Stanisław Dygat

Stanisław Ludwik Dygat (ur. 5 grudnia 1914 w Warszawie, zm. 29 stycznia 1978 tamże) – polski autor powieści i opowiadań, felietonista, dramaturg oraz scenarzysta filmowy.

Ten artykuł dotyczy powieściopisarza. Zobacz też: Inne osoby o tym imieniu i nazwisku.

Stanisław Dygat

Imię i nazwisko	Stanisław Ludwik Dygat
Data i miejsce urodzenia	5 grudnia 1914 Warszawa
Data i miejsce śmierci	29 stycznia 1978 Warszawa
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	literatura piękna
Ważne dzieła
Jezioro Bodeńskie Pożegnania Podróż
Odznaczenia

W swojej twórczości polemizował z polską tradycją romantyczną. Jest w polskiej prozie powojennej jednym z przedstawicieli nurtu prześmiewczo-rozrachunkowego.

Życiorys

Był wnukiem powstańca 1863 Ludwika Dygata i synem architekta Antoniego Dygata. Ukończył Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Reja w Warszawie^[1]. Studiował architekturę i filozofię.

Współpracował z pismami: „Kuźnica”, „Twórczość” i „Przegląd Kulturalny”. Zadebiutował w 1946 powieścią Jezioro Bodeńskie, w której można odnaleźć autobiograficzną inspirację (w 1939 Dygat z uwagi na francuskie obywatelstwo został internowany w obozie dla cudzoziemców nad Jeziorem Bodeńskim), a stanowiącą swoisty rozrachunek z Polską przedwojenną. Powieść ta została w 1986 przeniesiona na ekran przez Janusza Zaorskiego. Sfilmowano również kolejną powieść Dygata, której tematem są przemiany ustrojowe w powojennej Polsce – wydane w 1948 Pożegnania (1958, reż. Wojciech Jerzy Has). W 1967 Janusz Morgenstern nakręcił film Jowita, ekranizację powieści Dygata pt. Disneyland.

Był kierownikiem literackim w gdańskim Teatrze Wybrzeże^[2].

Zajmował się twórczością przekładową, przetłumaczył na język polski m.in. Wieczór Trzech Króli (1951)^[3] Williama Shakespeare'a oraz Króla Edypa Sofoklesa.

Był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej^[4], z której wystąpił w listopadzie 1957 w proteście przeciwko odmówieniu przez władze zgody na wydawanie miesięcznika „Europa”. W styczniu 1976 był jednym z sygnatariuszy Memoriału 101, skierowanego do Komisji Sejmowej przeciwko planowanym zmianom w konstytucji^[5].

Jeden z parków warszawskiego Mokotowa nosi od 2009 imię Stanisława Dygata (Park Stanisława Dygata w Warszawie). Imię Dygata nosi również jedna z ulic warszawskiego Żoliborza i jedna z ulic w Malborku.

Życie prywatne

Był w związku małżeńskim z Władysławą Nawrocką i Kaliną Jędrusik^[6]. Z pierwszą żoną miał córkę Magdę^[6], która napisała wspomnienia o ojcu w książce Rozstania. Jego siostra Maria Danuta Lutosławska (wcześniej Bogusławska), z domu Dygat, była żoną polskiego kompozytora Witolda Lutosławskiego.

Zmarł na atak serca^[7][8]. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (aleja zasłużonych, grób 100)^[9].

Grób Stanisława Dygata i Kaliny Jędrusik na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski^[10]
• Złoty Krzyż Zasługi (1939)^[11]

Wybrana twórczość

Powieści

• 1946 – Jezioro Bodeńskie
• 1948 – Pożegnania
• 1958 – Podróż
• 1965 – Disneyland
• 1968 – Karnawał
• 1973 – Dworzec w Monachium

Opowiadania i felietony

• 1949 – Pola elizejskie
• 1957 – Słotne wieczory
• 1958 – Różowy kajecik
• 1959 – Rozmyślania przy goleniu
• 1973 – W cieniu Brooklynu
• 1979 – Kołonotatnik
• 1983 – Gucin

Dramaty

• 1946 – Zamach (wraz z Tadeuszem Brezą)
• 1950 – Nowy Świętoszek (wraz z Janem Kottem)

Ekranizacje

Z tym tematem związana jest kategoria: Filmowe adaptacje utworów Stanisława Dygata.