Smagliczka skalna
gatunek byliny Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Smagliczka skalna, smagliczka Arduina[4], złotka skalna[5] (Aurinia saxatilis (L.) Desv.) – gatunek byliny należący do rodziny kapustowatych.
Rozmieszczenie geograficzne
Występuje w górach Europy: w Alpach, Jurze, Karpatach i górach Półwyspu Bałkańskiego. W Polsce dziko rośnie wyłącznie w Pieninach i jest tam rośliną pospolitą, występującą w całym paśmie Pienin. W dużych ilościach rośnie m.in. zarówno na skale, na której wznoszą się ruiny zamku czorsztyńskiego, jak i w szczelinach samych murów. W Europie Zachodniej czasami dziczeje i jest tam kenofitem[6]. Według niektórych danych występuje również w Turcji[7]. Poza tym jest uprawiana jako roślina ozdobna[8].
Nazewnictwo
- W literaturze polskiej zwykle opisywana jako Alyssum saxatile L[4][9].
- Według nowszych ujęć taksonomicznych prawidłowa nazwa gatunku to Aurinia saxatilis (L.) Desv.[10]. Synonimy[3]:
- Adyseton saxatile (L.) Sweet
- Adyseton sibiricum G.Don
- Alyssum cheirifolium Steud.
- Alyssum minus subsp. micranthum (C.A. Mey.) Breistr.
- Alyssum saxatile L.
- Alyssum saxatile subsp. arduinii (Fritsch) Hayek
- Aurinia saxatilis subsp. arduinii (Fritsch) Dostál
- Aurinia saxatilis subsp. saxatilis (L.) Desv.
- Crucifera saxatilis (L.) E.H.L.Krause
Morfologia
- Pokrój
- Niska roślina tworząca kępki. Cała roślina gęsto, gwiazdkowato owłosiona[9].
- Liście
- Tworzą gęstą różyczkę. Liście łodygowe łopatkowate do równowąskich, ze zwężoną nasadą, znacznie mniejsze od liści różyczkowych. Wszystkie liście pokryte gęstym, gwiazdkowatym kutnerem[6].
- Kwiaty
- Liczne, promieniste, żółte, zebrane w baldachogrona na górnej, nieulistnionej części łodygi. Tworzą rozetę. U nasady nitek pręcików uszkowate skrzydełka[9].
- Owoc
- Łuszczynki zawierające po 2 wąsko oskrzydlone nasiona w każdej komorze. Łuszczynki są, podobnie jak cała roślina, gwiazdkowato owłosione.
Biologia i ekologia
Bylina, chamefit, roślina wapieniolubna. Kwitnie od kwietnia do maja, jest owadopylna. Po suchym i upalnym lecie zakwita jeszcze drugi raz pod koniec lata. Siedlisko: szczeliny i ściany skał wapiennych, szczególnie pionowych i silnie nasłonecznionych, oraz piargi u podnóży wapiennych skał. Rośnie także w szczelinach murów wapiennych – np. na Zamku w Czorsztynie[6]. Rośnie na jałowych glebach, wymaga wapnia w podłożu. Przystosowuje się do stanowiska, bardzo silnie się rozrasta. Liczba chromosomów 2n = 16[6].
Zastosowanie
Roślina ozdobna. Jest jedną z 5 podstawowych ogrodowych bylin wiosennych (pozostałe to ubiorek wiecznie zielony, floks szydlasty, gęsiówka kaukaska i żagwin ogrodowy). Nadaje się szczególnie do ogrodów skalnych, gdzie ładnie prezentuje się między kamieniami lub na murkach. Bardzo ozdobna w czasie kwitnienia, ale również po przekwitnięciu jej kutnerowate liście stanowią ozdobę ogrodu nawet do późnej jesieni. Może być również sadzona na rabatach w kompozycji z niebieskimi cebulicami, szafirkami, różnobarwnymi tulipanami i in. Zwykle sadzona pojedynczo lub w grupach po 2–3 sztuki. W celu uzyskania zadarnień sadzi się ją w zagęszczeniu do 11 roślin na m²[11].
Uprawa
Może być rozmnażana z nasion, lub sadzonek wierzchołkowych, które najlepiej jest pobrać w czerwcu-lipcu. Bardziej wskazane jest rozmnażanie przez sadzonkowanie, w przypadku bowiem odmian ozdobnych nasiona źle zachowują cechy rośliny matecznej. Najlepiej rośnie na przewiewnej, dość suchej i kamienistej, wapnowanej glebie[8]. Uprawiana z nasion zakwita w drugim roku po ich wysianiu[6]. Wymaga stanowiska słonecznego. Jest odporna na mróz (strefa mrozoodporności 6), suszę i jest długowieczna[12].
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.