Stefan Potocki (wojewoda bracławski)

Stefan Potocki herbu Pilawa (ur. 2 marca 1568, zm. 5 marca 1631) – wojewoda bracławski, starosta feliński, starosta lityński w 1619 roku^[2], starosta kamieniecki pisarz polny koronny, generał podolski, rotmistrz wojska powiatowego ziemi halickiej w 1618 roku^[3].

Ten artykuł dotyczy wojewody bracławskiego. Zobacz też: Inne osoby o tym imieniu i nazwisku.

Stefan Potocki

Pilawa Złota
Rodzina	Potoccy herbu Pilawa
Data urodzenia	2 marca 1568
Data śmierci	5 marca 1631
Ojciec	Mikołaj Potocki
Matka	Anna Czermińska
Żona	Maria Amalia Mohylanka
Dzieci	z Marią Amalią Mohylanką: Katarzyna Potocka[1] Anna Potocka Piotr Potocki Paweł Potocki Janusz Potocki Zofia Potocka Dominik Potocki[potrzebny przypis]

Wywód genealogiczny

4. Jakub Potocki
			2. Mikołaj Potocki
5. Katarzyna Jemielnicka
						1. Stefan Potocki
6. Andrzej Czermiński
			3. Anna Czermińska[4]
7.

Życiorys

Syn Mikołaja – dworzanina i rotmistrza królewskiego, brat: Andrzeja kasztelana kamienieckiego, Jakuba wojewody bracławskiego i Jana wojewody bracławskiego. Posiadał majątki ziemskie: Złoty Potok, Buczacz i Czortków. Od 1599 roku rotmistrz królewski, później pisarz polny koronny od 1612 i wojewoda bracławski od 1628.

Był też generałem ziem podolskich. W 1600 był posłem na sejm^[5]. W 1607 zorganizował za zezwoleniem królewskim wyprawę do Mołdawii, która po śmierci ojca jego żony Marii, Jeremiego Mohyły (zm. 1606) oraz jego brata Szymona, hospodarów mołdawskich, osadziła na tronie jej brata, Konstantego Mohyłę. Gdy ten został powtórnie wygnany, w 1612 wyprawił się ponownie do Mołdawii, jednak został pokonany przez Turków w bitwie pod Sasowym Rogiem i znalazł się w niewoli tureckiej, zaś oddziały tatarskie w odwecie spustoszyły południowe pogranicze Rzeczypospolitej. Z niewoli powrócił dopiero po kilku latach.

16 czerwca 1608 r. Stefan Potocki podarował Dominikanom miejsce na budowę kościoła i klasztoru w Potoku Złotym^[6]. Był właścicielem m.in. Gwoźdzca^[7].

Został pochowany w Potoku Złotym^[8] (w fundowanym przez niego kościele Narodzenia Najświętszej Panny Marii i św. Szczepana Pierwszego Męczennika w Potoku Złotym^[9]).

Zobacz też

• Potoccy herbu Pilawa
• chorągiew husarska koronna Stefana Potockiego

Przypisy

1. 29 listopada 1634 ofiarowała 200 złp na odprawienie 16 mszy w kościele oo. dominikanów w Podkamieniu → Zob. Sadok Barącz. Dzieje klasztoru WW. OO. Dominikanów w Podkamieniu, Tarnopol : drukarnia J. Pawłowskiego 1870, s. 24-25.
2. w tym roku uzyskał dożywocie na starostwo lityńskie, Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 326.
3. Dariusz Kupisz, Wojska powiatowe samorządów Małopolski i Rusi Czerwonej w latach 1572 – 1717, Lublin 2008, s. 420.
4. czasem Czerwińska → Zob. Leon Potocki: Urywek ze wspomnień pierwszej mojej młodości. Poznań, 1876, s. 12.
5. Andrzej Radman, Marek Ferenc, Rejestr senatorów i posłów na sejmie walnym warszawskim 9 lutego - 21 marca 1600 r., [w:] Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. MCCLXVII – 2004, Prace Historyczne, z. 131, s. 100.
6. Tomasz Henryk Skrzypecki: Potok Złoty na tle historii polskich kresów południowo-wschodnich, s. 20.
7. Thomae Pirawski relatio status Almae Archidioecesis Leopoliensis : accedunt testamenta eiusdem Th. Pirawski et Ioannis Zamoiscii, archiepiscopi leopoliensis. Leopoli : Sumptibus Societatis Historicae, drukarnia Wł. Łozińskiego, 1893, s. 150.
8. Sadok Barącz: Pamiątki buczackie. Lwów: Drukarnia Gazety Narodowej, 1882, s. 52.
9. Tomasz Zaucha: Kościół parafialny p.w. Narodzenia Najśw. Panny Marii i Św. Szczepana pierwszego męczennika w Potoku Złotym. [W:] Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. Cz. 1 : Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. Kraków: wyd. «Antykwa», drukarnia «Skleniarz», 2010. ISBN 978-83-89273-79-6.

Bibliografia

• Andrzej Lipski: Potocki Stefan h. Pilawa (ok. 1568—1631). W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXVIII/1, zeszyt 116. Wrocław — Warszawa — Kraków — Gdańsk — Łódź : Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1983, 1—176 s, s. 173—176.
• Władysław Łoziński: Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku. T. 2. Lwów : nakładem księgarni H. Altenberga 1904. [dostęp 2018-06-25]
• Kasper Niesiecki: Korona Polska przy Złotey Wolności Starożytnemi Wszystkich Kathedr, Prowincyi y Rycerstwa Kleynotami Heroicznym Męstwem y odwagą… T. III. Lwów: Wyd. drukarnia Collegium Lwowskiego Societatis Jesu, 1740, s. 702—703.

Linki zewnętrzne

• Genealogia polskich rodzin arystokratycznych.
• Stefan Potocki h. Pilawa (Złota) (ID: 5.731.272). [dostęp 2017-06-30]

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 7464151778234118130003
• PLWABN: 9810617497805606