Statut Kazimierza IV Jagiellończyka

Statut Kazimierza IV Jagiellończyka, inaczej Sudiebnik 1468 – pierwszy litewski kodeks nadany przez Kazimierza IV Jagiellończyka 29 lutego 1468 r. Zapoczątkował kodyfikację prawa litewskiego kontynuowaną w Statutach Litewskich.

Składał się z 24 artykułów. Regulował cztery kwestie prawne.

• Przestępstwa chłopów. Konieczność tych regulacji wynikała z postępującego w XV w. przekształcania wolnych chłopów w ludność zależną.
• Spory o ziemię. Zakazywał „zajazdów” ustanawiając jednocześnie procedury sądowe rozstrzygania tych sporów.
• Zakazywał przywłaszczania rzeczy znalezionych oraz udzielania schronienia zbiegłym ludziom niewolnym.
• Ustanawiał kary za szkody powstałe wskutek nieutrzymywania w należytym stanie dróg i mostów.

W Sudiebniku Kazimierza Jagiellończyka znalazła się po raz pierwszy w prawie litewskim definicja przestępstwa jako złamania prawa. Zniesiona została możliwość wykupu od kary śmierci.
Pomimo szczątkowego charakteru regulacji, Sudiebnik 1468 ma ogromne znaczenie dla budowania porządku prawnego w Wielkim Księstwie Litewskim. Dał początek kodyfikacjom (Statuty Litewskie), które doprowadziły system prawa litewskiego do pełnego i nowoczesnego uregulowania, stanowiącego wzór dla państw sąsiednich, również dla Polski.

Zobacz też

• Sudiebnik Iwana III
• Sudiebnik Iwana IV

Linki zewnętrzne

• Tekst oryginalny z tłumaczeniem i komentarzem: „Statut Kazimierza Jagiellończyka, pomnik naydawnieyszych uchwał litewskich z XV wieku wynaleziony i drukiem ogłoszony, staraniem Ignacego Daniłowicza, profesora w Cesarskim Uniwersytecie Charkowskim”, Ignacy Daniłowicz, Wilno 1826
• Zbiór Praw Litewskich od roku 1389 do roku 1529 tudzież rozprawy sejmowe o tychże prawach od roku 1544 do roku 1563, Tytus Działyński Poznań 1841
• Tekst oryginalny w portalu Iura - Źródła prawa dawnego. iura.uj.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-08)].
• Polska transliteracja tekstu oryginalnego w portalu Iura - Źródła prawa dawnego. iura.uj.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-08)].
• Polskie tłumaczenie w portalu Iura - Źródła prawa dawnego. iura.uj.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-08)].

Bibliografia

• Juliusz Bardach, Studia z ustroju i prawa Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV-XVII w., Warszawa 1970