Somoni

Somoni (tadż. сомонӣ) – podstawowa jednostka monetarna w Tadżykistanie, dzieli się na 100 diramów^[2][3]. Nazwana na cześć tadżyckiego bohatera narodowego Ismaila I Samanidy.

Somoni

5 somoni
Kod ISO 4217	TJS
Symbol	SM, с., смн., сом.
Państwo	Tadżykistan
Bank centralny	Narodowy Bank Tadżykistanu
Poziom inflacji	8% w 2016[1]
Podział	1 somoni = 100 diramów
Banknoty	1, 5, 20, 50 diramów 1, 3, 5, 10, 20, 50, 100, 200 i 500 somoni
Monety	1, 2, 5, 10, 20, 25, 50 diramów 1, 3, 5 somoni

30 października 2000 roku somoni zastąpiło dotychczasową jednostkę rozliczeniową, stosowaną w Tadżykistanie – rubla tadżyckiego, według przelicznika 1 somoni za 1000 rubli tadżyckich. Wymiana trwała do 1 kwietnia 2001 roku.

Monety

Seria 2001-2018

Seria 2001-2018[4]
Grafika		Wartość	Parametry			Opis		Data		Mennica
Rewers	Awers		Średnica	Grubość	Masa	Rant	Rysunek	Wybicia	Wprowadzenia
		5 diramów	16,55 mm	1,4 mm	2,05 g	gładki	7 gwiazd Tadżykistanu, „ҷумҳурии Тоҷикистон”	2001	9 marca 2001	Mennica Petersburska
								2006	2006
		10 diramów	17,55 mm	1,5 mm	2,45 g			2001	9 marca 2001
								2006	2006
		20 diramów	18,55 mm	1,5 mm	2,75 g			2001	9 marca 2001
								2006	2006
		25 diramów	19,05 mm	1,4 mm	2,8 g			2001	9 marca 2001
								2006	2006
				1,45 mm	2,75 g			2010	2010
		50 diramów	21,05 mm	1,5 mm	3,65 g			2001	9 marca 2001
								2006	2006
					3,45 g			2010	2010
		1 somoni	23,95 mm	1,65 mm	5,2 g	ząbkowany/gładki	Ismail Samani, „ҷумҳурии Тоҷикистон”	2001	9 marca 2001
		3 somoni	25,5 mm	1,8 mm	6,3 g	litery	Godło, „ҷумҳурии Тоҷикистон”	2001	9 marca 2001
		5 somoni	26,45 mm	1,95 mm	7 g	sekcje ząbkowane/gładkie i gwiazdy	Abuabdullo Rudaki, „ҷумҳурии Тоҷикистон”	2001	9 marca 2001

Seria 2011-

Seria 2011-[5][6]
Grafika		Wartość	Parametry			Rant	Data		Mennica
Rewers	Awers		Średnica	Grubość	Masa		Wybicia	Wprowadzenia
		1 diram	14,5 mm	1,2 mm	1,3 g	gładki	2011	2 lutego 2013	Mennica Kazachstańska
		2 diramy	16 mm		1,6 g		2011
		5 diramów	18 mm		2 g		2011	15 czerwca 2012
							2015	28 maja 2015
							2017	2017
		10 diramów	20,5 mm	1,4 mm	3 g		2011	15 czerwca 2012
							2015	28 maja 2015
							2017	2017
							2018	30 czerwca 2018
		20 diramów	23,5 mm	1,6 mm	4,5 g	ząbkowany	2011	15 czerwca 2012
							2015	28 maja 2015
							2017	2017
							2018	30 czerwca 2018
		50 diramów	26 mm		5,5 g		2011	15 czerwca 2012
							2015	28 maja 2015
							2017	2017
							2018	30 czerwca 2018
		1 somoni	27 mm	1,4 mm	5,2 g		2011	15 czerwca 2012
							2017	2017
			24,55 mm	1,6 mm	5,8 g		2018	30 czerwca 2018	Mennica Petersburska
		3 somoni	25,5 mm	1,65 mm	6,35 g	litery, znaki, liczby
		5 somoni	26,5 mm	1,7 mm	7 g	ząbkowany /gładki

Monety okolicznościowe

Osobny artykuł: Monety okolicznościowe Tadżykistanu.

