Stefan Skrzypek

Stefan Skrzypek ps. Słowik (ur. 1913 w Łysakowie, zm. 9 sierpnia 1943 pod Borowem) – podoficer zawodowy Wojska Polskiego, oficer Gwardii Ludowej.

Stefan Skrzypek

Słowik

podporucznik
Data i miejsce urodzenia	1913 Łysaków
Data i miejsce śmierci	9 sierpnia 1943 okolice Borowa
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Związek Walki Zbrojnej Armia Krajowa Gwardia Ludowa
Jednostki	Oddział GL im. Jana Kilińskiego
Stanowiska	Dowódca lub zastępca dowódcy oddziału partyzanckiego
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa Wojna obronna

Życiorys

Urodził się w rodzinie chłopskiej w powiecie kraśnickim, przed wojną działał w ZMW "Wici". Przed 1939 został zawodowym podoficerem Wojska Polskiego, walczył w kampanii wrześniowej, z której wrócił do domu z rynsztunkiem bojowym^[1]. Wspólnie ze swoimi kuzynami, min. Władysławem Skrzypkiem (także przedwojennym podoficerem), rozpoczął gromadzenie broni, która została porzucona w terenie. Wspólnie wstąpili do Związku Walki Zbrojnej po tym jak Niemcy dowiedzieli się o ich nielegalnej działalności. W kwietniu 1943 przeszli do Gwardii Ludowej PPR. Skrzypkowie przeszli kurs minerski w podkraśnickim lesie. Po jego ukończeniu Stefan Skrzypek, pod pseudonimem "Słowik", trafił do oddziału GL im. Bartosza Głowackiego (dowodzonego przez swojego kuzyna), jednak już w lipcu został w randze podporucznika skierowany do służby w nowym oddziale GL im. Jana Kilińskiego. Pojawia się tutaj pewna nieścisłość: większość źródeł podaje, że "Słowik" został mianowany dowódcą tego oddziału^[2] jednak artykuł w dwutygodniku Gwardzista z 1943 podał Skrzypka jako zastępcę dowódcy.

Nocą z 8 na 9 sierpnia 1943 oddział ten udał się w rejon wsi Borów, gdzie miał odebrać zrzut broni ze Związku Radzieckiego. Gwardziści natknęli się wtedy na dużo większy oddział partyzancki Narodowych Sił Zbrojnych, którego dowódca Leonard Zub-Zdanowicz podał się za przedstawiciela Armii Krajowej. Partyzanci z oddziału GL zostali przezeń zaproszeni na naradę celem ustalenia strategii wspólnej walki z hitlerowskim okupantem. Na miejscu gwardziści zostali rozbrojeni i związani. Po przesłuchaniu oraz urządzeniu pokazowego sądu, partyzanci oddziału im. Kilińskiego oraz kilku obecnych przy nim chłopów (prócz czterech partyzantów i jednego cywila, którzy zdołali uciec) zostali zamordowani przez NSZ^[3].

Kontrowersje związane z przynależnością organizacyjną

Stanisław Pawłowski ps. "Kuropatwa", jeden z nielicznych gwardzistów, którzy przeżyli mord pod Borowem, uważał, że "Słowik" wydał swoich podkomendnych "Zębowi" oraz że był on agentem NSZ w szeregach GL.

[...]Przyszedł były policjant Janczyński z Kraśnika. Kiedy jego zobaczyłem, sądziłem, że przyjdzie mi z pomocą, gdyż mnie znał. Janczyński zapytał, który to jest "Kuropatwa". Ja zgłosiłem się. Kazał mnie rozwiązać i powiedział, że wypali mi w łeb za to, że należę do komunistów, że nie wiem, jakie są inne organizacje. Po tym związali mnie z powrotem i kazali się położyć. "Słowik" siedział razem z nimi, palił papierosy i śmiał się, jak nas męczyli. NSZ-owcy kazali wstać, obrócić się plecami do siebie, powiązali nas po dwóch razem i kazali iść na sąd. Pierwszą dwójkę poprowadzili, a po chwili dało się słyszeć strzały[...] Po około 20 minutach zabrali drugą dwójkę, po czym również było słyszeć strzały[...] Po około 50 m zobaczyliśmy czterech naszych chłopców zabitych. W tym czasie usłyszałem strzały i Kiełbiński upadł na mnie zabity. Ja go zrzuciłem z siebie i zacząłem uciekać. Dla mnie musiał być niewypał, gdyż też bym zginął. Uciekałem lasem ze sto metrów, po czym skręciłem w lewo w gęsty zagajnik. Cały czas NSZ-owcy strzelali za mną[...] Co się stało ze "Słowikiem", nie wiem. Z jego zachowania podczas mordu wynikało, że to on nas wydał w ręce NSZ[...]^[3]

Awanse

• starszy sierżant - przed wojną
• podporucznik - 1943