Spermacjum

Spermacjum^[1] – nieuwiciona gameta męska. W odróżnieniu od typowych plemników, nie mając wici, spermacja nie są zdolne do aktywnego ruchu lub mogą w niewielkim zakresie wykonywać ruchy pełzakowate lub ślizgowe^[2]. U krasnorostów spermacja wytwarzane są w plemniach (zwykle na końcu nici). Po uwolnieniu do wody wydzielają poza komórkę polisacharydy, tworząc wypustki ułatwiające dryfowanie i przyleganie do włostka gamety żeńskiej (karpogonium)^[3].

Spermacja uwalniające się ze spermogonium u rdzy zbożowej. Zdjęcie mikroskopowe

Niekiedy spermacjami określa się również nieruchliwe gamety męskie grzybów z grupy zarodników konidialnych, mimo że wytwarzane są przez grzybnie obu płci^[1]. Tego typu spermacja występują np. u przedstawicieli podstawczaków należących do rzędu rdzowców (Pucciniales). Przy tym ujęciu spermacja są rodzajem pykniospor. Np. u rdzy zbożowej (Puccinia graminis) wytwarzane one są na liściach berberysu w pyknidiach (zwanych tutaj spermogoniami). Mogą łączyć się ze spermacjami lub (dużo częściej) ze strzępkami grzybni odmiennego typu płciowego^[4]. Roznoszone są przez owady zwabione nektarem wydzielanym przez spermacja^[5].

Przypisy

1. Richard Harder: Systematyka. W: Botanika: podręcznik dla szkół wyższych. Eduard Strasburger (red.). Wyd. 2 pol. według 28 oryg. Warszawa: PWRiL, 1967, s. 581-585, 641, 665.
2. Stefan Gumiński: Fizjologia glonów i sinic. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1990, s. 141–143. ISBN 83-229-0372-3.
3. Susan H. Brawley, Ladd E. Johnson. Gametogenesis, gametes and zygotes: An ecological perspective on sexual reproduction in the algae. „British Phycological Journal”. 27 (3), s. 233-252. Taylor & Francis. (ang.).
4. Janusz Błaszkowski, Mariusz Tadych, Tadeusz Madej, Przewodnik do ćwiczeń z fitopatologii, Szczecin: Wyd AR w Szczecinie, 1999, ISBN 83-87327-23-9
5. Edmund Malinowski: Anatomia roślin. Warszawa: PWN, 1966. Brak numerów stron w książce