Stara Uszyca

Stara Uszyca (ukr. Стара Ушиця, Stara Uszycia) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie chmielnickim, w rejonie kamienieckim. W 2001 roku liczyło ok. 2,5 tys. mieszkańców^[1].

Stara Uszyca

Herb
Państwo	Ukraina
Obwód	chmielnicki
Rejon	kamieniecki
Powierzchnia	5,07 km²
Populacja (2001) • liczba ludności • gęstość	2492 492 os./km²
Nr kierunkowy	+380 3849
Kod pocztowy	32385
Położenie na mapie obwodu chmielnickiego Stara Uszyca
Położenie na mapie Ukrainy Stara Uszyca
48°35′48″N 27°04′25″E
Strona internetowa

Miejscowość leży na terytorium Parku Narodowego „Podolskie Tołtry”, niedaleko ujścia rzeki Uszycy do Dniestru.

W miejscowości znajduje się sanatorium dziecięce „Dnister”.

Niedaleko (koło wsi Bakota) znajduje się monaster św. Michała Archanioła (XII–XIV ww.), wycięty w skale wapiennej.

Historia

Miejscowość pochodzi przynajmniej z XII wieku^[2]. Pierwsza wzmianka o Uszycy pochodzi z ruskiego latopisu z 1144 roku, kiedy Izasław Dawidowicz zagarnął w swoje posiadanie miejscowość, która należała podówczas do księcia halickiego Włodzimierza^[3]. W 1240 roku została spustoszona przez Tatarów. Po przyłączeniu do Polski należała do dóbr koronnych. Po II rozbiorze Polski znalazła się w granicach Rosji. W 1795 roku otrzymała status miasta powiatowego namiestnictwa podolskiego^[3]. W 1796 roku nadano miastu herb^[2]. W 1826 roku siedzibę powiatu przeniesiono do Letniowców przemianowanych na Nową Uszycę, wobe czego Uszyca otrzymała wówczas nazwę Stara Uszyca^[3]. Do 1917 roku znajdowała się tu rezydencja rosyjskiego rodu szlacheckiego Gagarinów. Jedna z księżniczek opublikowała na emigracji swoje wspomnienia zawierające opis okolic Uszycy. Pierwsza droga bita do Kamieńca została zbudowana dopiero w 1914 roku przez armię austriacką.

Podczas okupacji hitlerowskiej, 23 czerwca 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 900 osób. W lecie 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali na miejscu a część wywieźli do getta w Kamieńcu Podolskim^[4].

W 1979 roku miejscowość otrzymała status osiedla typu miejskiego^[1]. Po budowie sztucznego jeziora na Dniestrze w latach 80. XX wieku Stara Uszyca została zatopiona wraz z cerkwią i cmentarzem, a mieszkańców przeniesiono do nowo wybudowanego osiedla na wzgórzu, kilkaset metrów na północny zachód od zatopionej miejscowości.

Przypisy

1. смт Стара Ушиця, Хмельницька область, Кам'янець-Подільський район. Офіційний портал Верховної Ради України. [dostęp 2014-07-23]. (ukr.).
2. Uszyca Stara, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 858.
3. Старая Ушица. Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона. — С.-Пб.: Брокгауз-Ефрон. 1890—1907. [dostęp 2014-07-23]. (ros.).
4. Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1474.

Na mapie z 1910 r.