Sołtan (herb szlachecki)

Sołtan (Sołtanowicz, Sułtan) – polski herb szlachecki, odmiana herbu Syrokomla. Alfred Znamierowski, który uważa herb Ustarbowskich za osobny herb, podobny do Sołtana, podaje, że herb własny Ustarbowskich to odmiana Abdanka^[1]. Przemysław Pragert pisze, że Ustarbowski to herb wprawdzie niemal identyczny jak Sołtan, ale jednak osobny, należący do rodziny kaszubskiej, niemającej nic wspólnego z Sołtanami, którzy mieszkali na Litwie i Wołyniu^[2].

herb Sołtan I

herb Sołtan II

herb Sołtan III

Opis herbu

Juliusz Karol Ostrowski przytoczył kilka wariantów tego herbu^[3]. Opisy z wykorzystaniem zasad blazonowania, zaproponowanych przez Alfreda Znamierowskiego^[4]:

Sołtan I: W polu czerwonym pod gwiazdą srebrną, takaż łękawica z zaćwieczonym takimż krzyżem podwójnym.

Klejnot: trzy pióra strusie.

Sołtan II: W polu czerwonym pod gwiazdą złotą, takaż łękawica z zaćwieczonym takimż krzyżem podwójnym.

Klejnot: pięć piór strusich, dwa złote między trzema czerwonymi.

Sołtan III: W polu słup dwukrotnie przekrzyżowany, z gwiazdą, nad którą lilia; pod całością łękawica. Barwy nieznane.

Różnica między herbem Sołtan i Ustarbowski jest następująca: w herbie Sołtan gwiazda jest zaćwieczona na krzyżu, zaś w herbie Ustarbowskich leży nad krzyżem^[1].

Najwcześniejsze wzmianki

Herb po raz pierwszy pojawił się w XVI wieku. Pierwsze przedstawienia herbu pochodzą z Gniazda cnoty (1578) i Herbów rycerstwa polskiego (1584) Paprockiego oraz Orbis Polonus Szymona Okolskiego (1642)^[5]. Wariant oznaczony jako Sołtan II przysługiwał pruskiej rodzinie Sołtan i został odnotowany przez Siebmachera. Wariant Sołtan III pochodzi z rękopisu Sołtana z 1684 roku^[3].

Herbowni

Lista sporządzona została na podstawie wiarygodnych źródeł, zwłaszcza klasycznych i współczesnych herbarzy. Zwracamy jednak uwagę na częste zjawisko przypisywania rodom szlacheckim niewłaściwych herbów, szczególnie nasilone w czasie legitymacji szlachectwa przed zaborczymi heroldiami, co zostało następnie utrwalone w wydawanych kolejno herbarzach. Podkreślamy także, że identyczność nazwiska nie musi oznaczać przynależności do danego rodu herbowego. Przynależność taką mogą bezspornie ustalić wyłącznie badania genealogiczne.

Lista nazwisk dla herbu Sołtan I pochodzi z Herbarza polskiego Tadeusza Gajla^[6]:

Sołtan I: Lubiański, Pereświet, Piętno, Sołtan, Sołtanowicz, Stret, Stretwicz, Sułtan, Ustarbowski, Wiserski.

Sołtan II: Sołtan^[3].

Sołtan III: Sołtan^[3].

Przypisy

1. Alfred Znamierowski: Herbarz rodowy. Warszawa: Świat Książki, 2004, s. 88,165. ISBN 83-7391-166-9.
2. Przemysław Pragert: Herbarz szlachty kaszubskiej T.3. Gdańsk: Wydawn. BiT, 2009, s. 283. ISBN 978-83-927383-6-7.
3. Juliusz Karol Ostrowski: Księga herbowa rodów polskich. T. 2. Warszawa: Główny skład księgarnia antykwarska B. Bolcewicza, 1897-1906, s. 361.
4. Alfred Znamierowski, Paweł Dudziński: Wielka księga heraldyki. Warszawa: Świat Książki, 2008, s. 104-108. ISBN 978-83-247-0100-1.
5. Józef Szymański: Herbarz rycerstwa polskiego z XVI wieku. Warszawa: DiG, 2001, s. 268. ISBN 83-7181-217-5.
6. Tadeusz Gajl: Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku : ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów. L&L, 2007, s. 406-539. ISBN 978-83-60597-10-1.

Bibliografia

• Tadeusz Gajl: Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku : ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów. L&L, 2007. ISBN 978-83-60597-10-1. Brak numerów stron w książce
• Juliusz Karol Ostrowski: Księga herbowa rodów polskich. T. 2. Warszawa: Główny skład księgarnia antykwarska B. Bolcewicza, 1897-1906, s. 361.

Linki zewnętrzne

• Herb Sołtan z listą nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla
• Herb Sołtan II z listą nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla