Sobór Trójcy Świętej we Wiaźmie

Sobór Trójcy Świętej – prawosławny sobór we Wiaźmie, katedra eparchii wiaziemskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.

Sobór Trójcy Świętej

Свято-Троицкий собор

nr rej. 6710051000
sobór katedralny
Widok ogólny
Państwo	Rosja
Obwód	smoleński
Miejscowość	Wiaźma
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Eparchia	wiaziemska
Wezwanie	Trójcy Świętej
Wspomnienie liturgiczne	Święto Trójcy Świętej (niedziela Pięćdziesiątnicy)
Historia Data rozpoczęcia budowy 1674 Data zakończenia budowy 1676 Data zamknięcia 1929 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna Data reaktywacji 1941 Fundator Michał I
Dane świątyni Styl ruski Świątynia • materiał bud. • cegła Wieża kościelna • liczba wież 1 Kopuła • liczba kopuł 6 Dzwonnica • typ dzwonnicy przystawiona
Położenie na mapie Rosji Sobór Trójcy Świętej
Położenie na mapie obwodu smoleńskiego Sobór Trójcy Świętej
55°12′43,7″N 34°17′13,4″E
Strona internetowa

Wnętrze soboru

Historia

Sobór znajduje się w historycznym centrum miasta, na Wzgórzu Soborowym, na miejscu średniowiecznego grodziska. Pierwsza cerkiew na tym miejscu powstała przed 1015. Była to świątynia drewniana, której patronem był św. Mikołaj. W 1239, gdy Wiaźma stała się centrum udzielnego księstwa, uzyskała status soboru. W 1409 pochowano w nim księcia wiaziemskiego Symeona, zamordowanego przez księcia smoleńskiego Jerzego^[1]. Status soboru obiekt zachował także po tym, gdy księstwo wiaziemskie przestało istnieć^[1]. W 1514, po zdobyciu Smoleńska, na nabożeństwie dziękczynnym modlił się w nim wielki książę Wasyl III. W 1565 Iwan IV Groźny przekazał duchowieństwu soboru synodyk z imionami osób, które zostały stracone z jego rozkazu, z polecenie wznoszenia za nich modlitwy^[1].

W końcu XVI w. sobór św. Mikołaja był już poważnie zniszczony i z polecenia Borysa Godunowa został rozebrany. Na jego miejscu wzniesiono nowy sobór, pod tym samym wezwaniem, z trzema bocznymi ołtarzami Trzech Świętych Hierarchów, św. Sergiusza z Radoneża i Narodzenia Pańskiego. W 1610 sobór został zniszczony przez wojska polskie. Po zakończeniu Wielkiej Smuty car Michał I polecił odnowić obiekt i poświęcić go ponownie, zmieniając patrona na Trójcę Świętą, której wspomnienie przypadało w dniu podpisania pokoju w Polanowie^[1]. W 1654 car z rodziną, w towarzystwie patriarchy moskiewskiego i całej Rusi Nikona, osobiście odwiedził świątynię. Dla upamiętnienia tego wydarzenia dwadzieścia lat później władca przekazał fundusze na budowę nowego murowanego soboru, wzniesionego w latach 1674–1676^[1].

W 1773 sobór został rozbudowany o ołtarz boczny Iwerskiej Ikony Matki Bożej, której przypisywano ocalenie Wiaźmy przed zarazą. Jego fundatorem był kupiec Awksientij Fatow, zaś kopię ikony sprowadzili do świątyń w 1765 bracia Kałasznikow, również zajmujący się handlem^[1].

Sobór został zniszczony podczas wojny rosyjsko-francuskiej w 1812. W tej części obiektu, która nie uległa spaleniu, wojska francuskie urządziły magazyn. W latach 1813–1815 świątynia została odbudowana z funduszy wydzielonych przez Świątobliwy Synod Rządzący. W 1836 dzwonnica soboru zawaliła się i nie została odbudowana; z pozostałych po niej cegieł wzniesiono kaplicę przy Moście Smoleńskim. W latach 1847–1849 z funduszy ofiarowanych przez kupca Piotra Sabielnikowa do świątyni dostawiono boczny ołtarz Świętych Borysa i Gleba, zaś rok później w miejsce zniszczonej dzwonnicy wzniesiono nową^[1].

W Związku Radzieckim cerkiew poniosła poważne straty – w czasie kampanii konfiskaty majątku ruchomego Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego wyniesiono z niej srebrne koszulki z ikon, cenne elementy wyposażenia. Siedem lat później sobór zamknięto, a przechowywane w niej do tej pory przedmioty zostały zniszczone^[1]. Władze zgodziły się na ponowne otwarcie obiektu w końcu 1941. Sobór był remontowany w latach 1974–1977 oraz 1982–2000^[1].

Przypisy

1. Свято-Троицкий Собор