Starka

Starka – tradycyjna, wytrawna wódka^[1] żytnia, produkowana głównie w Polsce, Rosji, na Białorusi i Litwie^[2].

Zobacz też: inne znaczenia.

starka

wódka
Polska dziesięcioletnia Starka (producent: Polmos Szczecin)
Rodzaj	tradycyjna, wytrawna
Miejsce powstania	Polska, Białoruś, Rosja, Litwa
Producent	Polmos, Stumbras
Strona internetowa

Produkcja

Współcześnie wytwarzana jest ze spirytusu nierektyfikowanego otrzymanego po fermentacji żyta, dojrzewającego w wiekowych dębowych beczkach z niewielkimi dodatkami liści lipowych lub jabłoniowych. Proces produkcji podobny jest do tego stosowanego w przypadku whisky, upodobniając ją do irlandzkiej żytniówki (rye)^[3], koniaków czy burbonów, z różnicą wynikającą z  rodzaju użytego surowca - żyta.^[4] Sprzedawana w dużej różnorodności, gdzie największą różnicą jest długość okresu leżakowania, który wynosi od trzech do kilkudziesięciu lat^[1].

Współcześnie jedynym producentem starki w Polsce jest Szczecińska Fabryka Wódek „Starka”, w upadłości z dnia 13 marca 2023 r.^[5] Najstarsza starka z jej oferty została zamknięta w beczce w 1947 roku (78 lat temu)^[6], a najmłodsze mają kilka lat^[7]. Im wódka jest starsza, tym jej barwa intensywniejsza^[7].

Historia

Starka znana była w Polsce, Białorusi i na Litwie co najmniej od XV wieku^[2]. Przepis na starkę, według Michała Kryspina Pawlikowskiego, jest prosty: bierze się nową beczkę dębową, napełnia spirytusem nieoczyszczonym i pozostawia w spokoju na okres mniej więcej jednego pokolenia, czas płynie i w beczce dzieją się dziwne rzeczy.^[8] Tradycyjnie po narodzinach pierworodnego syna - żytni spirytus nieoczyszczony - zamykano w dębowej beczce, (w której bukiet kształtował się w wyniku długoletniego procesu chemicznego)^[9] i otwierano ją na jego wesele^[10].

W literaturze określana geniuszem miejsca i czasu^[11].

Produkcję starki w Szczecinie rozpoczęto w 1947, a pierwsze półlitrowe pięciolatki zaczęto sprzedawać w 1952^[7].

Konkurentem Starki na początku XXI wieku była wódka Kasztelańska z Polmosu Józefów (18- i 30-letnia), wcześniej Starka Krakowska, Starka Koneser, czy też żytnie starzone wódki: Starkus, CARPATIA VINTAGE^[12][13][14].

Po sprzedaży upadłego Polmosu Szczecin produkcję starki przejęła Szczecińska Wytwórnia Wódek „Starka”^[15][16], z prawami ochronnymi znaków towarowych „Starka”^[17].