchni okręgu (prawie 103 kilometry kwadratowe) obszarów wodnych i zalesionych, a także w większości luźną zabudowę, tego dnia gęstość zaludnienia wyniosła 2952 mieszkańców na kilometr kwadratowy.

Steglitz-Zehlendorf nie jest, w przeciwieństwie do pozostałych okręgów dawnego Berlina Zachodniego, klasycznym miejscem osiedlania się imigrantów. Ich udział w ogólnej liczbie mieszkańców wynosił 31 grudnia 2012 roku 23,7%, przy 11,6% obcokrajowców. Liczba ta jest jednak różna w każdej z dzielnic składających się na okręg. W siedmiu z 33 publicznych szkół podstawowych (niem. Grundschule) udział dzieci pochodzący z rodzin mających tło migracyjne wynosił ponad 40%. W najbardziej miejskiej części okręgu – w Steglitz – prawie 30% ma tło migracyjne. W słabo zaludnionym Wannsee wskaźnik ten wynosi około 17%. Największymi grupami migrantów w okręgu Steglitz-Zehlendorf są osoby z Polski, Turcji, byłej Jugosławii, Zjednoczonych Stanów Ameryki, krajów arabskich i różnych części Afryki oraz Azji. W tych dwóch ostatnich grupach przeważają osoby z Ghany i Nigerii, a także Chin, Korei Południowej i Tajlandii.

Odsetek ludności z tłem migracyjnym (2012)

Udział mieszkańców z tłem migracyjnym	Udział w procentach	Liczba osób z tłem migracyjnym
Niemcy bez tła migracyjnego	76,6	229.318
Niemcy z tłem migracyjnym i obcokrajowcy	23,4	70.139
– Migranci z krajów muzułmańskich (Turcy, mieszkańcy Ligi Państw Arabskich, Irakijczycy itp.)	4,8	14.423
– polscy migranci	3,2	9.572
– migranci z krajów byłej Jugosławii	1,6	4.803
– migranci ze Stanów Zjednoczonych	1,4	4.278
– pozostali (m.in. mieszkańcy dawnego Związku Radzieckiego, Afroniemcy, Grecy, mieszkańcy Dalekiego Wschodu)	12,4	37.063

Zabytki i muzea

Steglitz

Dworek Steglitz

Pędzel Piwny (niem. Bierpinsel)

• Pędzel Piwny (niem. Bierpinsel)

• Dworek Steglitz i Teatr Schlosspark
• Bazylika Rosenkranz
• Lustrzana ściana na Hermann-Ehlers-Platz jako pomnik deportowanych Żydów niemieckich i pamiątka Synagogi w Steglitz

Lichterfelde

• Ogród botaniczny
• Fliegeberg i pomnik Ottona Lilienthala
• Kolonia willowa Lichterfelde-West

Lankwitz

Dwór Correns

• Muzeum Energii
• Dwór Correns (Willa Siemensa)

Zehlendorf

Osiedle Onkel Toms Hütte

• Muzeum Aliantów jako pomnik pamięci o Operacji Vittles i roli Zachodnich Aliantów w izolowanym Berlinie Zachodnim w latach 1945–1994
• Mexikoplatz
• Muzeum wsi Düppel
• Onkel Toms Hütte (Osiedle domów wybudowane w latach 1926–1931)
• Haus am Waldsee (dom wystawowy sztuki współczesnej)

Dahlem

Domäne Dahlem

• Muzeum Botaniczne
• Brücke-Museum poświęcone działalności artystycznej grupy Brücke
• Domäne Dahlem – Plenerowe muzeum rolnictwa
• Muzeum Etnologiczne
• Zamek myśliwski Grunewald – galeria obrazów
• Muzeum Sztuki Azjatyckiej
• Muzeum Kultury Europejskiej
• Biblioteka Filologiczna (zaprojektowana przez lorda Normana Fostera)

Nikolassee

Nowoczesna willa – widok od strony jeziora

• Schwanenwerder (Kolonia willowa na wyspie znajdującej się na Großer Wannsee)
• Miasteczko studenckie Studentendorf Schlachtensee (Narodowe dziedzictwo kulturowe)

Wannsee

• Albrechts Teerofen – zabytkowa część dzielnicy Wannsee
• Most Glienicke
• Großer Wannsee z plażą i kolonią willową Alsen
• Grób Heinricha von Kleista
• Kohlhasenbrück – zabytkowa część dzielnicy Wannsee
• Liebermann-Villa – dziś muzeum sztuki z dziełami malarskimi
• Loggia Alexandra na Böttcherberg
• Dom i kościół Świętych Piotra i Pawła na Nikolskoe
• Park Klein-Glienicke z zamkiem myśliwskim i pałacem Glienicke
• Wyspa Pfaueninsel z zamkiem i budynkami gospodarczymi
• Siemens-Villa, dziś Szpital Immanuela, wraz z parkiem otwartym dla zwiedzających
• Dom Konferencji w Wannsee

Instytucje naukowe

Henry-Ford-Bau – Auditorium Maximum Wolnego Uniwersytetu Berlina

Tajne Archiwum Państwowe Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego

• Wolny Uniwersytet Berliński
• Charité – szpital kliniczny
• Towarzystwo Maxa Plancka
• Niemiecki Instytut Archeologii
• Niemiecki Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową
• Tajne Archiwum Państwowe Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego
• Archiwum Narodowe – Oddział Berlin: Centralne Archiwum czasów Rzeszy Niemieckiej i NRD

Czas okupacji

Cały obecny okręg administracyjny należał po drugiej wojnie światowej, tj. w latach 1945–1990, razem z dzielnicami Tempelhof, Schöneberg, Neukölln i Kreuzberg do sektora amerykańskiego.

Transport

Przez okręg przebiegają linie metra U3 oraz U9.

Współpraca

Miejscowości partnerskie:

• Bad Godesberg, Nadrenia Północna-Westfalia (od 1962)
• Bremerhaven, Brema (od 1965)
• Brøndby, Dania (od 1968)
• Cassino, Włochy (od 1969)
• Charków, Ukraina (od 1990)
• powiat Getynga, Dolna Saksonia (od 1962)
• Hagen, Nadrenia Północna-Westfalia (od 1967)
• Hann. Münden, Dolna Saksonia (od 1962)
• Kazimierz Dolny, Polska (od 1993)
• Kirjat Bialik, Izrael (od 1966)
• Königs Wusterhausen, Brandenburgia (od 1988)
• powiat Lüchow-Dannenberg, Dolna Saksonia (1979)
• Nałęczów, Polska (od 1993)
• Nentershausen, Hesja (od 1966)
• Paryż, Francja (od 1970)
• Poniatowa, Polska (od 1993)
• powiat Rendsburg-Eckernförde, Szlezwik-Holsztyn (od 1964)
• Ronneby, Szwecja (od 1976)
• Sderot, Izrael (od 1975)
• Sochos, Grecja (od 1993)
• Szilvásvárad, Węgry (od 1989)
• powiat Westerwald, Nadrenia-Palatynat (od 1970)

Zobacz też

• Steglitz
• Zehlendorf

Linki zewnętrzne

• Witryna internetowa okręgu Steglitz-Zehlendorf

Kontrola autorytatywna (borough of Berlin):

• VIAF: 241904588
• LCCN: no2015014208
• GND: 7602790-9
• NKC: ge637372