W listopadzie 2004 r. wyemitowano pierwsze monety kolekcjonerskie Tadżykistanu, o nominałach 1, 3 i 5 somoni^[7].

Monety kolekcjonerskie

Są wybijane od 2004 r., wykonane ze srebra i złota^[8].

Banknoty

Banknoty z emisji 1999

Banknoty o nominałach 1, 5, 20, 50 diramów, oraz 1, 5, 10, 20, 50, 100 somoni zostały wydane 30 października 2000 r., z dekretu Prezydenta Republiki Tadżykistanu nr. 415 z dnia 26 października 2000 r^[7]. Banknoty o najniższych nominałach zostały wydrukowane przez niemiecką drukarnię Giesecke und Devrient^[9], banknoty o wyższych nominałach zostały wydrukowane w moskiewskiej drukarni Goznak.

Każdy banknot został wydrukowany w 100% z papieru z włókien bawełnianych, które zawierają bezbarwne nici zabezpieczające świecące pod wpływem promieni ultrafioletowych, w kolorach kolor czerwonym, zielonym i niebieskim^[10].

Banknoty diramowe ze względu na niską wartość są stale zastępowane monetami^[11][12].

Awers	Rewers	Nominał	Wymiary (mm)	Kolor	Opis Awers	Opis Rewers	Data druku	Data wprowadzenia
		1 diram	100 × 60	brązowy	Tadżycki Teatr Opery i Baletu	Krajobraz górski	1999	30 października 2000
		5 diramów		niebieski	Pałac Kultury Arbob	Mauzoleum w Cziluczorczaszma
		20 diramów		zielony	Sala konferencyjna Narodowego Banku Tadżykistanu	Krajobraz górski
		50 diramów		fioletowy	Ismail Samani	Dolina górska
		1 somoni	141 × 65	zielony	Mirzo Tursunzoda	Budynek Narodowego Banku Tadżykistanu
		5 somoni	147 × 65	niebieski	Sadriddin Ajni	Mauzoleum Abu Abdullah Rudaki w Pandżakent
		10 somoni	150 × 65	pomarańczowy czerwony	Mir Sajid Ali Hamadoni	Mauzoleum Mir Said Alii Hamadoni w Kulab
		20 somoni	153 × 65	brązowy niebieski	Awicenna	Twierdza w Hisarze
		50 somoni	156 × 65	niebieski zielony	Bobodżan Gafurow	Herbaciarnia Sino w dystrykcie Isfara
		100 somoni	159 × 68	brązowy niebieski	Ismail	Pałac prezydenta w Duszanbe

Banknoty z emisji 2010

10 września 2010 roku zostały wydrukowane nowe banknoty o nowych nominałach 3, 200 i 500 somoni^[13] z okazji 19. rocznicy odzyskania niepodległości. Zostały one wydrukowane z nowymi zabezpieczeniami. Celem wpuszczenia nowych banknotów było wzmocnienie systemu monetarnego i finansowego w Tadżykistanie^[12]. Banknot 500 somoni jest pierwszym banknotem hybrydowym w Tadżykistanie.

Awers	Rewers	Nominał	Wymiary (mm)	Kolory	Opis Awers	Opis Rewers	Data druku	Data wprowadzenia
		3 somoni	141 × 65	magenta	Szirinszoh Szohtemur	Budynek parlamentu Tadżykistanu	2010	10 września 2010
		200 somoni	159 × 68	brązowy żółty niebieski	Machsum Nusratullo	Biblioteka Narodowa Tadżykistanu
		500 somoni	162 × 71	niebieski żółty	Rudaki	Pałac prezydencki w Duszanbe

Zmodernizowane banknoty

W latach 2013–2018 zmodernizowano w niezmienionej grafice banknoty o nominałach 5, 10, 20, 50, 100 i 500 somoni dodając ulepszone zabezpieczenia i dodając hologram na najniższych nominałach banknotów.

Banknot 1000 somoni

W 2016 roku Narodowy Bank Tadżykistanu rozważał na wprowadzeniu nowego obiegowego banknotu o nominale 1000 somoni, na którym miałby się znajdować wizerunek prezydenta Emomali Rahmona. Pomysł na wybór wizerunku zaproponował Hasanboi Asadow, nauczyciel szkoły średniej z Isfara. Pierwsze pomysły na nowy banknot rozpoczęły się w 2015 r^[14].